چطور جوش‌های صورت را از بین ببریم؟
به جز باکتری‌ها دلایل زیاد دیگری برای جوش زدن وجود دارد. هورمون‌های خاصی مانند آندروژن که محرک تولید سبوم است هم باعث به وجود آمدن جوش می‌شود. ژنتیک، رژیم غذایی و استفاده بی رویه از محصولات بهداشتی و مراقبتی و عوامل محیطی مانند آلودگی هوا هم گاهی اوقات باعث جوش زدن می‌شوند.
هر فردی که تا به حال جوش زده، می‌داند تلاش برای ترمیم و بهبودی این زائده‌های پوستی چقدر سخت است. اما در کنار اینکه می‌توان علائم جوش و آکنه را تسکین داد، می‌توان از به وجود آمدن جوش‌های تازه پیشگیری کرد و چرخه باطل آن را شکست. پس بیایید ببینیم چطور می‌توانیم جوش‌های صورت را از بین ببریم؟
به گزارش روزیاتو، جوش‌ها در هر جایی از پوست بروز پیدا می‌کنند. عامل اکثر جوش‌ها باکتری به نام «باکتری پروپیونی آکنه» است. همانطور که از نام این باکتری هم پیداست، این باکتری وقتی سبوم همان چربی طبیعی پوست به اسید‌های چرب تبدیل می‌شوند، باعث ایجاد التهاب می‌شود. روش‌های مختلفی برای درمان جوش و آکنه و حفظ سلامتی پوست وجود دارد. در این مطلب به 14 روش مختلف پرداخته ایم که به پیشگیری از جوش صورت و داشتن پوستی صاف و شفاف کمک می‌کنند.
دلیل جوش زدن چیست؟
به جز باکتری‌ها دلایل زیاد دیگری برای جوش زدن وجود دارد. هورمون‌های خاصی مانند آندروژن که محرک تولید سبوم است هم باعث به وجود آمدن جوش می‌شود. ژنتیک، رژیم غذایی و استفاده بی رویه از محصولات بهداشتی و مراقبتی و عوامل محیطی مانند آلودگی هوا هم گاهی اوقات باعث جوش زدن می‌شوند.
سایر علت‌های بروز جوش هم عبارتند از:
- بلوغ، بارداری و چرخه قاعدگی
- فشار دادن یا کَندن جوش‌ها
- مالش شدید یا تمیز کردن زیاد از حد پوست
- فشار برخی وسایل مانند کلاه، کلاه ایمنی یا بند کوله پشتی
- رطوبت بالا
- لوازم آرایشی به خصوص محصولاتی حاوی روغن
- برخی از دارو‌ها
تفاوت بین آکنه و جوش چیست؟
اگرچه اکثر اوقات جوش و آکنه را به جای هم استفاده می‌شوند، اما آکنه یک بیماری پوستی است، در حالی که جوش از علائم آن به حساب می‌آید. در حقیقت، آکنه بیماری است که فولیکول‌ها و غدد موی پوست را درگیر می‌کند.
علائم مختلف آکنه می‌تواند علت جوش را نشان دهد. برخی از علائم شامل موارد زیر است:
- جوش‌های سر سیاه (منافذ پوست را مسدود کرده و در برابر هوا باز هستند)
- جوش‌های سرسفید (منافذ پوست را مسدود کرده و در برابر هوا باز نیستند)
- پاپول‌ها یا جوش‌های دانه سفت (برجستگی‌های کوچک و متورمی به رنگ قرمز یا صورتی)
- چرکدانه‌ها (تاول کوچک چرکداری در پوست)
ندول‌ها (توده‌های بزرگ و دردناکی زیر سطح پوست)
کیست (توده‌های دردناک و مملو از چرک زیر پوست)
حالا که با انواع مختلف جوش و آکنه و علل آن‌ها آشنا شدید، بهتر است برویم سراغ درمان جوش.
1- طریقه صحیح شستشوی صورت را یاد بگیرید
برای کمک به پیشگیری از جوش زدن، خیلی مهم است که تا جای ممکن روزانه چربی، کثیفی و عرق را از بدن خود تمیز کنید. اما همچنان شستن بیش از حد صورت هم می‌تواند باعث بدتر شدن وضع جوش‌ها شود.
اکثر متخصصان پوست معتقدند، با شستشوی بی رویه پوست باعث برداشتن سبوم‌های طبیعی بدن خود می‌شوید. این امر باعث می‌شود تا پوست برای جبران چربی‌های طبیعی از دست رفته، چربی بیشتری تولید کند.
