چرا قیمت تایر 2 نرخی است؟ / افزایش 76 درصدی قیمت مواد اولیه تولید لاستیک

باشگاه خبرنگاران جوان - "اختلاف 100 تا 150 هزار تومانی قیمت لاستیک از کارخانه تا بازار" این را رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک می گوید. به گفته سعادتی نژاد برخی نمایندگان فروش تایر خارج از سهمیه خود اقدام به خرید لاستیک از تولیدکنندگان می‌کنند که همین امر در بازار اختلالاتی را به وجود آورده است.

عدم توزیع مناسب عامل دو نرخی بودن قیمت لاستیک در بازار شده است که این موضوع باعث شد رئیس جمهور در جلسه ستاد تنظیم بازار از این وضع شکایت کند. رئیسی گفته است تا زمانی که ستاد تنظیم بازار برای قیمت کالایی مانند لاستیک تصمیم نگرفته است اجازه افزایش قیمت آن نباید داده شود.

اما از طرفی شهریوری دبیر زنجیره ارزش صنعت تایر می گوید عوامل زیادی در قیمت تایر تاثیر گذار است و اگر قیمت تایر گران نشود تولید کنندگان ورشکست می شوند.

گرانی تایر بسته به چه عواملی است؟

4 گروه اصلی قیمت تایر را مشخص می کنند. بحث مواد اولیه وارداتی، مواد اولیه داخلی، انرژی، نیروی انسانی و هزینه‌های سربار در قیمت تمام شده لاستیک موثر هستند. اگر هزینه‌های سربار را کنار بگذاریم، از 4 مورد گفته شده، تقریبا 80 درصد قیمت تایر به مواد اولیه داخلی و وارداتی بستگی دارد. حدود 13 تا 14 درصد به بحث انرژی مربوط است و 6 تا 7 درصد قیمت تایر به نیروی انسانی بستگی دارد.

شهریوری می گوید: مواد اولیه وارداتی بر اساس ارز 4200 تومانی خرید می شد که از حدود یک گذشته دیگر این ارز را اختصاص ندادند و تبدیل به ارز نیمایی شد. از زمانی هم که تایر با ارز نیمایی وارد می‌شود، قیمت‌ها مدام جا به جا می‌شود.

35 درصد نیاز مواد اولیه تایر با واردات تامین می شود، یعنی کائوچو طبیعی که باید به مواد داخلی اضافه کرد، با ارز نیمایی وارد می‌شود و قیمت‌ها آن ثابت نیست. از طرفی عمده مواد اولیه داخلی از شرکت‌های بورسی و با ارز نیمایی خریداری می‌شود. شرکت‌های بورسی هم سه ماه یکبار قیمت مواد اولیه را تغییر می‌دهند و افزایش می‌یابد.

دبیر زنجیره ارزش صنعت تایر می گوید: از زمانی که تحریم به وجود آمده بسیاری از واردکنندگان غیر از اینکه برای خرید مواد اولیه باید ارز نیمایی را پرداخت کنند، برای اینکه کالا و مواد مورد نظر را خریداری کنند، هزینه‌های بحث تحریم هم باید پرداخت کنند. بسیاری از موادی که خریداری می‌شود را باید با واسطه خرید کرد که همین موضوع هزینه جا به جایی و زمان را چندین برابر می‌کند.

ناگفته نماند آنطور که شهریوری می گوید یکی از شرکت‌های تولید کننده تایر اکنون 8 ماه است، کائوچو خریداری کرده اما به دستش نرسیده است که باعث اضافه شدن هزینه می‌شود.

تایر اگر گران نشود، تولیدکنندگان توقف تولید خواهند داشت!

این هزینه‌ها به صنعت تایر تحمیل می‌شود و با این روال چاره‌ای جز افرایش قیمت وجود ندارد، اگر گران نشود و با توجه به تورم شرکت‌ها دچار مشکل می‌شوند و دیگر تولید نمی‌صرفد و تولید دستوری منجر به ورشکستکی می‌شود.

