"وضعیت وخیم آب و خاک" مانع تبدیل شدن ایران به تولیدکننده بزرگ غذا در آسیاست

محسن موسوی خوانساری در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در رابطه با سخنان اخیر وزیر کشاورزی اظهار کرد: وزیر محترم کشاورزی در آخرین سخنان خود به این موضوع اشاره کرده بود که «ما برنامه داریم در آینده‌ای نزدیک به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان غذا در جنوب غرب آسیا تبدیل شویم.» این جملات درحالی مطرح می‌شود که ما یک سوم از مواد غذایی خود را از خارج کشور وارد می‌کنیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر 90 درصد وابستگی غذایی به روغن نباتی داریم، حدود 80 درصد وابستگی به ذرت دانه‌ای داریم و سالانه بیش از 15 میلیون تن واردات ذرت، کنجاله پنبه، سویا و جو داریم. در زمینه گندم هم با وجود اینکه امسال سال خوبی را پشت سر گذاشتیم اما همچنان بیش از یک‌سوم گندم مصرفی ما وارداتی است. همچنین حدود 40 درصد برنج هم وابسته به خارج است.

این کارشناس محیط زیست با اشاره به شرایط وخیم منابع آبی در کشور گفت: علاوه بر همه این موارد ما از نظر منابع آبی نیز در شرایط بسیار ضعیفی هستیم و اکثر چاه‌های کشاورزی ما از شوری (Ec) متوسط 2 هزار به شوری متوسط 4 هزار رسیده است که این شوری باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول کشاورزی شده است. منابع آب‌های سطحی ما به شدت کاهش پیدا کرده و تغییر اقلیم و گرمایش جهانی در سال‌های اخیر باعث شده تا تنوع محصولات کشاورزی ما دگرگون شده و تاحدودی نیز کاهش محصول داشته باشیم.

موسوی خوانساری افزود: علاوه بر شرایط منابع آبی، ما در نیم قرن اخیر، در زمینه مدیریت مزرعه و مدیریت کشاورزی نیز بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم، لذا وزیر محترم کشاورزی باید توضیح دهد که با وجود همه این موارد چگونه می‌خواهیم به تولیدکننده بزرگ غذا تبدیل شویم.

وی با بیان اینکه ادعای تبدیل شدن به تولیدکننده بزرگ غذایی با شرایط فعلی آب و خاک کشور ممکن نیست، گفت: متوسط فرسایش خاک در کشور ما بیش از 10 هزار تن در هکتار است و در حالت ماکسیمم این عدد به 16 هزار تن در هکتار هم می‌رسیم. بر اساس مطالعات، اگر کاهش خلأ عملکرد را داشته باشیم، یعنی عملکرد محصولات کشاورزی و راندمان آبیاری را به ماکسیمم برسانیم و مدیریت مزرعه را به بهترین شکل انجام دهیم، در بهترین حالت می‌توانیم 60 درصد محصولات غذایی‌مان را در کشور تولید کنیم.

عضو انجمن آب و خاک پایدار ایران بر پرداخت حق‌آبه محیط زیست تأکید و اضافه کرد: بر اساس قانون یک سوم منابع آب سطحی و زیرزمینی ما مربوط به حق‌آبه محیط زیست است و این حق‌آبه باید به رودخانه‌ها، تالاب‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی برسد.

موسوی خوانساری خاطرنشان کرد: در حال حاضر ما این حق‌آبه را به کشاورزی می‌دهیم و به همین دلیل وضعیت منابع آبی ما به این روز افتاده است. باید سهم محیط زیست از کشاورزی گرفته شده و پرداخت شود. در واقع باید در 10 سال آینده یک دوره ریاضت آبی را تحمل کنیم و تنها از این طریق است که می‌توان منابع آب زیرزمینی و سطحی را احیا کرد.