پراید 32 میلیون تومانی؛ سواد رسانه‌ای کیلویی چند؟!

وقتی نقد به مطالبه عمومی تبدیل شود، بی‌تردید خودروساز نیز مجاب خواهد شد که با اعمال تغییر، در راستای جلب رضایت مشتری قدم بر دارد. از همین رو، در این نوشته می‌خواهیم تیغ نقد به دست بگیریم و در مورد یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت خودروی کشور حرف بزنیم. در همین راستا ودر کنار تمام نواقص، می توان گفت یک از مشکلات موجود در حوزه صنعت خودروسازی و صنایع وابسته، کمبود منتقدان و روزنامه‌نگارانی جدی و متخصص است. به شکلی که بیشتر نقدها در نهایت به «افزایش قیمت فلان خودرو» یا «کمبود قطعه در فلان شرکت» محدود شده و مشکلات بنیادی‌، در زیر تیترهای زرد و جنجالی دفن می‌شود. برای نمونه؛ چندی پیش شایعه‌ای در فضای مجازی منتشر شد، که حتی برخی رسانه‌های رسمی کشور هم به آن دامن زدند و به بازنشر آن پرداختند. جدا از راست یا دروغ بودن متن خبر (شایعه)، دردناک‌ترین نکته سواد رسانه‌ای، اقتصادی و صنعتی برخی رسانه ها بود، که پیش از بازنشر یک مطلب، از خودشان سوالاتی بسیار ساده و ابتدایی نپرسیدند. اما متن شایعه چه بود؟ بی‌کم‌وکاست نقل می‌کنیم: «پراید صفر 32 میلیون تومان. جالبه بدونید یک جوان صافکار مشهدی سند یک خودروی سوخته پراید را خریداری کرده و تمام قطعات حتی پیچ و مهره پراید را از فروشگاه‌های لوازم یدکی تهیه کرده و با اجرت سر هم کردن آن 32 میلیون تمام شده است. حال سئوال این است چرا صافکار می‌تواند و سایپا نمی‌تواند، چرا پراید 60 میلیون تومان فروخته می‌شود؟» یک جست وجوی ساده نشان می دهد همین چند خط شبه خبر چگونه در تمامی کانال ها و صفحات شبکه های اجتماعی دست به دست چرخید و صافکار نادیده مشهدی به قهرمان تولید مبدل شد و خودروساز ایرانی بار دیگر مورد شماتت قرار گرفتند. اما دیری نپائید که واقعیت ماجرا عیان شد و پیگیری یکی از خبرنگاران مشهدی علاوه بر رد ادعای مطرح شده، بخشی دلسرد کننده از عملکرد برخی رسانه ها در این خصوص را نشان داد. او در شرح پیگیری هایش پیرامون این خبر نوشت است که «با خبرنگار منتشر کننده این خبر مصاحبه کردیم که گفت: از طریق مکاتبه ایمیلی مطلع شده که این پراید 32 میلیونی ساخته شده است! علیخانی رئیس اتحادیه صافکارهای مشهد هم گفته است: ما هم این خبر را از شبکه های اجتماعی دیدیم، ولی هیچ کدام از صافکارهای مشهد این خبر را تایید نکردند!» یک روزنامه‌نگار حرفه‌ای به خوبی می‌داند که اعتبار منبع یکی از مهم‌ترین عناصر خبر است. به همین دلیل است که رسانه‌های حرفه‌ای معمولا اخبار را دیرتر از دیگران منتشر می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند از صحت خبر مطمئن شوند. چرا که باور دارند «اعتبار» مهم‌ترین دارایی یک رسانه است. برای این رسانه‌ها «اولین» بودن مهم نیست. آن‌ها می‌کوشند که «قابل‌اعتمادترین» باشند. اما برخی رسانه‌ها از جمله رسانه های رسمی و معتبر به بازنشر متنی می‌پردازند، که نه قواعد نگارشی را رعایت کرده و نه حتی نشانه‌های سجاوندی را، چه برسد به اصول اولیه خبر! این سطح از سواد رسانه‌ای، چه در رسانه‌های رسمی و چه در رسانه‌های غیررسمی، موضوعی بسیار نگران‌کننده‌تر است تا قیمت‌گذاری یک خودرو. زیرا بسیاری از مشکلات امروز، از جمله همین بحث قیمت‌گذاری خودرو، در نگاه سطحی و انتقادهای بی‌اساس ریشه دارد. از ته دل آرزو می‌کنیم که صنعت خودروی کشور روزی بتواند همپای رقبای خارجی، رضایت کامل مشتری را جلب کند. اما همین آرزو را برای ارتقای استانداردهای رسانه‌ای کشور هم داریم. هرگز نمی‌توانیم بگوییم که خبر و رسانه، کم‌تر از خودروسازی اهمیت دارد. * روزنامه نگار

22322545