نیجر؛ کودتا علیه ارزش‌های دموکراتیک

درباره نویسنده: پیتر بیومونت روزنامه‌نگار انگلیسی و دبیر ارشد سرویسِ توسعه جهانی در خبرگزاری گاردین است. او گزارش‌های گسترده‌ای از مناطق پرتنش جهان از جمله آفریقا، بالکان و خاورمیانه تهیه کرده و کتابی به نام "زندگی مخفی جنگ: سفر به جدال‌های مدرن" نگاشته است. عصر ایران؛ مترجم: لیلا احمدی - فرمانده نظامی نیجر تلاش کرده تا علیه رئیس‌جمهور محمد بازوم، کودتا کند. این در حالی است که بازوم متعهد است تا از دستاوردهای دموکراتیک کشورش که به سختی به دست آمده، پاسداری کند. فرمانده حمایت خود از کودتای روز گذشته سربازان گارد ریاست جمهوری را اعلام کرده و گفته است که اولویت او جلوگیری از بی ثبات‌کردن کشورش خواهد بود. صبح روز چهارشنبه، اعضای گارد ریاست جمهوری خانه بازوم را محاصره و او را بازداشت کردند. رئیس ستاد ارتش بر حفظ سلامت جسمانیِ رئیس جمهور و خانواده‌اش و پرهیز از "رویارویی مرگبار" تأکید کرده است: "ما نمی‌خواهیم حمام خون برپا کنیم و امنیت مردم را به مخاطره بیندازیم." در بحبوحه گزارش‌هایی مبنی بر بازداشتِ بازوم توسط کودتاچیانی که قبلاً تعلیق مؤسسات دولتی و بسته‌شدنِ مرزهای نیجر را اعلام کرده بودند، رئیس‌جمهور چنین توییت کرد: «دستاوردهایی که به سختی به دست آمده، حفظ خواهند شد و نیجری‌ها که دوستدار دموکراسی و آزادی هستند، برای تحقق این ارزش‌ها خواهند کوشید.» در این بین حسومی مسعودو، وزیر امور خارجه نیز در توییتر فراخوان تجمعی برای "همه دموکرات ها و میهن‌پرستان" با هدف خنثی‌کردن کودتا منتشر کرد و اظهار داشت که "قدرت قانونی و مشروع" قدرتی است که توسط رئیس‌جمهور منتخب اعمال می‌شود و "کل ارتش درگیر کودتا نبوده است". وی افزود: از همه سربازان متخاصم می‌خواهیم به صفوف خود بازگردند. همه چیز با گفت‌و‌گو حل می‌شود و نهادهای جمهوری باید به کار خود ادامه دهند.» نیجر کشوری بیابانی و یکی از فقیرترین مناطقِ شمال غربیِ آفریقا است. اکثر مردم مسلمان و سنی‌مذهبند. 63 درصد از جمعیت نیجر زیر خط فقر زندگی می‌کنند. تا سال 1960 میلادی، این کشور مستعمره بود و در این سال رسماً از فرانسه اعلام استقلال کرد. پس از استقلال، چهار کودتای نظامی را به چشم دید و اولین انتقال قدرت به شکل دموکراتیک را با انتخاب محمد بازوم تجربه کرد. پایتخت نیجر، نیامی است. این کشور جمهوریِ متمرکز نیمه‌ریاستی دارد و در سال‌های اخیر به متحدی برای قدرت‌های غربی تبدیل شده است. نیجر از متحدان کلیدی فرانسه و ایالات متحده در جنگ علیه گروه‌های جهادی در منطقه ساحل است. نقش این کشور از زمانی که روابط با بورکینافاسو و دولت‌های نظامیِ مالی تیره شد و به خروج نیروهای خارجی انجامید، پررنگ شده است. در ماه مه، بازوم شکایت کرد که دولت او هدف کمپینی متشکل از اطلاعات نادرستِ گروه واگنر روسیه قرار گرفته و از نیجر به عنوان عامل بی‌ثبات‌کننده در منطقه نام برده است. روز پنجشنبه صدها نفر در نیامی تجمع کردند و در حالی که پرچم روسیه را به اهتزاز درآورده بودند، شعار حمایت از واگنر سر دادند. سپس به سمت ماشین یکی از سیاستمداران سنگ پرتاب شد. از جمله مسائلی که هنوز مشخص نیست، این است که آیا نیجر به عنوان یکی از شرکای ضد تروریسم مانند