نگرانی باستان شناسان از «تفویض اختیارات»/ روشنگری شود

جامعه باستان شناسی در نامه ای به وزیر میراث فرهنگی با توجه به انتصاب افراد جدید در وزارت و سیاست تفویض اختیار نوشت: این انتظار وجود دارد که پیام‌های مأیوس‌کننده به جامعه میراثی مخابره نشود.

به گزارش خبرگزاری مهر، هیأت مدیره جامعه باستان‌شناسی ایران در نامه‌ای خطاب به رضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نوشت: می‌دانیم که هنوز مدت چندانی از حضور جنابعالی بر مسند وزارت میراث فرهنگی و گردشگری نگذشته است. خود نیز اخیراً ابراز داشته‌اید که انجام تغییرات نیاز به مطالعه بیشتر دارد و بر حسب ضرورت انجام خواهد شد.

طبعاً بلافاصله نمی‌توان توقع تحولات قابل توجه در این حوزه داشت اما این انتظار وجود دارد که پیام‌های مأیوس‌کننده نیز به جامعه میراثی مخابره نشود. در این زمینه، آنچه درباره تداوم «تفویض اختیارات» ابراز داشته‌اید، با توجه به سابقه ناخوشایندی که طی سه سال گذشته دارد، پیام خوشایندی به جامعه میراثی منتقل نمی‌کند و دست‌کم توقع می‌رود نسبت به ابعاد و چگونگی آن روشنگری لازم انجام شود و از نگرانی دلسوزان میراث بکاهید.

به عنوان یک نهاد تخصصیِ غیردولتی، ضمن روا دانستن «فرصت مطالعه» برای انجام تغییراتِ ضروری، درخواست می‌کنیم آشکارا به جامعه میراثی پیام بدهید که سیاست‌های نادرست پیشین را ادامه نخواهید داد. در این زمینه اجمالاً به چند نکته دیگر نیز اشاره می‌کنیم:

- «معاونت میراث فرهنگی» یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین اجزا این وزارتخانه است. آسیب‌شناسی وضعیت این معاونت و انتخاب فردی متخصص، توانمند، مسئولیت‌پذیر و دغدغه‌مند از ضرورت‌هاست. معاون میراث فرهنگی ضمن این‌که می‌بایست دانش کافی از علوم میراثی داشته باشد، می‌بایست از جایگاه فرهنگی و تمدنی ایران نیز درک مناسبی داشته و از نگاه استراتژیک به مسئله میراث بی‌بهره نباشد. اگر در معاونت‌های اصلی وزارتخانه افراد متخصصِ کارآمدی که مقبولیت و صلاحیت داشته باشند قرار نگیرند، نمی‌توان انتظار خروجی مطلوبی از استان‌ها داشت. قاعدتاً اکنون به‌خوبی می‌دانید که امروزه شرایط این معاونت و مدیریت‌های ذیربط با آنچه برای حل مسائل میراث مورد انتظار است فاصله بسیاری دارد.

- بخش اعظم مأموریت‌ها و وظایف میراثی بر عهده ادارات کل استانی است. متأسفانه عمده استان‌ها دچار سو مدیریت، ضعف بدنه کارشناسی، نبودِ تعاملات مناسب و کمبود منابع هستند و فرصت‌های کشور از دست می‌رود. امروز «یگان حفاظت میراث فرهنگی» بدون تجهیزات کافی و آموزش‌های لازم، ناتوان در حفاظت از مواریث فرهنگی و تاریخی است. از این حیث، انتخاب مدیرانی متخصص که از کارآمدی، مقبولیت، توان برنامه‌ریزی و سازماندهی برای حل مشکلات برخوردار باشند ضروری است (از این نظر، مدیریت اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان می‌تواند مثال و الگوی مناسبی باشد).

- در «پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری» مدیریتی که طی کمتر از یک‌سال‌ونیم گذشته مشغول فعالیت بوده است، به‌رغم کوتاه بودن مدت مدیریت، کارنامه خوبی به جای گذاشته و این مرکز را از انفعال خارج کرده و برخی فعالیت‌های بنیادی را پایه‌ریزی کرده‌اند. این از معدود بخش‌های وزارتخانه بوده که مدیریت تخصصی توانسته است با شفافیت و برنامه‌ریزی اقدام به برخی کارها و تغییرات ضروری کند. امیدواریم با ثبات مدیریت در این بخش شاهد تداوم این فعالیت‌ها باشیم. همین موضوع درباره «موزه ملی ایران» نیز صادق است و امیدواریم وزیر محترم با حمایت از مدیریت موزه مادر، راهگشای طرح‌های بر زمین مانده‌ای نظیر «میدان مشق» و نیز ساخت یک بنای جدید مجهز برای موزه ملی ایران باشند. ساختمان‌های موزه ملی به‌عنوان یکی از نخستین تأسیسات میراث فرهنگی ایران در برابر اتفاقات غیرمترقبه ایمن نیستند و توجه به آن از اولویت‌ها محسوب می‌شود.

به همین قیاس، توجه به کارآمدی سایر بخش‌های کلیدی و مهم وزارتخانه (همچون معاونت حقوقی و امور مجلس، یگان حفاظت میراث فرهنگی، صندوق حفظ و احیا و...) نیز مورد انتظار است. هماهنگی و تعامل مستمر میان یگان حفاظت و معاونت حقوقی تضمینی برای حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی کشور است که این روزها حال مناسبی ندارند.

- گفت‌وگو و تعامل با متخصصان و نهادهای تخصصی و اهالی دانشگاه و اصحاب رسانه و به‌طور کلی صاحب‌نظران بیرون از وزارتخانه نیز تأثیر و اهمیتی کمتر از گفت‌وگو با نیروهای درون وزارتخانه ندارد. می‌بایست قدر سرمایه اجتماعی میراث را نیز دانست و سخن صاحب‌نظران را نیز شنید.

در پایان، چنان‌که پیشتر نیز اعلام داشته‌ایم، «جامعه باستان‌شناسی ایران» آماده است در هر زمینه‌ای که بتواند به پیشبرد اهداف و مأموریت‌های آن وزارتخانه یاری برساند.