پیامدهای ناپایداری اقلیمی

از موج‌های گرمای طاقت‌فرسا و خشکسالی‌هایی که امنیت غذایی را تهدید می‌کنند تا سیل‌ها و تغییر الگوهای بارندگی که زنجیره تامین جهانی را مختل می‌سازند، بحران آب‌و‌هوا به قلب زندگی روزمره مردم نفوذ کرده است. بخش کشاورزی و صنایع غذایی به‌ویژه در خط مقدم این تحولات قرار دارند؛ هم به‌عنوان قربانی شرایط آب‌و‌هوایی و هم به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای. از سوی دیگر، هزینه‌های اقلیمی روزبه‌روز آشکارتر می‌شود؛ افزایش قیمت گوشت و کاکائو به دلیل خشکسالی در آمریکا و آفریقا، جهش بهای سیب‌زمینی در اروپا یا کمبود «ماچا» به‌دلیل نامرغوب بودن خاک برای تهیه آن، همگی جزو یک روند هستند که می‌تواند معیشت میلیون‌ها کشاورز خرد و امنیت غذایی میلیاردها مصرف‌کننده را تهدید کند. در کنار این تهدیدها، فرصت‌های تازه‌ای نیز در حال شکل‌گیری است. مقررات سخت‌گیرانه اتحادیه اروپا، مالیات‌های زیست‌محیطی جدید و ابتکارهای جهانی برای کشاورزی احیاگر، شرکت‌ها را به سمت شفافیت بیشتر و سرمایه‌گذاری پایدار سوق می‌دهد.

برخی برندهای پیشرو، از مارس گرفته تا گروه‌های تامین‌کننده مواد اولیه، با بازنگری در زنجیره تامین خود تلاش دارند این الزام را به مزیت رقابتی بدل کنند. در واقع، در جهان سیاست نیز بحران اقلیمی دیگر فقط در سطح محیط‌زیست تعریف نمی‌شود، بلکه به‌طور مستقیم به مباحث امنیت ملی، مهاجرت و حتی رقابت قدرت‌های بزرگ پیوند خورده است. همان‌طور که اقتصادها زیر فشار مالیات‌های جدید و شوک‌های قیمتی دست‌و‌پا می‌زنند، دولت‌ها نیز با دوگانه‌ای روبه‌رو هستند: یا در برابر تغییرات اقلیمی واکنش فوری و هماهنگ نشان دهند، یا با بی‌ثباتی‌های عمیق‌تر اقتصادی و اجتماعی مواجه شوند.

تمام این موارد نشان می‌دهد که عناصر آب‌وهوا، غذا، سیاست و اقتصاد دیگر نمی‌توانند در جزایری جدا از هم بررسی شوند. آینده پایدار نیازمند بازاندیشی در شیوه تولید، مصرف و حکمرانی جهانی است؛ بازاندیشی‌ای که زمان برای تحقق آن بسیار محدود است. «باشگاه اقتصاددانان» روزنامه «دنیای اقتصاد» در این پرونده تلاش دارد ضمن بررسی بحران‌های گوناگون ناشی از گرم شدن زمین، فرصت‌ها و تهدیدهای مخلتف را که افزایش دما برای برخی صنایع به وجود آورده، تحلیل و بررسی کند.