پایان کار وام مسکن؟

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، افت آمار خرید خانه با وام بانکی بر اساس گزارش فروردین ماه بانک مرکزی به حدی شدید است که در نگاه اول تعجب برانگیز به نظر می رسد؛ اما اگر این آمار نیز مانند گزارش‌های پیشین بانک مرکزی در حوزه سهم بخش های مختلف از تسهیلات اقتصادی بدون اشکال باشد، به نظر می‌رسد وام مسکن با سقف و شرایط فعلی به پایان خود رسیده است. فروردین امسال مجموع وام پرداختی به بخش مسکن و ساختمان در کشور برای خرید خانه نوساز و غیرنوساز در مجموع 5‌میلیارد و 900 تومان اعلام شده است. با توجه به اینکه امسال میانگین تسهیلات مسکن اختصاص یافته به هر زوج برای خرید واحد مسکونی در کل کشور 320‌میلیون تومان است، می‌توان این طور برآورد کرد که در مجموع طی فروردین امسال در کل کشور فقط 18 زوج با وام خانه خریده اند. حتی با فرض اینکه همه وام گیرندگان فروردین امسال نسبت به اخذ وام انفرادی اقدام کرده باشند، تعداد تسهیلات دریافتی 2 برابر می‌شود اما باز هم سرجمع زیر 50 فقره وام مسکن در این ماه به خریداران آپارتمان ارائه شده است. این آمار وقتی معنادار می‌شود که با وضعیت ماه مشابه در سال گذشته مقایسه شود. گزارش بانک مرکزی از سهم بخش های مختلف اقتصادی از تسهیلات بانکی در کشور طی فروردین 1400 حاکی از پرداخت 736‌میلیارد تومان تسهیلات خرید مسکن در این ماه بوده که با توجه به میانگین 160‌میلیون تومانی وام زوجین مسکن در کشور در سال گذشته، تعداد خانه های خریداری شده با وام حدود 4هزار و 600 واحد برآورد می‌شود.

نکته قابل تامل این است که پارسال فروردین ماه در تهران 800 واحد مسکونی نوساز تا پنج سال ساخت معامله شده بود و این در حالی است که در ماه مشابه امسال این تعداد به یک‌هزار و 100 فقره افزایش پیدا کرده است. این ارقام از آن جهت اهمیت دارد که نشان می‌دهد حتی اگر همه خانه های نوساز معامله شده در شهر تهران امسال با دریافت وام توسط خریدار معامله شده باشد، حداکثر 2‌درصد از کل این معاملات را شامل می‌شود. به این ترتیب در صورت صحت گزارش مذکور، عملا می‌توان اعلام کرد پایان کار وام مسکن صادر شده است.

روی گرداندن از وام مسکن را در وهله اول می‌توان به عدم تناسب اقساط آن با استطاعت پرداخت متقاضیان مسکن نسبت داد. در حال حاضر قسط یک فقره وام زوجین مسکن با سقف 400‌میلیون تومان در تهران به انضمام جعاله 80‌میلیون تومانی، ماهانه حدود 8‌میلیون تومان است که پرداخت آن برای بسیاری از متقاضیان مصرفی مسکن و خانه اولی ها دشوار و حتی ناممکن است.

از سوی دیگر با وجود ترمیم سقف وام بانکی خرید مسکن در شهریور 1400، این وام همچنان فاقد پوشش بخش مناسبی از قیمت مسکن است. در حال حاضر سرجمع وام زوجین و جعاله مسکن با وجود قسط سنگین، کمتر از 30‌درصد میانگین ارزش ریالی یک واحد آپارتمان نقلی را پوشش می‌دهد. به این ترتیب به نظر می‌رسد متقاضیان مسکن منتظر اعمال اصلاحات موثر بر وضعیت وام خرید مسکن هستند و مادامی که این اصلاح اعمال نشود، از آن رویگردان خواهند بود.