نیم میلیارد دلار در ثبت سفارش خودرو بلاتکلیف ماند!

یکی از بازارهایی که در سال های اخیر همواره با التهاب روبرو بوده و به چالشی دشوار برای اقتصاد ایران تبدیل شده است، بازار خودرو است. مشخصا در شرایطی که دو شرکت خودرو سازی داخلی نمی توانند نیاز های جامعه را پاسخ بدهند و برای هر طرح فروشی که می گذارند صف های طولانی تشکیل می شود، سایر شرکت های خودرو ساز مونتاژ کار نیز به دلیل قیمت بالای محصولاتشان چندان به درد مصرف کننده و آحاد جامعه نمی خورند. از آن سو واردات خودرو اگرچه در وهله اول شاید راه برون رفت از شرایط فعلی تلقی شود، اما به دلیل وجود تنگناهای ارزی و همچنین عدم امکان واردات گسترده و رقابت پذیر کردن بازار داخل، تا کنون در حل معضلات بازار خودرو موفق نبوده است.

گفتنی است اخیرا همتی وزیر اقتصاد و فرزین رئیس کل بانک مرکزی از تصمیم جدید دولت و بانک مرکزی برای تأمین اعتبار واردات خودرو خبر داده و اعلام کردند: یک میلیارد دلار برای واردات خودرو اختصاص دادیم.

رئیس‌کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه "این یک سیاست مستمر است و تا پایان سال ادامه خواهیم داد."، گفت: تخصیص ارز برای واردات خودرو در سال آینده نیز ادامه خواهد یافت.

در عین حال عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد هم گفت: بالاخره گره کور واردات خودرو را با تدبیر رئیس محترم جمهور در جلسه ستاد اقتصادی دولت باز کردیم. او با تأکید بر اینکه "همه بدانند اجازه انحصار در هیچ حوزه و صنعتی را نمی‌دهیم."، تصریح کرد: همه صنایع باید با رقیب خارجی خود رقابت کنند، منافع ملت ایران در رقابت است.

آمار واردات خودرو در سال 1402 و 1403 چگونه است؟

همانطور که اشاره شد واردات خودرو یکی از راه هایی است که می تواند منجر به کاهش التهابات در بازار خودرو شود اما بررسی میزان ارز تخصیص یافته و حجم وارداتی که در سال های گذشته صورت گرفته است، نشان می دهد این مسیر نیز آن طور که انتظار می رفت نتوانسته در بازار خودرو تاثیر گذار باشد.

بررسی آمار گمرک ایران نشان می دهد، 11 هزار و 236 دستگاه خودرو سواری به ارزش 223 میلیون و 861 هزار دلار در سال 1402 از طریق گمرکات کشور در سال 1402 ترخیص قطعی شده است. همچنین رئیس کل گمرک ایران با اعلام این خبر گفت: سایپا، ماموت خودرو و معین خودرو ایرانیان 3 واردکننده اول خودرو سواری به لحاظ ارزش در سال 1402 بودند.

همچنین ترخیص قطعی انواع خودروی سواری وارداتی از گمرکات سراسر کشور از ابتدای سال‌جاری تا امروز نیز به مرز 20هزار دستگاه رسیده است که ارزش این تعداد خودروی سواری وارداتی به کشور در مدت یاد‌شده حدود 390 میلیون دلار بوده است.

این در حالی است که طبق وعده‌ای که رضا فاطمی‌امین، وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت داد، بنا بود پس از ابلاغ آیین‌نامه واردات خودرو - در شهریور 1401 حدود 100 هزار دستگاه خودرو تا انتهای سال 1401 و همین میزان در سال 1402 وارد شود؛ بنابراین تا به امروز حداقل باید 200 هزار دستگاه خودرو وارد کشور می‌شد.

بلاتکلیفی 500 میلیون دلار ثبت سفارش خودرو

بر اساس آمارهای رسمی طی سال 1402 و نیمه اول سال جاری حدود 33 هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده است. بر این اساس تنها در نیمه اول امسال حدود 20 هزار دستگاه خودرو به ارزش 390 میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص شده است.

این درحالی است که بر اساس مصوبه اخیر هیئت دولت مقر شده تا 1 میلیارد دلار ارز دیگر به حوزه واردات خودرو خارجی تخصیص یابد.

هرچند تاکنون نزدیک به 33 هزار دستگاه خودرو به ارزش 600 میلیون دلار از گمرک ترخیص شده اما میزان ارز تخصیص یافته طی 1.5 سال اخیر حدود 1 میلیارد دلار بوده است. میتوان حدس زد که بخشی از ارز تخصیص یافته که واردات قطعی منتج نشده مرتبط با فرایندهای سخت گیرانه دریافت مجوزها پیش از مرحله خروج از گمرک باشد. حدود 2.5 میلیارد دلار ثبت سفارش خودرو تایید شده و بایستی ارز مرتبط با این ثبت سفارش تامین شود.

به این ترتیب هم اکنون وضعیت تامین ارز حدود 500 میلیون دلار ثبت سفارش خودروی خارجی همچنان بلاتکلیف است.

نکته جالب توجه اینکه بخشی از تخصیص ارز مذکور، مرتبط با سهمیه خودروهای جانبازان بوده است.