پرفورمنسی چهار ساعته که مفهوم تنهایی انسان را به چالش می‌کشد
بهمن عباسپور، کارگردان و اجراگر این پرفورمنس از کلیشه‌های موجود در نشان دادن تنهایی انسان آشنایی زدایی کرد.
به گزارش خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، پرفورمنس «هفتاد و شش دو صفر» در کافه گالری خانه هنرمندان ایران به صورت رایگان اجرا شد. در قدم اول باید تعریفی از پرفورمنس ارائه کنم. پرفورمنس به صورت لغوی به معنای «هنر اجرا» است که همانند نمایش برای مخاطبان به صورت زنده اجرا می‌شود. اغلب محتوای پرفورمنس سیاسی، اجتماعی و فلسفی است، اما اکثرا به صورت مفهومی بیان می‌شود. در ادامه با بهمن عباسپور کارگردان و اجرا گر پرفورمنس «هفتاد و شش دو صفر» گفت‌و‌گویی کردیم.
بهمن عباسپور، کارگردان پرفورمنس «هفتاد و شش دو صفر» در گفت و گو با خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مفهوم اجرا گر در پرفورمنس توضیح داد: در پرفورمنس بازیگری معنایی ندارد، بازیگری در نمایش اتفاق می‌افتد، زیرا هنرپیشه ایفاگر نقش در مقابل تماشاگر است. به طور کلی، پرفورمنس گونه‌ای از اجرا است که لزوما در سالن‌های نمایش اجرا می‌شود، اما پرفورمنس می‌تواند در محیط غیر نمایشی مانند خیابان، اتوبوس، یا حتی مانند پرفورمنس خودم در فضای گالری اجرا شود. در نتیجه به فردی که این کار‌ها را انجام می‌دهد، چون آن کار را اجرا می‌کند اجرا گر می‌گویند.
درباره مفهوم این پرفورمنس توضیح داد: شاید خالق هر اثری به دنبال این است که مخاطب خودش را با یک ایده و ایدئولوژی رو به رو کند و آن را درک کند، اما یافتن مفهوم به مخاطب برمی گردد و مخاطب با آن رو به رو می‌شود و آن موضوع را استنباط می‌کند و می‌فهمد. ما در این کار با مجسمه رو به رو نیستیم بلکه یک پرفورمنس است، این کار مثلا نمایش آنتیگون نیست که بخواهد قانون را به چالش بکشد. پرفورمنس، در یک اجرایی که قرار است دنیا را به مخاطب نشان دهد سوژه‌ای داریم که در موقعیت خلق شده تماشاچی آن مفهوم را استنباط می‌کند و اتفاقا ما به دنبال علامت سوال هستیم تا مخاطب بگوید مفهوم این پرفورمنس چیست. موقعیت ما در این جا قرار گرفتن یک انسان در فضای پر از آب آکواریوم در کنار یک اسکلت است. این موقعیت برداشت‌هایی را از جانب مخاطب ایجاد می‌کند که بزرگ‌ترین هدف ما مفهوم این اتفاقات است و برداشت مفاهیم از جانب مخاطب است.
وی درباره انتخاب آکواریوم توضیح داد: دلیل انتخاب اکواریوم این است که فضای شیشه‌ای دارد که وقتی به عنوان اجراگر در داخل آن قرار می‌گیرم یک دنیای شخصی داریم که بیرون را از طریق چشمانمان می‌توانیم ببینیم، اما به راحتی کسی نمی‌تواند وارد فضای شخصی دنیای شما شود. اساسا بودن در اکواریوم و غوطه ور شدن دنیای خاصی را برای ما به ارمغان می‌آورد و می‌خواستیم غوطه ور شدن و درگیری انسان با کشمکش هایش را در آن دنیا نشان دهیم که خدا را شکر مخاطب واکنش‌های مثبتی به این اتفاق داشت.
این هنرمند درباره دلیل حضور اسکلت آدمی که با گونی پوشیده شده توضیح داد: مفاهیم مختلفی از نطر تماشاگر می‌توان متصور شد و ترجیم همان نظر مخاطب بود. برخی از مخاطبان آن آدمک را خود اجراگر دیدند که زمانی خودش را در آب خفه می‌کند و یک زمانی خودش اجراگر را خاموش می‌کند. برخی گفتند این آدمک همان معشوقه‌ای برای اجراگر است که زمانی یکدیگر را می‌کشند. نکته سوم برداشت مخاطب این بود که ان را به عنوان سمبلی از مشکلات زندگی می‌دیدند که انسان گاهی اوقات مشکلاتش را خفه می‌کند و گاهی اوقات مشکلات، انسان را خفه می‌کند، اما همچنان جریان زندگی ادامه دارد. جالب بودن کارم در همین برداشت‌های متفاوت مخاطب از پرفورمنس بود.
