پروژه مدرن‌سازی آموزش عالی در چین
در دومین سالی که از همه‌گیری کرونا در دنیا می‌گذرد، دانشگاه‌ها همچنان با ویروس کرونا دست‌به‌گریبان هستند.
به گزارش ایسنا، روزنامه «فرهیختگان» در ادامه نوشت: بعد از یک‌سال پرتنش در سال 2020 که دانشگاه‌ها را کامل به تعطیلی کشاند، سال جاری با وجود تزریق واکسن کرونا و واکسینه‌شدن جمعیت زیادی از دانشجویان و استادان و دانشگاهیان، برخی دانشگاه‌های دنیا به‌صورت حضوری و برخی نیز به‌صورت ترکیبی آنلاین و حضوری به فعالیت خود ادامه دادند. با توجه به بازشدن مرزها و پذیرش دوباره دانشجویان بین‌المللی در برخی دانشگاه‌ها، وضعیت مالی آموزش عالی تا حدودی بهتر شده و بعضی دانشگاه‌ها از وضعیت رکود خارج شده‌اند. در آستانه پایان سال2021، به بررسی وضعیت دانشگاه‌های دنیا پرداخته‌ایم تا از چگونگی عملکرد آنها در سالی که به پایان آن رسیدیم، اطلاع کسب کنیم.
تا سال‌ها آمریکا سردمدار تولید علم در جهان بود و به‌واسطه دراختیار داشتن دانشمندان و محققانی توانمند از سراسر جهان رتبه نخست را در این زمینه کسب کرده بود. در این میان، چین با توجه به اینکه پرجمعیت‌ترین کشور جهان است و بالاترین شمار دانشجویان بین‌المللی را در کشورهای دیگر دراختیار دارد، سال‌هاست برای برتر شدن در تولی علم تلاش می‌کند تا اینکه سال گذشته این کشور توانست گوی سبقت را از آمریکا برباید و در جایگاه اول برترین کشورها در تولید علم دنیا بنشیند؛ جایگاهی که چینی‌ها برای آن برنامه‌ریزی درازمدتی انجام داده و سال‌ها تلاش کرده‌اند و ماحصل آن تا به‌امروز کسب رتبه نخست دنیا و جلو افتادن از آمریکا بوده است. در این مسیر به‌طور قطع نمی‌توان نقش دانشگاه‌ها را در تربیت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان و تولید محققان و دانشمندان فعال در عرصه‌های علمی این کشور نادیده گرفت.
نقش دانشگاه‌های چین در مدرن‌سازی کشور
به گزارشcgtn، دانشگاه‌های برتر چین نقش بزرگی در توسعه و رشد این کشور طی 5سال آینده و پس از آن خواهند داشت؛ چراکه دومین اقتصاد بزرگ جهان وعده تبدیل شدن به یک نیروگاه نوآوری را در سال‌های آینده داده که سنگ‌بنای آن از همین روزها گذاشته شده است. دانشگاه «سینگهوآ» بدون‌شک یکی از برجسته‌ترین دانشگاه‌های چین از مهم‌ترین مراکز آموزش عالی در این مسیر است. رئیس‌جمهور چین به‌تازگی طی بازدید از این دانشگاه، خواستار ساخت دانشگاه‌هایی در سطح جهانی با ویژگی‌های چینی شده تا در خدمت نوسازی ملی باشند. به گفته او، سال2021 شروع مسیر حرکت چین به‌سمت مدرن‌سازی سوسیالیستی است. درواقع، توسعه چین و حزب حاکم بیش از هر زمان دیگری به آموزش عالی، دانش علمی و استعدادهای عالی نیاز دارد. طی برنامه‌ای که چین برای مدرن‌سازی در نظر گرفته، این کشور توسعه مبتنی‌بر نوآوری را در پیش خواهد گرفت و تلاش می‌کند پیشرفت‌های بزرگی در فناوری‌های کلیدی و اصلی ایجاد کند. نوآوری در مرکز حرکت مدرن‌سازی چین قرار دارد. دولت چین متعهد شده است در این مسیر از توسعه دانشگاه‌های تحقیقاتی و پژوهشی با کیفیت بالا حمایت کند و استعدادهای درجه یک بیشتری را در علم‌وفناوری پرورش دهد.