دبیر زنجیره ارزش صنعت تایر می گوید: سال گذشته حدودا 22 میلیون حلقه لاستیک تولید شده که امسال با توجه به شرایط کرونا و استفاده کمتر از خودرو و بسیاری از عوامل استفاده از تایر کاهش یافته و باعث شده حدود 5 میلیون حلقه مازاد تولید شود که فروش نرفته است.

دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیونداران گفته بود: قیمت لاستیک برای کامیون‌داران همچنان افزایش یافته و می‌یابد و در این میان دستگاه‌های متولی نظارتی بر این روند نمی‌کنند تا دو برابر نرخ منطقی به دست رانندگان نرسد.

همچنین امانی معاون وزیر راه و رئیس سازمان راهداری نیز قیمت تایر خودرو را یکی از عوامل موثر در هزینه‌های حمل و نقل جاده‌ای دانست. این سخنان او در حالی بیان می‌شود که پیش از این، احمد کریمی دبیر انجمن کامیون داران از شرایط حاکم بر تایر خودروهای سنگین انتقاد کرده و گفته بود اکثر لاستیک‌های ترخیص شده از بنادر جنوب کشور، به کامیون هایی تخصیص یافته که از این بنادر به مرکز کالا می‌آورند و بقیه، با مشکل مواجه هستند.

در یک سال گذشته تحقیق و توسعه برای تولید لاستیک خودرو‌های رادیال سبک، شاسی بلند و سنگین انجام شده و پیرو آن طرح‌های توسعه‌ای هم برای داخلی سازی محصولات وارداتی انجام شده است، اما در شرایط کنونی مشکل تامین سرمایه 500 میلیون دلاری برای تولید 300 هزار حلقه لاستیک وجود دارد.

عضو انجمن صنفی تایر می‌گوید: در یک سال گذشته قیمت کائوچو طبیعی 261 درصد، کائوچو مصنوعی 140 درصد، مواد شیمیایی 100 درصد، نخ 58 درصد، سیم 90 درصد، مواد کمکی 70 درصد افزایش قیمت داشته اند که میانگین رشد قیمت هزینه‌ها به بیش از 130 درصد رسیده است.

قیمت تمام شده لاستیک ناشی از گرانی، قیمت مواد را به بیش از 76 درصد رسانده، در حالی که 60 درصد قیمت لاستیک قبلا مربوط به مواد بود.

عبدالمالکی می‌گوید: ایران سال گذشته 22 میلیون حلقه لاستیک سواری و 3 میلیون لاستیک سنگین و کشاورزی تولید کرده، اما امسال در 9 ماهه توانسته 18 میلیون حلقه تولید کند.

به گفته رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران دلایل توقف سرعت رشد تولید، ناشی از سرکوب قیمت لاستیک و افزایش قیمت مواد اولیه بوده است.

با زیان ده شدن صنعت تایر، بورس هم کنار می کشد

زمانی که قیمت لاستیک سرکوب شود و به دنبال آن قیمت مواد اولیه افزایش یابد این صنعت همانند صنعت خودرو زیان ده می‌شود و در نهایت شرکت‌های بورسی سرمایه‌های خود را از این صنعت خارج می‌کنند که این مساله می‌تواند آینده طرح‌های توسعه‌ای صنعت لاستیک را به خطر بی اندازد.

سازمان حمایت چندی پیش مصوبه‌ای مبنی بر قیمت گذاری لاستیک داد. همین مصوبه نیز توسط ستاد تنظیم بازار تصویب شد و اعمال قیمت گذاری دستوری و ملاحظات قیمتی توسط سازمان‌های حاکمیتی و سقف سود مجاز واحد‌های تولیدی توسط سازمان حمایت تا 17 درصد به اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت تایر تبدیل شد.

افزایش قیمت 20 درصدی لاستیک در مهرماه و 10 درصد آذر در به ستاد تنظیم بازار داده شد، اما مورد موافقت قرار نگرفت و رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران می‌گوید در شرایط کنونی اگر قرار باشد صنعت لاستیک طبق روال به فعالیت خود ادامه بدهد نیازمند 40 درصد افزایش قیمت است.