پیکر زنده‌یاد محمد اسماعیلی در خانه ابدی آرام گرفت

آیین تشییع پیکر زنده‌یاد محمد اسماعیلی موسیقیدان و نوازنده پیشکسوت تنبک روز چهارشنبه (25 مرداد) با همراهی جمعی از هنرمندان، هنرجویان و دوستدارانش از مقابل تالار وحدت به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) برگزار شد.

در این آیین که اجرای آن برعهده سیدعباس سجادی بود، محمد اله‌یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، امیرعباس ستایشگر مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، مهدی سالم مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی، حمیدرضا عاطفی معاون اجرایی و داود گنجه‌ای عضو هیئت مدیره خانه موسیقی، هنرمندان و چهره‌هایی همچون آرش امینی، سید محمد میرزمانی، سامان احتشامی، بهمن رجبی، کامبیز روشن روان، پوریا اخواص، حسام‌الدین سراج، میلاد کیایی، هادی آرزم، علی جعفری پویان، سعید ثابت، بهمن رجبی، زیدالله طلوعی، بابک چمن‌آرا، مازیار ظهیرالدینی، پدرام فریوسفی، سهیل محمودی، بابک شهرکی، محمد دلنوازی و همایون رحیمیان حضور داشتند.

در ابتدای این مراسم داود گنجه‌ای عضو هیئت مدیره خانه موسیقی اظهار کرد: برای من آنچه در این 82 سال مهم بوده، پهلوانی، مرام زورخانه‌ای و هنرمند واقعی بودن است؛ هنرمندی که با تقوا باشد و برعکس ادعای خیلی‌ها به جایی وصل نباشد. زنده‌یاد اسماعیلی مردی بزرگ و باتقوا بود. او فرزندانی تربیت کرد که نوازندگانی بسیار شایسته هستند و در اخلاق، تقوا، منش، سادگی و سبک زندگی نمونه ندارند. زنده‌یاد اسماعیلی پایش را هر کجا که می‌گذاشت می‌گفت: «علی مولا» که امیدوارم علی مولا یاورش باشد.

در ادامه این مراسم محمد دلنوازی نوازنده پیشکسوت ساز‌های تار، بربط و رباب نیز در این آیین گفت: امروز سخن گفتن درباره محمد اسماعیلی واقعا برای من مشکل است. باور نمی‌کنم در طول 51 سال با وی همکار بودم و افتخار این را داشتم که کنارش ساز بزنم و درس بگیرم.

وی افزود: زنده‌یاد اسماعیلی واقعا معلم اخلاق بود، یک بار صدای او را بلند نشنیدم؛ یک بار ندیدم با کسی درشت صحبت کند، همیشه آرام، مهربان و در کلامش، درس انسانیت بود.

دلنوازی بیان کرد: زنده‌یاد اسماعیلی همیشه به خوبی از استادش حسین تهرانی یاد می‌کرد. این افتخار را داشتم اوایل کارم در گروه فرامرز پایور ساز بزنم. اوایل که به تمرین و اجرای گروه رفتم، می‌دیدم که اواخر سال‌های عمر استاد تهرانی بود و وی که به روی صحنه می‌آمد، استاد اسماعیلی تا دقیقه آخر او را همراهی می‌کرد، وی همیشه از احترام به بزرگتر سخن می‌گفت. آنقدر این مرد بزرگوار بود که اگر بخواهم درباره او سخن بگویم تا سه روز می‌توانم صحبت کنم.

سپس داود یاسری نوازنده پیشکسوت تنبک اظهارداشت: خدا رحمت کند جناب اسماعیلی را که هیچ گونه نمی‌توان او را فراموش کرد، ما این اواخر در بیمارستان نوبتی پیش استادمان می‌ماندیم و این بود حق شاگردی که دوست داشتیم به جا بیاوریم، ما تنها شاگردش نبودیم؛ افتخار خدمت به او را هم داشتیم.

یاسری افزود: 54 سال شاگرد استاد اسماعیلی بودم، دیگر مسئله شاگردی نبود، وی دوست و معلم ما و جای پدرمان بود. جز بزرگی و خوبی از استاد اسماعیلی چیزی ندیدیم.

پیش از هر چیزی باید انسان باشید

کامبیز روشن‌روان موسیقیدان و آهنگساز نیز در این آیین اظهارداشت: استاد اسماعیلی را از سال 1343 می‌شناسم و حدود 60 سال افتخار شاگردی وی را داشتم؛ در هنرستان موسیقی که زنده‌یاد اسماعیلی جایگزین استاد تهرانی شد و از آن زمان شاگرد او شدیم. استاد اسماعیلی از همان ابتدا با چنان شور و شوقی به ما درس می‌داد که حتی در دیگر کلاس‌های هنرستان چنین فضایی را نمی‌دیدیم.