توسعه آموزش مهندسی
با توجه به اینکه دولت چین نخستین گام‌ها را برای ورود به طرحی درازمدت برای مدرن‌سازی این کشور برداشته و قرار است با توسعه آموزش مهندسی به‌عنوان یکی از زمینه‌های کلیدی مرحله میانی، راه خود را برای پیشرفت بیشتر در فناوری هموار کرده است. آموزش‌های جدید حوزه مهندسی نقشی حیاتی برای دانشگاه‌ها ایفا می‌کنند که به‌دنبال تولید تحقیقات آکادمیک پیشرو و فناوری‌های کلیدی است. دانشگاه‌های چین قصد دارند طی 5سال آینده رشد استعدادها و توسعه تحقق و توسعه را با تقویت آموزش مهندسی سرعت بخشند. این کشور ایده ارتقای آموزش مهندسی را در سال2016 بررسی کرد و برنامه خود را در سال بعد از آن اعلام کرد. در سال2018، وزارت آموزش عالی طرحی را برای تقویت آموزش آکادمیک در چهار زمینه مهندسی، کشاورزی، پزشکی و هنرهای آزاد منتشر کرد. در این مسیر، دانشگاه «پکین» به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین دانشگاه‌های چین موسسه‌ای را برای مطالعات هوش مصنوعی در سال2019 افتتاح کرد و در سال2020 هم موسسه‌هایی برای علوم مواد و مهندسی راه‌اندازی شد. فناوری‌های آینده و مدارهای یکپارچه هم در سال2021 افتتاح شد و قرار است در سال‌های آینده مدارس جدیدی برای علوم کامپیوتر و الکترونیک هم در دستورکار قرار گیرند تا پرورش استعدادهای نوآورانه و دستیابی به پیشرفت‌های فناوری را دوچندان کنند. درقالب این موسسه‌های فناورانه دانشگاهی قرار است حدود 5میلیون استعداد برتر در حوزه هوش مصنوعی پرورش یابند.
بزرگ‌ترین آموزش عالی دنیا
چین با توجه به اینکه پرجمعیت‌ترین کشور جهان به‌شمار می‌رود، بزرگ‌ترین آموزش عالی را نیز از آن خود کرده است. تا سپتامبر2021، حدود 3012کالج و دانشگاه در کشور چین وجود داشته‌اند که در مقایسه با 2738دانشگاه چینی در سال2020، روند روبه‌رشدی داشته است. تعداد کالج‌ها و دانشگاه‌های این کشور طی یک‌دهه اخیر درحال افزایش است.
حدود 40میلیون دانشجو تنها در چین و در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری ثبت‌نام کرده‌اند و همچنین پذیرای شماری از دانشجویان خارجی از کشورهای دیگر است. چین بعد از آمریکا دومین کشوری است که بالاترین تعداد دانشگاه‌ها را در خود دارد. علاوه‌بر این، «سینگهوآ» و «پکینگ» چین در کل منطقه آسیا - اقیانوسیه و کشورهای نوظهور به‌عنوان دو دانشگاه برتر شناخته می‌شوند که براساس رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهانی آموزش عالی تایمز، در جایگاه16 جهان قرار دارند. در رتبه‌بندی‌های دانشگاه‌های برتر دنیا که ازسوی پایگاهQS منتشر شده، چین در رتبه اول جای گرفته و بیشترین دانشگاه‌ها را معرفی کرده بود. همچنین چین در صدر رتبه‌بندی QSدانشگاه‌های برتر آسیا قرار گرفته است. در این رتبه‌بندی بیش از 120دانشگاه حضور داشتند و 5دانشگاه چینی نیز در صدر برترین دانشگاه‌های آسیا قرار دارند که بیشترین تعداد را نسبت به دانشگاه‌های کشورهای دیگر ازآن خود کرده است.
توسعه بیشتر دانشگاه‌های چین از سال2015 با اجرای طرح دانشگاه‌هایی در کلاس جهانی آغاز شد و دولت این کشور در نظر دارد بخش‌های آموزشی را تا سال2050 در سطح کلاس جهانی توسعه دهد. فهرست کامل این طرح در سال2017 منتشر شد که شامل معرفی 140دانشگاه بود که باید در این طرح توسعه‌یافته و در سطح کلاس جهانی رشد کنند. این تعداد دانشگاه کمتر از 5درصد کل 3012دانشگاه و کالج چینی را تشکیل می‌داد. در رتبه‌بندی موضوعی 2021QS، دانشگاه‌های چین بین 50دانشگاه برتر جهان در 5حوزه رشته شامل هنر و علوم‌انسانی، علوم‌طبیعی، علوم‌اجتماعی و مدیریت، مهندسی و فناوری و علوم‌زیستی و پزشکی رکورددار بوده‌اند.
