چرا صنایع فرهنگی در ایران پا نگرفته است؟/ راه‌های نرفته نوشت‌افزار ایرانی در بازارهای منطقه‌ای
در حالی که تولیدکنندگان چین و هند بازارهای نوشت‌افزار منطقه را در قبضه خود دارند، ایران قصد دارد در سال جدید راه‌های نرفته‌ای را برای عرضه محصولاتش تجربه کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نوشت‌افزار ایرانی اسلامی که 11 سال است در عرصه صنعت و فرهنگ آغاز به کار کرده، توانسته است در این مدت نظر خانواده‌های ایرانی را به سمت خود جلب کرده و در سبد خانوار جای بگیرد. تا پیش از این، بازار لوازم‌التحریر ایران در دست برندها و شرکت‌های خارجی عمدتاً از چین و هند بود؛ به طوری که گفته می‌شود یک دهه پیش، بیش از 90 درصد از سهم بازار ایران را این شرکت‌ها در دست داشتند.
با شروع حرکت تولید در این مسیر و تشکیل کارگاه‌های متعدد و حلقه‌های میانی، در حال حاضر برآورد می‌شود که بیش از 50 درصد بازار نوشت‌افزار در دست تولیدکنندگان داخلی است. هرچند صنعت نوشت‌افزار در یک دهه گذشته توانسته با عبور از فراز و نشیب‌های مختلف، جای خود را در بازار ایران ثابت نگاه دارد، اما به نظر می‌رسد همچنان با چالش‌های متعددی مواجه است. محمد یقینی، مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی، با اشاره به اهمیت صنعت نوشت‌افزار و با تأکید بر اینکه این حوزه در دو بخش صنعت و فرهنگ قابل ارزیابی و بررسی است، گفت: جریان نوشت‌افزار ایرانی با وجود کاری که طی 10 سال گذشته انجام داده است، در دریای بیکران صنایع فرهنگی چندان به حساب نمی‌آید. این امر نشان می‌دهد که لازم است گروه‌های دیگر هم وارد شوند.
نداشتن پیوست فرهنگی و هماهنگ نبودن دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف سبب شده علی‌رغم تلاش‌ها در این زمینه، صنایع فرهنگی چندان که باید در ایران شکل نگیرد. این زنجیره که با تولید انیمیشن آغاز می‌شود، توانسته طی دهه‌های گذشته به یکی از قدرتمندترین حوزه‌ها در بخش صنعت و فرهنگ در جهان معرفی شود که از جمله این موارد می‌توان به شرکت والت دیزنی اشاره کرد. به طوری که گفته می‌شود حجم صنایع فرهنگی در جهان رقمی قریب به دو هزار و 250 میلیارد دلار است؛ رقمی که می‌توان آن را با دیگر صنایع مانند پتروشیمی مقایسه کرد. گذشته از این، شرکت‌های متعددی در جهان تلاش دارند با شکل‌دهی به زنجیره تولیدات خود، در کنار سود سرشاری که نصیب بخش‌های مختلف می‌کنند، در جهت صدور فرهنگ خود نیز قدمی بردارند. علاقه کودکان و نوجوانان به کاراکترهای مختلف از تشکیل چنین زنجیره‌هایی نشأت می‌گیرد. طبق برآوردهای انجام شده و علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، هر 10 کاراکتر محبوب کودکان ایرانی، از دل انیمیشن‌های شرکت‌های آمریکایی انتخاب شده‌اند.
با توجه به همین ضرورت است که در سال گذشته اولین قدم‌ها برای تشکیل این زنجیره با ایجاد کارگروه صنعت نوشت‌افزار در وزارت صمت برداشته شد. یقینی درباره این کارگروه به تسنیم گفت: بعد از رونمایی پیام رهبر معظم انقلاب در سال 1399 درباره نوشت‌افزار ایرانی و حمایت ایشان، قرار شد کارگروهی ویژه نوشت‌افزار در وزارت صمت آغاز به کار کند. این برای نخستین‌بار است که نوشت‌افزار به لحاظ ساختاری در زیر مجموعه وازرت صمت قرار گرفت. قرار شد در این کارگروه به موضوع نوشت‌افزار به صورت ویژه پرداخته شود.
وی ادامه داد: با توجه به فقدان سند مشخص در این زمینه، با مشارکت بخش‌های مختلف خصوصی و انجمن‌ها سندی در این راستا تدوین شد که ناظر به نگاه بلندمدت پنج تا 10 ساله است. کارهای کارشناسی در این زمینه صورت گرفته و با فعالان این عرصه گفت‌وگو شده است تا مهمترین دغدغه‌ها و چالش‌ها در این سند ارزیابی و عنوان شود.
مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار اسلامی ایرانی افزود: ما سندهای متعددی در حوزه‌های مختلف داریم که پس از مدتی خاک می‌خورند و اجرا نمی‌شوند، اما خوبی این سند این است که متضمن پیگیری است و به نظرم این از خود سند مهمتر است. در این زمینه کارگروه رشد و پیشرفت نوشت‌افزار ایرانی در نظر گرفته است.