روشن روان گفت: از وقتی آغاز به ساز زدن در کنار هم می‌کردیم، زمان کم می‌شد. ارتباط ما در عین ارتباط استاد و شاگردی خیلی هم دوستانه بود و استاد اسماعیلی در تمام مسائل ما را راهنمایی می‌کرد حتی وقتی می‌خواستم، ازدواج کنم وی بسیار با من سخن گفت و خبر‌های خوش داد. بار‌ها باهم کنسرت برگزار کردیم که البته تعدادشان به یادم نیست، اما وقتی به خدمت سربازی و بعد به خارج از کشور رفتم این ارتباط قطع شد.

این موسیقیدان افزود: وقتی به ایران برگشتم هر طور که بود سعی کردم، استاد اسماعیلی را ببینم. همین اواخر هم قرار بود وی را ببینم که مرگ مجال نداد.

وی بیان کرد: نخستین جلسه کلاس ما با استاد اسماعیلی این بود که گفت سازهایتان را کنار بگذارید و با همان قاطعیتی که داشت، تاکید کرد که پیش از هر چیزی باید انسان باشید. ما این انسانیت را در وجود ایشان دیدیم و هر بار هر چقدر هم فاصله در دیدار ما می‌افتاد، همان انسانی بود که 50 سال پیش بود. امیدوارم روحش در عرش اعلا باشد.

نواختن نی پس از یک سال به یاد استاد اسماعیلی

در نهایت محمد موسوی نوازنده پیشکسوت ساز نی نیز طی سخنانی اظهارداشت:50 سال با محمد اسماعیلی دوستی کردم. نخستین آشنایی من با او در کلاس فرهنگ و هنر بود در کلاس استاد تهرانی که می‌گفتند، همه هنرمندان باید ریتم بایموزند، من در این کلاس با استاد اسماعیلی آشنا شدم، الان هم یک سال است، ساز نزدم، حالم مساعد نبود، اما اکنون به عشق استاد اسماعیلی می‌نوازم.

مجید اسماعیلی فرزند زنده‌یاد محمد اسماعیلی نیز خطاب به حاضران گفت: آنچه که باید در این مراسم گفته شود را همه می‌دانید. از کودکی همیشه صدای ضرب در خانه ما بود و پدرم مانند صدای قلب بود، او گرمای خانه بود و وقتی رفت، قلبم ایستاد. همه جا یخ زد.

وی بیان کرد: آیین بزرگداشت زنده‌یاد محمد اسماعیلی روز جمعه (27 مردادماه) ساعت 16 تا 18 در تالار قصر سپهر برگزار می‌شود.

استاد اسماعیلی 22 مردادماه بعد از تحمل یک دوره بیماری دارفانی درگذشت. وی با نام اصلی محمدعلی اسماعیلی متین چهارم شهریور سال 1313 در تهران متولد شد. اسماعیلی سال 1330 توسط دایی‌های خویش مرتضی و مصطفی گرگین زاده به حسین تهرانی معرفی شد.

این هنرمند فقید سال 1337 در گروه‌های موسیقی مشغول به کار شد و در ارکستر‌های موسیقی ملی و گروه تنبک شروع به همکاری کرد و بعد از پنج سال برای اجرای برنامه‌های موسیقی ملی و هر چه بیشتر شناساندن آن به کشور‌های آفریقایی، آسیایی، اروپایی و آمریکایی مسافرت کرد و برنامه‌هایی اجرا کرد.

اسماعیلی از سال 1343 در هنرستان موسیقی ملی مشغول تدریس شد و سال 1345 سرپرستی گروه تنبک وزارت فرهنگ و هنر آن زمان را عهده‌دار شد. شیوه نوازندگی زنده‌یاد اسماعیلی شیوه حسین تهرانی بوده و سابقه طولانی در تکنوازی و همراهی با ارکستر داشته است.

وی در دهه 1360 به سرپرستی فرامرز پایور (سنتور) و همراهی جلیل شهناز (تار)، علی‌اصغر بهاری (کمانچه) و محمد موسوی (نی)، گروه اساتید موسیقی ایران را تشکیل داد و با این گروه، سفر‌های متعددی به کشور‌های اروپایی، آسیایی و آمریکا داشت. زنده‌یاد اسماعیلی دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معادل دکتراست.