پتروشیمی میانکاله سرمایه‌ای قابل اتکا یا تهدید بزرگ محیط زیستی؟
به گزارش خبرگزاری فارس از مازندران، بحث پتروشیمی در کنار نگرانی‌ها، مقوله‌ای مهم بوده که می‌تواند زمینه‌ای برای توسعه و رونق استان را فراهم کند که در این زمینه، سیدمحمد ساداتی پژوهشگر و تحلیلگر حوزه آب، انرژی و محیط زیست به تهدیدها و فرصت‌های پیش‌روی مردم شرق مازندران حول ایجاد پتروشیمی در دهستان میانکاله بهشهر پرداخت و فرصت‌ها و تهدیدهای ایجاد و یا جلوگیری از احداث پتروشیمی مازندران را مورد بررسی قرار داد.
تغییر رویه مسؤولان در پیشبرد پروژه
*فارس: توضیحی در ارتباط با تهدیدها و فرصت‌های پتروشیمی ارائه دهید؟
ساداتی: جانمایی پتروشیمی مازندران در نزدیکی منطقه حفاظت شده میانکاله است که این موضوع موجب نگرانی‌های به حق فعالان محیط زیستی شده است، با این حال، شکی نیست که احداث این پتروشیمی می‌تواند موجب رشد اقتصادی بسیار مناسبی برای منطقه شود.
بدیهی است که با ایجاد دوگانگی حفظ محیط زیست و رشد اقتصادی، جلوگیری از تخریب محیط زیست باید در اولویت قرار گیرد اما آیا دوگانگی شکل گرفته اساسا صحت دارد؟ آیا دستیابی به رشد اقتصادی مناسب در منطقه به همراه حفظ و حتی بهبود شرایط محیط زیستی با توجه به رشد اقتصادی امکانپذیر نیست؟ به نظر می‌رسد تغییر رویه مسؤولان در پیشبرد این پروژه می‌تواند منجر به نتایج مطلوب اقتصادی و محیط زیستی برای منطقه شود.
رشد صنایع آلاینده می‌تواند تهدید اساسی میانکاله
* فارس: آیا حفظ میانکاله، دلیل شکل‌گیری نگرانی‌های فعالان زیست محیطی است؟
ساداتی: میانکاله یک منطقه حفاظت شده در منتهی الیه جنوب شرقی دریای مازندران، واقع در 12 کیلومتری شمال بهشهر، یکی از شهرهای شرقی استان مازندران است. این شبه جزیره از سال 1348 به‌عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شده و القاب زیادی نیز برای این منطقه در نظر گرفته شد که از جمله آنها می‌توان به پناهگاه حیات‌وحش و ذخیره‌گاه طبیعی زمین اشاره کرد.
این منطقه با توجه به اینکه تنها محیط بکر و دست نخورده سواحل جنوبی دریای خزر به حساب می‌آید، برای فعالان محیط زیست از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
میانکاله به مامن پرندگان مهاجر و محل تخم‌گذاری و زیستگاه ماهیان دریایی تبدیل شده است، گونه‌های جانوری بسیاری در سال‌های گذشته با توجه به قطع ارتباط این منطقه با دیگر مناطق مازندران با گسترش ساخت‌وسازها و پیشرفت شهرها منقرض شده‌اند؛ با این حال، همچنان میانکاله یک سرمایه عظیم تنوع زیستی جانوران مختلف به حساب می‌آید که همین موضوع، فعالان محیط زیستی را نسبت به منطقه مذکور بسیار حساس کرده است.
بدیهی است که رشد صنایع آلاینده می‌تواند تهدید اساسی برای این منطقه بکر، پوشش گیاهی و جانوران موجود در آن باشد.
صنایع شیمیایی 2درصد گازهای گلخانه‌ای را تولید کردند
*فارس: به نظر شما میزان آلایندگی واحدهای پتروشیمی در چه حدی است؟
ساداتی: آلودگی‌های وارد شده به محیط زیست را می توان در سه دسته تقسیم‌بندی کرد؛ دسته نخست، آلودگی حاصل از نشر گازهای آلاینده در هوا است، دسته دوم، آلودگی‌های اضافه شده به منابع آب است و در نهایت نیز آلودگی‌های جامد باقی‌مانده به‌عنوان سومین دسته، مهم‌ترین منابع آلودگی شناخته می‌شوند.