500 هزار دانشجوی بین‌المللی در چین
به گزارش statista، طبق آخرین آمار ارائه‌شده از آموزش عالی چین، حدود 33میلیون دانشجوی مقطع کارشناسی در رشته‌های تحصیلی در کالج‌ها و دانشگاه‌های دولتی چین ثبت‌نام کرده‌اند. 18.3میلیون نفر از آنها در برنامه‌های کارشناسی تحصیل می‌کردند درحالی که 14.6میلیون دانشجوی دیگر هم در برنامه‌های کوتاه‌مدت مشغول به تحصیل بوده‌اند. تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی چین به حدود 8میلیون نفر می‌رسد. همچنین بیش از 2.86میلیون دانشجو نیز در مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری ثبت‌نام کرده و تحصیل می‌کنند. پیش از همه‌گیری کرونا، به‌طور تقریبی 500هزار دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های چین تحصیل می‌کردند، اما نرخ کلی ثبت‌نام در آموزش عالی چین از کمتر از 10درصد در اواخر دهه90 به بیش از 54درصد در سال2020 افزایش یافته است. در این میان، تعداد استادان دانشگاهی نیز به همین نسبت رشد داشته و نسبت متوسط دانشجو به استاد دانشگاه در حدود 18 به یک بوده است. به گزارش universityworldnews، با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که روی آموزش عالی چین انجام شده تا پیش از همه‌گیری کرونا این کشور در آستانه تبدیل‌شدن به برترین مقصد دانشجویان دنیا برای تحصیلات دانشگاهی بود، اما با از راه رسیدن کرونا بسیاری از معادلات به‌هم خورد. تا سال2018 بیش از 492هزار دانشجوی بین‌المللی از 196کشور در دانشگاه‌های چین تحصیل می‌کردند و در 1004موسسه آموزش عالی درس می‌خواندند. به‌طور کلی، شمار دانشجویان بین‌المللی در چین از سال2009 دوبرابر شده و چین برنامه درازمدتی برای چندبرابر کردن آن دارد. حدود 40درصد دانشجویان بین‌المللی ثبت‌نام‌شده در دانشگاه‌های چین اهل آمریکا و 60درصد نیز متعلق به کشورهای دیگر هستند. تنها حدود 50درصد از دانشجویان دانشگاه نیویورک شانگهای را دانشجویان خارجی تشکیل می‌دهند. به‌دنبال همه‌گیری کرونا، قریب به نیم‌میلیون دانشجوی بین‌المللی از مارس2020 از این کشور خارج شدند.
بودجه‌بندی برحسب رتبه دانشگاه‌ها
وبسایت رسمی وزارت آموزش عالی در مارس2021 بودجه این سال را اعلام کرد. برنامه‌ریزی بودجه برای سال2021 از دانشگاه‌های پیشرو در چین نشان می‌دهد دانشگاه «سینگهوآ» در پکن با توجه به اینکه برترین دانشگاه این کشور هم به‌شمار می‌رود، بیشترین بودجه را ازآن خود کرده است به‌طوری که بودجه‌ای بالغ‌بر حدود 5میلیارد دلار تخمین زده شده است. در سال2021، بودجه‌ای بیش از 7850میلیون دلار به 34دانشگاه در چین تعلق گرفته است. دانشگاه «ژجیانگ» دومین دانشگاه چینی از نظر دریافت بودجه است که در سال2021 حدود 3.5میلیارد دلار به آن تعلق گرفته است. دانشگاه «پکینگ» هم بودجه‌ای بالغ‌بر 3میلیارد دلار را به‌خود اختصاص داده است.
روابط چین و آمریکا
از مهم‌ترین اخباری که در سال2021 درباره آموزش عالی چین مطرح بود، روابط چین و آمریکا در حوزه‌های آموزشی بود. روابط این دو کشور که مدت‌هاست دو قدرت برتر دنیا را از نظر تولید علم دراختیار دارند، از زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تیره‌وتار شد. اتهاماتی که رئیس‌جمهور آمریکا به محققان و دانشمندان و دانشجویان چینی مبنی‌بر جاسوسی علمی وارد کرد، باعث شد آمریکا بسیاری از دانشمندان و دانشجویان چینی را از این کشور اخراج و تحریم کند. این روند تا پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ هم ادامه داشت و شرایط هر روز وخیم‌تر می‌شد. با روی کار آمدن جو بایدن بر قدرت، نگاه به روابط با چین اصلاح شد و آمریکا تمایل خود را به برقراری دوباره روابط با چین نشان داد. ازسوی دیگر، بعد از به‌هم خوردن روابط چین و آمریکا، اروپایی‌ها تمایل زیادی به همکاری با محققان چینی نشان دادند و سعی کردند استعدادهای برتر چینی را به‌سمت خود جلب کنند اما پس از مدتی روابط چین با کشورهای اروپایی هم به‌دلیل اتهامات وارده مبنی‌بر جاسوسی برهم خورد. کارشناسان آمریکایی بر این باورند که اخراج دانشمندان و استعدادهای چینی از آمریکا روند تحقیقات را کند کرده که این امر می‌تواند به‌نفع چین تمام شود. شواهد هم حاکی از آن است که در مدت‌زمانی که روابط چین و آمریکا برهم خورده بود، چین توانست با تلاش مستمر خود رتبه نخست جهان را در تولید علم ازآن خود کند بنابراین می‌توان اذعان کرد این حرکت نسنجیده آمریکا دقیقا تیری بود که به‌سمت خود شلیک کرد و بیشتر از آنکه به‌ضرر چین تمام شود، سیستم آموزش عالی و تحقیقاتی خود را نشانه رفته است.
انتهای پیام