بنابراین، شستن بیش از حد صورت و استفاده از محصولاتی مانند انواع لوسیون‌ها و پاک کننده‌های پوست و منافذ باعث خشکی بیش از حد پوست و در نتیجه بدتر شدن وضع جوش‌ها می‌شود.
پیشنهاد متخصصان پوست این است که به جای استفاده از لایه بردار‌های سفت یا اسپری‌های تمیزکننده از پاک کننده‌های بدون گوگرد (سولفات)، بدون رایحه و عطر و ملایم (تا دو بار در روز) استفاده کنید.
برای شستشوی صحیح صورت پیشنهاد می‌شود:
- صورت خود را با آب گرم، نه داغ خیس کنید.
- به جای دستمال با حرکات دایره‌ای انگشت یک پاک کننده ملایم را روی صورت خود پخش کنید و صورت خود را بشویید.
- بعد از شستشو، صورت خود را کاملا خشک کنید.
2- نوع پوست خود را بشناسید
شناختن بهتر پوست فواید زیادی برای درمان جوش دارد. با شناختن پوست خود می‌توانید از مصرف محصولات بهداشتی مضر برای پوست خود پرهیز کنید. اگر هنوز نوع پوست خود را نمی‌دانید، به طور کلی پوست‌ها در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:
- خشک: پوست اکثر اوقات حالتی پوسته پوسته و سفت دارد.
- چرب: پوست همیشه براق است و شاید لازم شود روزی چند مرتبه آن را تمیز کنید.
مختلط: پوست ترکیبی از هر دو پوست خشک و چرب است. (ناحیه چرب معمولا همان ناحیه T، پیشانی، بینی و چانه است)
حساس: به راحتی پوست تحریک می‌شود و مستعد قرمز شدن است.
به طور کلی، پوست‌های چرب بیشتر نسبت به جوش زدن آسیب پذیر هستند، اما هر کسی که نوع پوست خود را نمی‌شناسد، تا حدی زیادی مستعد جوش است. شناخت پوست به فرد کمک می‌کند، محصولات سازگار با پوست خود را استفاده کند و پوستی صاف و شفاف داشته باشد. برای مثال، اگر پوست شما حساس و دارای جوش است، استفاده از مواد فعالی مانند ژل شستشوی صورت حاوی سالیسیلیک اسید، لایه بردار اسید سالیسیلیک و کِرِم رتینول ممکن است باعث تحریک زیاد از حد پوست و جوش زدن‌های بیشتر شود. اگر پوست چربی دارید، استفاده از مرطوب کننده‌های مخصوص پوست‌های خشک باعث نفوذناپذیری و مسدودی منافذ پوست می‌شود.
3- از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید
مرطوب کننده‌ها به آب رسانی و مرطوب ماندن پوست کمک زیادی می‌کنند. اگر جوش دارید، استفاده از مرطوب کننده‌ها مهم است، چون در صورتی که پوست شما بیش از حد خشک باشد، بدن برای چرب کردن پوست سبوم تولید می‌کند و سبوم زیاد از حد باعث جوش زدن می‌شود.
در همین حال، بسیاری از مرطوب کننده‌ها روغن دار هستند، رایحه و عطر دارند یا مواد دیگری دارند که باعث تحریک پوست و جوش زدن می‌شود. توصیه می‌شود قبل از خرید مرطوب کننده‌ها به دقت مواد تشکیل دهنده آن را بخوانید و از نداشتن عطر و غیر کومدوژنیک (فاقد خاصیت مسدودسازی منافذ پوست) محصول مورد نظر مطمئن شوید.
اساسا هر چه مواد تشکیل دهنده مرطوب کننده کمتر باشد، برای پوست‌های مستعد جوش بهتر است.
4- از دارو‌های بدون نسخه استفاده کنید
دارو‌های بدون نسخه زیادی هستند که به درمان جوش یا حتی پیشگیری از آن کمک می‌کنند. با این حال، همچنان برخی از این دارو‌ها ممکن است باعث قرمزی، تحریک یا خشکی زیاد از حد پوست شوند، بنابراین بهتر است دستورالعمل‌های روی هر کدام از این دارو‌ها را به دقت بررسی کنید. در اینجا برخی از رایج‌ترین مواد فعال درون هر کدام از دارو‌های ضدجوش را به طور خلاصه شرح دادیم:
بنزوئیل پراکسید: روی جوش‌های ملتهب مانند کیست و برآمدگی‌های قرمز و دردناک بهترین اثر را دارد، چون باکتری‌های مولد جوش را کاملا از بین می‌برد.
