هزار و یک زن چون او / گزارشی از ترور یک نوجوان به دست سازمان مجاهدین

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ایران یکی از بزرگترین قربانی تروریسم در جهان است. براساس آمار و اطلاعات کتاب جامع شهدای ترور کشور، از ابتدای انقلاب تاکنون بیش از 17 هزار نفر از شهروندان و مقامات سیاسی ایران در مواجهه با گروه‌های مختلف تروریستی به شهادت رسیده‌اند که از این تعداد، گروهک مجاهدین خلق (منافقین) بیشترین سهم را در شهادت شهروندان و رجل سیاسی داشته‌اند. به طوری که به روایت آمار، بیش از 12 هزار نفر از تعداد شهدای ترور، به دست این گروهک به شهادت رسیده‌اند.

در کنار این آمارهای تکان‌دهنده باید از تعداد مجروحینی یاد کرد که به دست این گروهک زخمی شده‌اند. بنابر آمارهای رسمی، بیش از پنج هزار نفر از شهروندان و فعالان سیاسی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب به دست گروهک‌های مختلف مجروح شده‌اند که از این میان، باز سهم مجاهدین بیش از دیگر گروهک‌هاست: چهار هزار نفر.

با وجود ابعاد گسترده اقدامات تروریستی گروهک مجاهدین در کشور طی چند دهه گذشته، معدود آثار هنری است که روایتگر اقدامات آنها باشد. طی سال‌های گذشته تلاش‌هایی در جهت معرفی این بعد از سازمان که همواره به عنوان یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های آن مطرح است، صورت گرفته اما تعداد آثار تولید شده در قیاس با حجم کشتار صورت گرفته، بسیار اندک است.

کتاب «راز درخت کاج»، نوشته معصومه رامهرمزی که به عربی نیز ترجمه شده، از جمله این آثار است که با الهام از زندگی نوجوانی شهید در اصفهان نوشته و منتشر شده است. رامهرمزی که خود از شاهدان عینی جنگ تحمیلی و از اهالی جنوب است، در این کتاب به سراغ زندگی‌نامه دختری آبادانی رفته که جنگ، سرنوشت او و خانواده‌اش را تغییر داده و به یکباره مجبور به ترک شهر و مهاجرت به اصفهان شده است.

داستان زندگی شهید میترا کمایی که بعدها نام خود را به زینب کمایی تغییر داد، داستان زندگی زنان و دختران بی‌شماری است که جنگ به یکباره بر زندگی آنها آوار شد؛ به طوری که علی‌رغم میل باطنی، مهاجرت اجباری را انتخاب کردند. رامهرمزی در این کتاب نیز راوی داستان این بخش از آسیب‌دیدگان از جنگ است؛ آسیب‌دیدگانی که هرچند خانه و کاشانه خود را رها کردند، اما زندگی را در شهری دیگر و به روشی دیگر، می‌جستند. داستان زینب کمایی نیز از این حس زندگی آغاز می‌شود.

او که نوجوانی 14 ساله است، با وجود فرصت کم، توانست در شاهین شهر اصفهان با موفقیت پایه سوم راهنمایی را به اتمام برساند. حضور مستمر در فعالیت‌های فرهنگی از دیگر برنامه‌های شهید کمایی در طول حضورش در شاهین‌شهر بود. حضور در همین فعالیت‌ها سبب شد تا سازمان مجاهدین در نهایت دست به ترور او بزند. شهید زینب کمایی پس از آخرین نماز مغرب اسفندماه سال 1360 از مسجد ربوده و سپس با گره زدن چادر به دور گلویش، به شهادت رسید. اعضای سازمان به شهادت شهید کمایی اکتفا نکرده و با تهدید کردن نزدیکان و همسایه‌های خانواده کمایی، اقدام به آزار و اذیت مردم شاهین‌شهر و خانواده کمایی کردند.

گروهکی که این روزها ادعای حمایت از حقوق زنان را دارد، در کارنامه خود شهادت شمار زیادی از این دست از زنان و نوجوانان را ثبت کرده است. «راز درخت کاج» سندی است بر این مدعا.

پیکر مطهر زینب 14 ساله، سه روز بعد پیدا شد و با پیکرهای غرقِ به خون 360 شهید عملیات «فتح المبین» در اصفهان تشییع و در گلستان شهدای اصفهان به خاک سپرده شد.

تفاوت کتاب «راز درخت کاج» با دیگر آثار در این است که حس همراهی نویسنده با شخصیت اصلی داستان به خوبی به مخاطب منتقل می‌شود. این امر شاید به این دلیل است که نویسنده خود از رزمندگانی است که در مقاومت 34 روزه خرمشهر حضور داشته، در سال‌های جنگ به عنوان امدادگر فعال بوده و از همه مهمتر، خاستگاهی مشابه خاستگاه شخصیت اصلی کتاب دارد؛ به طوری که به گفته کارشناسان، خود می‌توانست زینب کمایی دوم باشد.

از سوی دیگر، کتاب از نثر خوبی برخوردار است. هرچند نویسنده از روایت مادر شهید کمایی بهره برده، اما گاه با استفاده از نثر داستانی، به ساحت داستان و رمان نیز نزدیک می‌شود و همین موضوع، جذابیت کتاب را برای مخاطب امروز بیشتر می‌کند.

انتشارات دارالمعارف الحکمیه ترجمه عربی این اثر را با عنوان «سر شجره الصنوبر» به کوشش هدی جعی سعید در لبنان توزیع کرده است. نسخه صوتی این اثر نیز تهیه شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.