پافشاری به نشر کتاب کاغذی کار درستی نیست / لزوم استفاده از فناوری در نشر

مظاهر بابایی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا، در بررسی جایگاه فناوری در حوزه نشر توضیح داد: برخی مسائل در حوزه کتاب و نشر باید با کمک رسانه و همکاری کارشناسان حل شود. چند دغدغه در این حوزه وجود دارد اینکه مواد اولیه برای چاپ کتاب گران شده، هزینه تولید کاغذ بسیار بالا است و در نتیجه هزینه تولید کتاب هر روز بیشتر می‌شود. از طرفی با اینکه دولت تا جایی که می‌تواند یارانه می‌دهد، خریدار کتاب توان خرید ندارد.

برای توسعه و ترویج فرهنگ، باید از مرزهای سنتی خارج شویم و برای رسیدن به این هدف نیاز به فناوری داریم

معاون کتاب و فرهنگ موسسه خانه کتاب با اشاره به سبک زندگی نسل جوان، ادامه داد: نسل زد و آلفا به زندگی در صفحات دیجیتال عادت کردند. آن‌ها ترجیح می‌دهند نیازهای روزانه خود را در صفحات دیجیتالی رفع کنند. برای توسعه و ترویج فرهنگ، باید از مرزهای سنتی خارج شویم و برای رسیدن به این هدف نیاز به فناوری داریم. این روند با کسی تعارف ندارد و باید از این فناوری استفاده کنیم تا بتوانیم عمق نفوذ فرهنگ خود را در کشورهای دیگر حفظ کنیم.

او با تاکید بر اینکه با رشد تکنولوژی، مشاغل تغییر کرده و تغییر می‌کند، افزود: با توجه به کارگاه‌های چاپ قدیم و سیستم حمل و نقل می‌بینیم تکنولوژی و فناوری تغییر کرده و مشاغل جدید به وجود آمده است. این رویکرد موجب شده است هر فرد سهم بیشتری در استفاده از فناوری داشته باشد.

فناوری دشمن نشر نیست

بابایی با اشاره به اینکه در سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران بحث فناوری، همراه نشر دیجیتال در اصل توجه قرار گرفت، ادامه داد: به مساله فناوری در نشر، در هفته کتاب هم توجه شد، در نظر داریم برای نوآوری در آینده، بخشی را در خانه کتاب راه‌اندازی کنیم، و در آن تدریس فناوری‌های نشر را با همین رویکرد پیگیری کنیم.

فناوری ابزاری است که برای حضور در بازار جدید به ما کمک می‌کند

معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب با تاکید براینکه فناوری دشمن نشر نیست، ادامه داد: فناوری ابزاری است که برای حضور در بازار جدید به ما کمک می‌کند، سامانه «بازار کتاب» پلتفرمی است که بر اساس فناوری خدمات می‌دهد و اگر آن نبود، نمی‌توانستم به کتاب‌فروشی‌های مرزی مانند فروشگاه‌هایی که در سنندج، زاهدان و هرمزگان هستند، خدمات بدهم و برای آن‌ها بازاری را به وجود بیاورم که دسترسی به 90 میلیون مشتری را داشته باشند، پس باید در نظر داشته باشیم که فناوری یک فرصت است.

او با تاکید بر اهمیت محتوای کتاب، توضیح داد: کتاب راهی برای افزایش آگاهی بشر است، ارزشمندی کتاب به محتوایی است که در داخل آن است و نه به خاطر کاغذی بودن آن. بشر همواره برای انتقال اطلاعات و دانش به نسل بعد، از روش‌هایی مانند دیوارنوشته و سنگ‌نوشته استفاده کرده است. در مراحل بعد انسان محتوا را روی پوست حیوانات، انواع کاغذ و پس از آن روی صفحه دیجیتال نوشت. صفحه‌های دیجیتال ظرفیت‌های مختلفی را در اختیار کاربران قرارداده است. مخاطب این صفحات می‌تواند برای انتقال محتوا از قالب‌های متن، صدا، ویدئو استفاده کند. استفاده از این‌ها همه در صورتی ممکن است که بتوانیم در حوزه کتاب و نشر سطح آگاهی جامعه را افزایش بدهیم. پس پافشاری به نشر کتاب کاغذی کار درستی نیست و باید از همه ابزارهایی که وجود دارد استفاده کنیم تا سطح آگاهی جامعه را افزایش بدهیم.

