چاپ کتابی درباره جماعت اسماعیلیه آقاخانیه

کتاب «پیرامون جماعت اسماعیلیه آقاخانیه: مطالعه موردی شهرستان سیرجان» نوشته حسین حسینی نژاد توسط انتشارات زمزم سحر منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات زمزم سحر (ناشر فعال در شهر کرمان) کتاب «پیرامون جماعت اسماعیلیه آقاخانیه: مطالعه موردی شهرستان سیرجان» نوشته حسین حسینی نژاد را در 46 صفحه و بهای 30 هزار تومان منتشر کرده است.

آقاخانیه نام یکی از فرقه‌های مهم اسماعیلیه است که بازماندگان اسماعیلیه نزاریه از شاخه الموت را تشکیل می‌دهد. از آن‌جا که امامان این فرقه ملقب به آقاخان هستند، آنها را آقاخانیه می‌نامند. امام ایشان کریم آقاخان بوده است.

در دوره حکومت فاطمیون اسماعیلی در مصر، مستنصربالله هشتمین خلیفه، فرزند بزرگ‌تر خود نزار را به امامت برگزید. بعد از مرگ مستنصر در سال487ق. افضل جمالی، فرمانده سپاهیان، نزار را برکنار و برادرش مستعلی را به خلافت رساند، اما نزار نپذیرفت و به طرف اسکندریه فرار کرد و در آنجا در همان سال به دست افضل کشته شد. در این زمان بین اسماعیلیه اختلاف افتاد؛ گروهی نزار را خلیفه دانستند که به آنها نزاریه گفته می‌شود و دسته‌ای دیگر که مستعلی را برگزیدند مستعلیه نام گرفتند.

در زمان مستنصر، حسن صباح به آیین اسماعیلی درآمد، او در سال 471ق، به مصر رفت و جزو طرفداران خلافت نزار شد. به دستور مستعلی او را از مصر بیرون کردند، وی به ایران بازگشت و در سال 494ق قلعه الموت را تصرف کرد و رهبری دعوت اسماعیلیه در شرق (دعوت جدید) در مقابل دعوت اسماعیله در مصر (دعوت قدیم) را به دست گرفت. بعدها پیروان نزاریه نیز خود به دو گروه تقسیم شدند.

چهل و پنجمین امام اسماعیلیان نزاری به نام شاه خلیل الله در سال 1153ق در شهر کرمان متولد شد، او بعد از پدرش در سال 1194ق به امامت رسید. وی پس از به امامت رسیدن به یزد سفر کرد، پس از دو سال توقف در آن شهر در نزاعی که میان پیروان او و شیعیان اثنی عشری در سال 1233 ق اتفاق افتاد کشته شد. فتحعلی شاه قاجار برای دلجویی از فرزندش حسنعلی شاه یکی از دختران خود را به ازدواج او درآورد و لقب افتخاری «آقاخان» را به او داد. حسنعلی شاه مقر خود را به زادگاهش محلات منتقل کرد و آن شهر، مرکز امامت اسماعیلیان بود که از اطراف و اکناف به عنوان آقاخان اول برایش خمس و زکات می‌فرستادند.

اما سابقه حضور اسماعیلیان آقاخانی در کرمان به دوران صفویه باز می‌گردد که گروهی از پیروان این فرقه از استان مرکزی و شهرهای انجدان و محلات به کرمان بویژه شهرهای شهربابک و سیرجان کوچ کردند. در دوران قاجاریه نیز آقاخان محلاتی شورش‌های عجیب و غریبی را انجام داد. از این جهت حضور فرقه آقاخانیه در کرمان باعث منازعاتی مذهبی شده است. عقاید این فرقه در باره خداشناسی و نبوت، همان اعتقادات اسماعیلیان پیشین است، اما درباره امامت معتقدند که امام باید حاضر و ظاهر باشد، در غیر این صورت در حق پیروان خود ظلم کرده است.

نویسنده کتاب «پیرامون جماعت اسماعیلیه آقاخانیه» ابتدا تاریخچه مختصر و مفیدی از دولت فاطمیان در مصر و اسماعیلیان داده و در ادامه ضمن معرفی اجکام عبادی این فرقه به تاریخچه حضور این فرقه در کرمان می‌پردازد. فصل مهمی از این کتاب را مهاجرت اسماعیلیان افغانستانی به سیرجان کرمان تشکیل می‌دهد.