عباسپور درباره اجرای چهار ساعته این پرفرمنس گفت: این نمایش کشمکش درونی بین اجراگر در یک فضای اکواریوم و نفس گیری اجراگر در بیرون از اکواریوم است و معنای این دم و بازدم‌ها همین ادامه دادن زندگی با وجود سختی‌های آن است. همین چهارساعته بودن برای این است که مخاطب خودش را به چالش بکشد که چرا چهار ساعت باید این اجرا طول بکشد؟ یکی از دلایل دیگر چهارساعته کش دار بودن زندگی برای هر فرد است که برای هر انسان طول این دنیای شخصی تنهایی متفاوت است. اوایل می‌خواستم این نمایش در 6 ساعت اجرا شود، اما به توصیه پزشکان اجرا در چهار ساعته شد.
وی درباره دلیل رایگان بودن این اجرا توضیح داد: فضای اجرا در گالری خانه هنرمندان ایران در فضای کانسپچوال آرت اتفاق افتاد و برایم مهم بود که همه طیف مختلفی از مردم این اجرا را ببینند. می‌خواستم مخاطب را با شرایط سختی که تئاتری‌ها در این وضع گرفتار شدند باگونه‌های دیگر اجرا آگاه کنم، می‌خواستم نشان دهم یک تئاتری نباید به این بسنده کند که اگر سالن‌های تئاتر ازش گرفته شود پس دیگر نباید اجرا کند این که سالن‌های تئاتر در شرایط کرونا نمی‌تواند اجرا کند بخشی از آن به مرکز هنر‌های نمایشی بر می‌گردد و از شما سوال می‌کنم کدام کار تئاتری در این شرایط اتفاق افتاد که بخواهد حمایت حسابی از آن صورت گرفت؟ حداقل سه ماه برای تمرین نیاز داریم و در این گرانی کسی به فلاکت گروه‌های تئاتری نگاه کرده است؟ اگر می‌خواستم برای این کار بلیط فروشی می‌کردم چه قیمتی می‌گداشتم که مردم برای دیدن ان بیایند. رایگان بودن این اجرا نشان داد کار تئاتر بیشتر از اینکه جیب عوامل کار را پر کند تسلی دل آنان است.
عباسپور درباره واکنش مخاطبان به این اجرا گفت: با تمام وجودم از بازخورد‌های خوب خیلی خوشحالم، در بروشور اجرا اعلام لحظه ورود و خروج به گالری به عهده تماشاگر است. برخی افراد حتی چهار ساعت برای تماشای این اجرا نشستند. واکنش‌های مثبتی هم در رسانه‌ها و هم در اینستاگرام دیدم. مخاطبان نسبت به پرفورمنس اطلاعات و نگرش جدیدی پیدا کردند.
کارگردان پرفورمنس "هفتاد و شش دو صفر " در پایان درباره دلیل نام گذاری" 7600" توضیحاتی ارائه کرد: کد 7600 یک کد هشدار در سیستم هوایی دنیا است و به این معنا است که هواپیما همه سیستم‌های اطلاعاتی خود را از دست داده است و برج مراقبت می‌داند که هیچ فرکانسی نمی‌تواند از هواپیما دریافت کند و به هواپیما‌های اطراف هشدار نزدیک نشدن به آن هواپیما را می‌دهد و نزدیک‌ترین فرودگاه به حالت آماده باش در می‌آید. کد هفتاد و شش دو صفر در این اجرا نشان دهنده این است که اجراگر هیچ ارتباطی با جهان اطراف ندارد یا اگر ارتباط داشته باشد نمی‌تواند ارتباط با ان‌ها برقرار کند، دقیقا شبیه به خلبان هواپیمای در حال سقوط که می‌تواند دنیای بیرون را ببیند، اما نمی‌تواند با ان‌ها ارتباطی داشته باشد. از طرفی افراد داخل برج مراقبت دنیای شخصی یک انسان را می‌بینند، اما نمی‌توانند با ان‌ها هیچ ارتباطی برقرار کنند. کد هفتاد و شش دو صفر برای انتقال بهتر مفهوم این اجرا بود.
گفت‌و‌گو از فاطمه شریفی