برای بررسی آلودگی صنایع پتروشیمی در مقایسه با صنایع دیگر، در اینجا به نشر گازهای آلاینده می‌پردازیم؛ گازهای گلخانه‌ای به‌عنوان مهم‌ترین نگرانی بشر در اینجا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
شایان ذکر است، 73.2 درصد کل گاز گلخانه‌ای نشر شده در جهان برای تامین انرژی مورد نیاز از جمله برق تولید شده و 18.4 درصد از آنها نیز در اثر فعالیت‌های حوزه کشاورزی وارد اتمسفر می‌شوند و زباله‌ها نیز 3.2 درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند.
صنایع، تولید کننده 5.2 درصد از کل گازهای گلخانه‌ای هستند که در این بین نیز 3درصد در صنعت سیمان تولید می‌شود؛ بنابراین، کل صنایع شیمیایی، مسؤول تولید حدود 2درصد از گازهای گلخانه‌ای هستند.
تعامل صنعت سبز با گسترش زیرساخت‌های گردشگری
* فارس: با بررسی همه جوانب مهم‌ترین راهبرد برای پیشبرد طرح پتروشیمی در مازندران نظر شما چیست؟
ساداتی: باید گفت، طراحی مفهومی مناسب با دیدگاه محیط زیستی، جانمایی مناسب و ارائه به عموم مردم مهم‌ترین راهبردهای پیشبرد طرح پتروشیمی مازندران است.
در واقع احداث واحد پتروشیمی در شرق مازندران با توجه به وضعیت اشتغال و اقتصاد در این منطقه کاملا ضروری به نظر می‌رسد، اقتصاد ایران با وجود تمام تلاش‌ها برای کاهش وابستگی به نفت، یک اقتصاد نفت محور شناخته می‌شود در این شرایط، مناطق دور از چرخه مالی نفت، از نظر اقتصادی وضعیت چندان خوبی نخواهند داشت.
از طرفی دیگر، طبیعت غنی مازندران، سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری به جای گسترش صنعت در این منطقه را عاقلانه‌تر نشان می‌دهد. به هر حال، تعامل صنعت سبز با گسترش زیرساخت‌های گردشگری می‌تواند منجر به توسعه پایدار در شرق استان مازندران شود.
فرهیختگان حوزه پتروشیمی و محیط زیست ورود کنند
*فارس: دستیابی به پتروشیمی سبز چگونه امکانپذیر است؟
ساداتی: پتروشیمی سبز و دوستدار محیط زیست، در کلام بسیار زیبا و در عمل بسیار سخت است، دستیابی به پتروشیمی سبز در ابتدا نیازمند یک طراحی مفهومی مناسب است؛ حتی در صورت نبود ارائه عمومی طراحی مفهومی، این طراحی باید بتواند نظر جمعی از را به خود جلب کند.
تشدید نگرانی‌های فعالان محیط زیستی
*فارس: در ارتباط با آخرین وضعیت پروژه توضیحی ارائه دهید؟
ساداتی: کلنگ شروع احداث پتروشیمی مازندران در اسفندماه 1400 در حالی زده شد که بسیاری از فعالان حوزه انرژی، محیط زیست و پتروشیمی هیچ اطلاعی از طرح ندارند؛ به عبارت دیگر، این طرح در حالی در این منطقه حساس آماده شروع احداث است که حتی دستیابی به اطلاعاتی در مورد محصول نهایی تولیدی واحد پتروشیمی نیز بسیار سخت است و این حجم از مجهولات، منجر به تشدید نگرانی‌های فعالان محیط زیستی شده است.
خوراک واحدهای پتروشیمی، محصولات میانی تولیدی واحدهای پالایشی هستند
*فارس: مقایسه‌ای از آلایندگی واحدهای پالایشی و پتروشیمیایی مشابه اگر داشتید، بفرمایید؟
ساداتی: واحدهای پالایشگاهی معمولا با یک خوراک کاملا آلوده نظیر نفت خام یا گاز خام روبرو هستند؛ به همین دلیل، فرآیندهای جداسازی بسیار مفصل نیز برای آنها انجام می‌پذیرد، با توجه به پیچیدگی فرآیندهای جداسازی، دورریزها نیز بسیار زیاد خواهند بود، از طرف دیگر، با توجه به اینکه مواد خام از طبیعت تامین می‌شوند، کیفیت‌های متفاوتی خواهند داشت که این موضوع منجر به تغییر ناگهانی در شرایط فرآیندی و در نتیجه افزایش دور ریزها و یا سوزاندن گاز در دودکش‌ها خواهد بود؛ این در حالی است که تمام این این موارد در فرآیندهای پتروشیمیایی دیده نمی‌شوند.
