هر 20 ثانیه یک زمین فوتبال از جنگلهای ایران تخریب میشود
سالانه 103هزار هکتار از سطح جنگلهای نیمهانبوه کشور کاسته میشود
به گزارش الف به نقل همشهری آنلاین، از جنگلهای کره زمین براساس اعلام سازمان ملل متحد، هر 3ثانیه به اندازه یک زمین فوتبال تخریب و نابود میشوند. یعنی کره زمین در هر ثانیه 2500مترمربع از جنگلهای خود را از دست میدهد. در ایران اما هر 20ثانیه مساحتی به اندازه یک زمین فوتبال از جنگلهای کشور نابود میشود. اگرچه هنوز میزان تخریب جنگلهای کشور به اندازه وضعیت تخریب جنگلها در جهان وخیم نیست، اما سرعت کاهش کیفیت جنگلهای ایران بر اثر عوامل انسانی و طبیعی چنان افزایش یافته که موجب نگرانی شده است. مقایسه آمار سال99 و سال1335 سطح جنگلهای ایران نشان میدهد که طی 6دهه اخیر، 1.5میلیون هکتار از سطح جنگلهای کشور کاسته شده است. این سرعت نابودی جنگلهای ایران بهمعنای آن است که هر ثانیه 360مترمربع از سطح جنگلها و مراتع کشور تخریب شده است. بدینترتیب سالانه 1.5درصد از سطح جنگلهای ایران نابود شده و در هر 5سال یکمیلیون هکتار از جنگلهای ایران حذف میشود. بدینترتیب اگر روند تخریب با سرعت فعلی ادامه یابد، تا سال1460 اثری از جنگلهای امروزی ایران باقی نمیماند.
*س_تخریب جنگل زیر ذرهبین_س*اجرای طرح تنفس جنگل در ایران از سال96، برداشت چوب از جنگلها را به کمترین میزان طی یکدهه اخیر رساند. اما سهم عمده نابودی جنگل در ایران هنوز بهواسطه حریق رخ میدهد. تنها در سال گذشته، 21هزار هکتار از جنگلهای ایران بر اثر حریق، خاکستر شدند. رضا بیانی، جانشین معاون امور جنگل سازمان جنگلها در اینباره به همشهری میگوید: سال گذشته، 3650هکتار از جنگلهای طبیعی و 1034هکتار از جنگلهای دستکاشت درگیر حریق شدند. همچنین در وسعتی حدود 16هزار و 589هکتار از اراضی جنگلی آتشسوزی رخ داد. این یعنی در مجموع بیش از 21هزار هکتار از جنگلهای ما طی سال99 درگیر حریق بودند. آمار تمرکز حریقها نشان میدهد بیشترین آتشسوزیها در اراضی جنگلی بهویژه ناحیه رویشی زاگرس و ناحیه رویشگاهی خلیج و عمانی بهوقوع پیوسته اما در ناحیه زاگرس بیشترین آتشسوزیها در اراضی جنگلی و مکانهایی بود که زراعت در آنها تحت عنوان طرح کشت انجام میشود. از سویی گزارش اخیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور نشان میدهد یکمیلیون و 645هزار هکتار از وسعت جنگلهای نیمهانبوه ایران با تراکم پوشش 25 تا 50درصد کاسته شده اما در مقابل یکمیلیون و 910هزار هکتار به اراضی جنگلی با تراکم پوشش یک تا 5درصد اضافه شده است. بر مبنای این آمار، کیفیت جنگلهای ایران با سرعت در حال کمشدن است. بهگزارش مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور، وضعیت حفاظت از جنگلها، مراتع و زمینهای زراعی در ایران طی سالهای اخیر مناسب نبوده است. بهرهبرداری بیرویه، تغییر کاربری و تخریب سرزمین از اصلیترین عوامل ازبینرفتن جنگلها و بهتبع آن تنوع زیستی است. براساس آمار منتشرشده توسط مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی، تا پایان سال1399، در ایران حدود 2میلیون هکتار اراضی جنگلی و 15.7میلیون هکتار جنگل وجود داشته که مقایسه این آمار با اطلاعات سال1383 نشان میدهد طی 16سال اخیر سطح جنگلهای ایران چندان تغییر نکرده ولی تراکم پوشش جنگلها آسیب جدی دیده است. یعنی بخش وسیعی از جنگلهای نیمهانبوه با تراکم پوشش 25 تا 50درصد نابود و اراضی جنگلی با تراکم پوشش یک تا 5درصد جایگزین شدهاند. بدینترتیب سالانه 103هزار هکتار از سطح جنگلهای نیمهانبوه کاسته شده و در مقابل سالانه حدود 120هزار هکتار به اراضی جنگلی کمتراکم افزوده شده است. هماکنون 12درصد از جنگلهای ایران جنگلهای انبوه هستند و 88درصد جنگلهای نیمهانبوه یا کمتراکم در معرض آسیب کاهش تراکم قرار دارند.