همسایگانش مالی و بورکینافاسو که نیروهای فرانسوی را بیرون رانده‌اند، واگنر را درگیر خواهد کرد یا خیر. روشن نبود که کودتاچیان چه مناطقی از نیجر را تصرف کرده بودند. سربازان در سخنرانی شبانه‌ای که روز چهارشنبه از تلویزیون ملی پخش شد، اعلام کردند که در هفتمین کودتای غرب و مرکز آفریقا از سال 2020 بازوم از قدرت برکنار شده و همه نهادهای جمهوری به حالت تعلیق درآمده است. کودتا علیه دولت بازوم در سطح بین المللی به طور گسترده محکوم شد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز اعلام کرد که با بازوم صحبت کرده است. بلینکن در توییتی نوشت: "من حمایت خود را از رئیس جمهور منتخبِ دموکراتیکِ نیجر اعلام می‌کنم .... ایالات متحده تلاش‌ها برای براندازی نظم و قانون اساسیِ نیجر با توسل به زور را محکوم و تصریح می‌کند که مشارکت ما به تداوم حکومت‌داریِ دموکراتیک بستگی دارد". در حالی که دبیر کل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، خواستار احترام به قانون اساسی نیجر شد، اتحادیه آفریقا و جامعه اقتصادی بلوک غرب آفریقا (اِکُواس) نیز کودتا را محکوم کردند. رئیس جمهور نیجریه، بولا احمد تینوبو گفت که همتای بنینی او، پاتریس تالون برای ماموریتی میانجیگرانه به نیجر سفر کرده است. تینوبو که همچنین رئیس اکواس است، پس از ملاقات با تالون به خبرنگاران ابوجا گفت: " او اکنون به نیجر می‌رود و در راه پایتخت است." صبح روز پنجشنبه شهروندان نیامی با مرزهای بسته و مقررات منعِ آمد و شد مواجه شدند. به گفته خبرنگار رویترز، همزمان با وقوع رویدادهای روز چهارشنبه، چندین تن از هواداران بازوم در شهر تجمع و مخالفت خود را با تغییر قدرت ابراز کردند. گارد ریاست جمهوری که ابتدا علیه بازوم موضع‌گیری کرده بود، توسط ژنرال عمر تیچیانی رهبری می‌شد، اما بیانیه تلویزیونی توسط یکی از اعضای نیروی هوایی، سرهنگ آمادو آبدرامانه خوانده شد. عبدالرمانه که به جای استودیوی تلویزیونی در دفتر کار خود حضور داشت و 9 افسر خسته نیز در کنار او بودند، گفت که نیروهای دفاعی و امنیتی در پاسخ به بدتر شدن امنیت و حکومت‌داریِ نادرستِ بازوم به این شکل عمل کرده‌اند. این ایالتِ محصور در خشکی با جمعیتی که به سرعت در حال افزایش است، یکی از فقیرترین و بی‌ثبات‌ترین کشورهای جهان است. این کشور از زمانِ استقلال از فرانسه در سال 1960، جمعاً چهار کودتا و تلاش‌های متعددی از جمله دو کودتا علیه دولت بازوم را تجربه کرده است. بازومِ 63 ساله عضو یکی از گروه‌های اقلیتِ رهبرانِ طرفدار غرب در ساحل است؛ جایی که شورش افراطیون جهادی باعث کودتا علیه رؤسای جمهور منتخب در مالی و بورکینافاسو شده است. نظامیان آنها با اتخاذ مواضع ملی‌گرایانه، نیروهای فرانسوی را بیرون رانده‌اند و در مورد مالی نیز اتحاد نزدیکی با روسیه ایجاد کرده‌اند. با تأسیس شوراهای نظامی در همسایگان نیجر، روابط کشورهای غربی با آفریقا نیز دگرگون شده است. درنتیجه کودتای اخیر می‌تواند فرصتی برای نفوذ در نیجر و تغییر ساز و کار سیاسی باشد.

-------------------------------------

تاریخ انتشار: 26 ژوییه 2023 منبع: گاردین

کشف 125 گور باستانی در غزه / کشف 2 تابوت سربی (فیلم)

عزاداری تاسوعا در سمنان / سوگواری در صحرا (عکس)