خوراک واحدهای پتروشیمی، محصولات میانی تولیدی واحدهای پالایشی هستند و معمولا کیفیت مناسب و ثابتی دارند، از همین رو، تولید آلاینده‌ها در حداقل مقدار، نسبت به دیگر واحدهای شیمیایی خواهد بود.
مزایا و معایب پتروشیمی
*فارس: به اعتقاد شما مهم‌ترین مشکل و یا به‌عبارتی پاشنه آشیل طرح پتروشیمی مازندران چیست؟
ساداتی: میانکاله یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت شده محیط زیست ایران است که بسیاری از دوستداران طبیعت علاقه ویژه‌تی به این منطقه دارند، با وجود اینکه پتروشیمی مورد نظر با نام پتروشیمی مازندران کلنگ‌زنی شد اما در بسیاری از منابع حتی رسمی کشور با نام پتروشیمی میانکاله شناخته می‌شود.
جانمایی در نظر گرفته شده برای این پتروشیمی حدود 10 کیلومتر از منطقه حفاظت شده میانکاله فاصله دارد که این فاصله یک صنعت بزرگ از یک منطقه حفاظت شده چندان زیاد نیست، به هر حال، نزدیکی به پایانه نفتی شمال و دسترسی مناسب به بندر امیرآباد از مزایای منطقه در نظر گرفته شده هستند.
با این حال طرح توجیهی جانمایی نیز در صورت انتشار، تا حد زیادی می‌تواند نگرانی‌ها نسبت به احداث پتروشیمی را کاهش دهد.
التزام بهره‌برداران به سازمان محیط زیست
*فارس: پیشنهادات شما جهت دستیابی به یک پتروشیمی سبز چیست؟
ساداتی: همانطور که پیش از این نیز مطرح شد، دستیابی به واحد پتروشیمی سبز امکانپذیر است همانطور که واحدهای پتروشیمیایی در بسیاری از کشورهای اروپایی پیشرفته دیده می‌شود در حالی که تعداد محدودی از این کشورها واحدهای پالایشگاهی را احداث کرده‌تند.
رسیدن به یک واحد پتروشیمی سبز در شرق استان مازندران با در نظر گرفتن پنج گام مدیریت احساسات مردم با اطلاع‌رسانی و مسؤولیت‌پذیری بیش از پیش، بازنگری کارشناسانه و تخصصی طرح توجیهی و جانمایی، پیش‌بینی پارامترهای کنترلی پایش برخط آلودگی‌های احتمالی تولیدی در واحد پتروشیمی، ارائه تضامین اجرایی و مستحکم از طرف سازندگان و بهره‌برداران آینده به سازمان محیط زیست جهت التزام به اجرای تعهدات زیست‌محیطی و مشخص کردن سیستم یکپارچه نظارت بر فرآیند ساخت و بهره‌برداری جهت جلوگیری از نشر آلاینده‌ها در محیط زیست از سوی مسوولان امکانپذیر خواهد بود.
* فارس: حرف آخر: ساداتی: با توجه به وضعیت بیکاری و اقتصاد در شرق استان مازندران، ایجاد واحد پتروشیمی می‌تواند گام مهمی در توسعه این منطقه بردارد، با این حال، با توجه به شرایط زیست محیطی مازندران و البته منطقه حفاظت شده میانکاله، دستیابی به توسعه پایدار در صورت تخریب محیط زیست به هیچ وجه امکانپذیر نخواهد بود.
این در حالی است که دستیابی به واحد پتروشیمی سبز چندان دور از ذهن نیست.، به هر حال، تا به اینجا متخصصان و افکار عمومی از اهداف و برنامه‌های این طرح دور نگه داشته شده‌اند که این موضوع کنترل بر جوانب محیط زیستی را سخت کرده است.
در این شرایط، افکار عمومی به سمت نفی طرح پتروشیمی مازندران سوق داده شده‌اند که امیدواریم با تعامل بهتر مسؤولان و مردم، توسعه پایدار شرق مازندران در سایه حفظ و حتی بهبود شرایط محیط زیستی محقق شود.
به گزارش فارس مخاطبان این رسانه با ثبت سوژه‌ای با عنوان نه به احداث کارخانه پتروشیمی در میانکاله خواستار پیگیری این سوژه نیز شدند.
انتهای پیام /86034/ ج
شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید
این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید سیدمحمد ساداتی پژوهشگر و تحلیلگر حوزه آب پتروشیمی صنعت سبز مازندران رونق تولید پتروشیمی میانکاله فارس من این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است