*س_سهم قصور انسانی_س*پس از صدها سال حفاظت رسمی از جنگلهای ایران، هنوز هم سهم قصور انسانی در نابودی جنگلها بیشترین حد ممکن است. گزارشها و بررسیهای سازمان جنگلها نشان میدهد در 90درصد آتشسوزیهای رخداده در جنگلهای کشور، عامل انسانی به عمد یا غیرعمد موجب ایجاد آتش شده است. همچنین در بخش ویلاسازیها، جادهسازیها، قاچاق چوب و خاک نیز عامل انسانی ید طولانی در نابودی مستقیم جنگلها داشته است. این سهم در مناطق هیرکانی و زاگرسی که بیشترین تراکم درختان در آنها وجود دارد، بالاترین حد ممکن را دارد و عامل انسانی به سرعت در حال جنگلتراشی به انحای گوناگون است. البته در کنار این روند، سهم تغییر اقلیم، خشکسالی و بحران آب نیز طی سالهای اخیر به وضوح نقش خود را نشان داده و این شرایط در حال گسترش در استانهای نیمهخشک و حتی استانهای جنگلی کشور است. سیاستهای اشتباه اجراشده توسط دستگاهها و افزایش برداشت بیرویه از منابع آب نیز مزید بر علت شده تا شرایط برای بحرانیشدن موضوع حفاظت از جنگلهای کشور فراهم شود.
*س_اطلاعیه سازمان ملل_س*سازمان ملل متحد خواستار اقدام فوری برای احیای اکوسیستمهای آسیبدیده زمین شده است. این سازمان در اطلاعیهای همه ساکنان زمین یعنی انسانها، حیوانات و گیاهان را برای بقا به اکوسیستمهای سالم وابسته دانست. براساس اعلام سازمان ملل متحد، هر 3ثانیه، جنگلهای زمین بهوسعت یک زمین فوتبال تخریب میشوند. در یک قرن اخیر نیز نیمی از تالابها نابود شده و تاکنون 50درصد از صخرههای مرجانی جهان از بین رفتهاند. با نابودی این اکوسیستمها، انتشار گازهای گلخانهای و در نتیجه سرعت گرمایش زمین و تغییرات آبوهوایی نیز افزایش یافته است. سازمان ملل اعلام کرد: همهگیری کووید-19 که یکی از دلایل اصلی آن تخریب زیستگاههای طبیعی و درنتیجه نزدیکی حیوانات و عوامل بیماریزا به انسان بود، نشان میدهد نابودی اکوسیستمها پیامدهای خطرناکی بهدنبال دارد. بههمین دلیل، شعار روز جهانی محیطزیست در سالجاری بر موضوع بازسازی اکوسیستمها تمرکز کرده است. بازسازی اکوسیستمها از قله کوهها تا اعماق اقیانوسها بهمعنای بازگرداندن آنها و تنوع زیستی موجود در آن اکوسیستم به وضعیت سالم و طبیعی است. برهمین اساس سازمان ملل متحد، دهه سال آینده از سال2021 تا 2030 را بهعنوان دهه «بازسازی اکوسیستمها» نامگذاری کرده است.