امکان حذف برخی از مشاغل در نتیجه استفاده گسترده از فناوری

بابایی با اشاره به امکان حذف برخی مشاغل در نتیجه استفاده گسترده از فناوری، ادامه داد: ممکن است برخی مشاغل تغییر کنند و مشاغل جدیدی به وجود بیایند، امروز اگر کتاب‌فروشی و ناشر در مقابل پذیرفتن فناوری مقاومت کنند، آن‌ها ثابت می‌مانند در حالی که مسیر فناوری به جلو می‌رود، چه بهتر که از فناوری استفاده کنند و سبک ساختار و فروش را تغییر بدهند. آن‌ها می‌توانند در نتیجه استفاده از ظرفیت‌های جدید با مخاطب‌های جدید آشنا شوند.

باید بتوانیم تمدن و سابقه ادبی را در بستر دیجیتال توسعه بدهیم و کار خود را پیش ببریم

معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب درباره دغدغه‌های فعالان حوزه نشر در استفاده از فناوری‌های نوین توضیح داد: در طول سال‌ها انسان‌هایی زحمت کشیدند تا صنعت نشر توسعه پیدا کند و به این جایگاه برسد، امروز زمان آن است که خود را با فناوری همراه کنند تا بتوانند ابعاد خدمات خود را گسترش دهند و کتاب‌های فارسی‌زبان را به زبان‌های دیگر ترجمه و در کشورهای مختلف منتشر کنند.

او افزود: باید بتوانیم تمدن و سابقه ادبی را در بستر دیجیتال توسعه بدهیم و کار خود را پیش ببریم تا به نشر کشور کمک کند.

باید زیر ساخت‌هایی مناسب برای فناوری در حوزه نشر طراحی شود

بابایی درباره نگرانی ناشران برای خطر ساده‌تر شدن کتاب‌سازی در نتیجه دیجیتالی شدن نشر، گفت: دغدغه ناشران به جا است، اما همین کتاب‌سازی در آثار فیزیکی هم اتفاق می‌افتد. گروهی افراد سودجو کتاب‌ها را به سادگی اسکن و آن را منتشر می‌کنند، در این روند حق مولف و ناشر نادیده انگاشته می‌شود. می‌بینیم کتابی گوشه خیابان با نصف قیمت فروخته می‌شود، در حالی آن قیمت، هزینه انتشار و کاغذ کتاب هم نیست. برای جلوگیری از این روند باید زیر ساخت‌هایی مناسب برای فناوری در حوزه نشر طراحی شود.

هدف سامانه مشابهت‌یاب کتاب، که اداره کتاب با هماهنگی موسسه خانه کتاب، طراحی می‌کند، جلوگیری از انتشار کتاب‌های کپی است

معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب درباره اقدامات این موسسه برای جلوگیری از کتاب‌سازی توضیح داد: هدف سامانه مشابهت‌یاب کتاب، که اداره کتاب با هماهنگی موسسه خانه کتاب، طراحی می‌کند، جلوگیری از انتشار کتاب‌های کپی است. اگر به عنوان نویسنده وارد این سامانه شوید و بخواهید که کتابی که پیش از این منتشر شده، چاپ کنید، سامانه به شما اطلاع می‌دهد این کتاب پیش از آن توسط افراد دیگر منتشر شده است و اجازه چاپ مجدد ندارد.

به گفته او با اینکه ممکن است در فضای دیجیتال از اطلاعات سواستفاده شود، اما نباید فراموش کرد که این بستر، فضایی است که در آن بسیاری از اقدامات بانکی انجام می‌شود، این نشانه امنیت این فضا است.

ناشران می‌توانند با اطمینان در بستر دیجیتال فعالیت کنند

بابایی با اشاره به زیرساخت‌های امنی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حفاظت از محتوای ناشران در فضای دیجیتال درنظر گرفته است، ادامه داد: ناشران می‌توانند با اطمینان در بستر دیجیتال فعالیت کنند. شاید امروز نبود زیرساخت‌های قانونی باعث شده باشد، برخی بتوانند از محتوای موجود در فضای مجازی سواستفاده کنند، اما زمانی که بستر وجود داشته باشد و زیر ساخت‌های قانونی باشد، مطمئن باشید که سعی می‌شود موارد دغدغه ناشران برطرف شود و فناوری همیشه می‌تواند از روش‌های سنتی جلوتر باشد.

معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب افزود: پذیرای کمک و نظر هر کسی که بتواند دراین حوزه مشکلی از مشکلات صنعت نشر را حل کند، هستیم. ما در کنار ناشران و کتابفروشان هستیم تا مشکلات را حل کنیم و بر مسائل فایق بیاییم.