ورود محصولات نوشت‌افزار ایرانی به بازارهای منطقه‌ای / ایران؛ رقیب جدید چین و هندشاید یکی از اصلی‌ترین دلایلی که می‌توان در پاسخ به چرایی شکل نگرفتن صنایع فرهنگی در کشور اشاره کرد، نشناختن این حوزه توسط برخی از مسئولان و عدم آگاهی از اهمیت آن است؛ موضوعی که تلاش شد با راه‌اندازی نمایشگاه‌های مختلف به ویژه نمایشگاه الگونما خلأهای اطلاع‌رسانی در این زمینه برطرف شود. با توجه به تلاش‌های صورت گرفته، به نظر می‌رسد در سال جدید باید شاهد اهتمام بیشتری از سوی دستگاه‌ها و سازمان‌ها در ایجاد هم‌افزایی در این زمینه باشیم.
از جمله مشکلاتی که مانع از شکل‌گیری زنجیره صنایع فرهنگی در سال‌های گذشته شده است، نبود انیمیشن و شخصیت‌سازی برای اجرا در دیگر حلقه‌هاست. در سال گذشته تلاش شد این موضوع با ورود کاراکتر «پسر دلفینی» به بازار برطرف شود. اما علی‌رغم همکاری عوامل این انیمیشن، این کاراکتر به دلیل کمبود وقت برای تولید محصولات و نامشخص بودن سیاست‌ها برای بازگشایی مدارس، نتوانست آنچنان که باید در قالب نوشت‌افزار بازتولید شود.
یقینی با اشاره به این موضوع، از تولید نوشت‌افزار کاراکترهای دو انیمیشن پرمخاطب سال گذشته خبر داد و گفت: در حال حاضر با عوامل تولید انیمیشن «لوپتو» وارد مذاکره شدیم و کارهایش انجام شده است. در کنار آن، انیمیشن «بچه زرنگ» را نیز داریم که محصولات آن نیز همراه با «پسر دلفینی» عرضه خواهد شد.
مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی همچنین بزرگترین چالش تولیدکنندگان در سال جدید را نامشخص بودن وضعیت بازگشایی مدارس دانست و اضافه کرد: در چند سال اخیر مدارس به دلایل مختلف از جمله کرونا تعطیل بود و آموزش به صورت مجازی انجام می‌شد. این موضوع روی کار تولیدکنندگان نوشت‌افزار تأثیر منفی گذاشت و میزان تولید برخی از کارگاه‌ها را تا 90 درصد کاهش داد. پس از آن، ما با آنفلوآنزا، آلودگی هوا و مشکلاتی از این دست نیز مواجه هستیم که منجر به تعطیلی مدارس شده است.
وی ادامه داد: این موضوع روی کار تولیدکنندگان نوشت‌افزار تأثیر خواهد گذاشت. برخی از تولیدکنندگان مواد اولیه را خریداری کرده‌اند، اما نمی‌دانند که شرایط بازگشایی مدارس به چه صورت خواهد بود، اقدام به تولید محصولات خود بکنند یا خیر؟ به ویژه آنکه تولیدکنندگان عمدتاً باید محصولات خود را در بهار تولید و در تابستان عرضه کنند.
هرچند فعالان صنعت نوشت‌افزار در داخل با چالش‌هایی مانند عدم سیاست مشخص در قبال بازگشایی مدارس یا افزایش برخی از مواد اولیه مانند کاغذ روبرو هستند، اما به نظر می‌رسد در سطح منطقه به دلیل ارزان‌تر تمام شدن هزینه تولید، دست بالا را دارند. در حالی که بازارهای منطقه در قبضه تولیدکنندگان چین و هند است، ایران قصد دارد در سال جدید بازارهای جدیدی را برای عرضه محصولات خود تجربه کند. این برنامه‌ای است که تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی برای چشم‌انداز 10 سال دوم فعالیت خود در نظر گرفته و در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تأکید کرده‌اند. یقینی ضمن اشاره به این موضوع گفت: در سال جدید قصد داریم بازارهای منطقه‌ای را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم تا اولین گام‌ها برای صادرات این محصولات برداشته شود.
تدوین سند چشم‌انداز تولید نوشت‌افزار ایرانی / موانع صادرات برداشته می‌شود؟در حالی که صادرات محصولات لوازم‌التحریر ایرانی در چند سال گذشته عمدتاً از طریق تجربه‌های فردی صورت گرفته، ایران قصد دارد در سال جدید بازار برخی از کشورها مانند عراق و افغانستان را برای عرضه محصولات خود ارزیابی و بررسی کند؛ راهی که می‌تواند آغازی برای پا گرفتن جدی‌تر صنایع فرهنگی در کشور باشد و دیگر حلقه‌ها را نیز برای پیوستن به این زنجیره ترغیب کند.