اسید سالیسیلیک: این ماده برای جوش‌های سرسیاه و سرسفید فوق العاده مفید است، چون منافذ باز و التهاب را پایین می‌آورد.
سولفور (گوگرد): گوگرد یک ماده طبیعی است و از دو ماده‌ای که ذکر شدند، ملایم‌تر است. گوگرد سلول‌های مرده روی پسوت را خشک می‌کند تا منافذ باز شده و سبوم اضافی را جذب کنند.
اگر همچنان مطمئن نیستید کدام دارو را انتخاب کنید، شاید بهتر باشد به یک متخصص پوست مراجعه کنید. یک متخصص پوست ضمن اینکه بهترین توصیه‌ها را به شما خواهد داد، از استفاده همزمان از دو داروی ناسازگار با هم جلوگیری می‌کند. برای مثال، استفاده از سِرم لایه بردار بتا هیدروکسی اسید همراه با کِرم ضدجوش رتینول می‌تواند باعث قرمزی و خشکی حاد پوست شود.
5- آبرسانی به پوست را فراموش نکنید
اگر بدن دچار کم آبی شود، ممکن است غدد چربی پوست، چربی بیشتری تولید کنند. کم آبی باعث می‌شود که پوست شما ظاهری کدر و سفت پیدا کند و نهایتا این منجر به التهاب و قرمزی می‌شود. برای اینکه آب کافی به بدن خود برسانید، توصیه می‌شود که روزانه دستکم 8 لیوان (13 فنجان یا 1.9 لیتر) آب بنوشید. برای زنان باردار یا در دوران شیردهی و کسانی که در محیطی گرم و شرجی زندگی می‌کنند هم نوشیدن آب بیشتری توصیه می‌شود.
6- کمتر آرایش کنید
بسیاری زنانی که صورتشان جوش زده، تصمیم می‌گیرند با آرایش زائده‌های پوستی خود را پنهان کنند. اما فراموش نکنید با این کار ممکن است منافذ پوست مسدود شوند و همین هم باعث جوش زدن بیشتر می‌شود. قطعا حذف آرایش از امور روزمره برای بسیاری از زنان سخت است، اما همچنان می‌توانید با انتخاب‌های بهتر به درمان جوش‌های صورت خود کمک کنید. در صورتی که همچنان قصد آرایش کردن دارید باید از کرم پودر یا کرم پودر پوشاننده‌ای (کانسیلر) غیر کومدوژنیک و بدون رایحه و عطر استفاده کنید تا پوست را تحریک نکند. یک کرم مرطوب کننده ضدجوش حاوی اسید سالیسیلیک هم می‌تواند برای درمان جوش مفید باشد.
آرایش صورت خود را به خصوص در زمان خواب کاملا بشویید. علاوه بر کم کردن آرایش بهتر است توجه زیادی به محصولات بهداشتی و مراقبتی نزدیک صورت به خصوص حالت دهنده‌های مو داشته باشید. اسپری مو، شامپو خشک و کِرِم تقویت بافت پوست می‌توانند با پوست در تماس باشند و باعث جوش زدن شوند. سعی کنید از محصولاتی بدون روغن و غیرمولد جوش (غیر کومدون ساز) استفاده کنید.
7- کمتر به پوست خود دست بزنید
شاید این کار سخت باشد، اما باید بدانید دست زدن به صورت می‌تواند باعث شود باکتری‌های و سایر عواملی که باعث مسدود شدن منافذ می‌شوند به پوست منتقل شود. سعی کنید تا جای ممکن دست زدن به پوست را کم کنید. مرتب دست‌های خود را بشویید تا اگر به صورت خود دست زدید، دستکم دست هایتان تمیز باشند.
8- مواجهه با نور آفتاب را کم کنید
مواجهه با نور آفتاب ممکن است باعث خشک شدن جوش‌ها شود، اما اشعه‌های خورشید در دراز مدت اثر منفی روی پوست می‌گذارند. مواجهه طولانی مدت با آفتاب باعث کم آبی پوست، تولید چربی بیشتر و در نتیجه مسدود شدن منافذ پوست می‌شود. استفاده از کِرم‌های ضدآفتاب توصیه خوبی برای محافظت از پوست است. اما به یاد داشته باشید بسیاری از ضد آفتاب‌ها روغنی هستند. از این رو، باید در انتخاب ضد آفتاب‌های محصولاتی غیر مولد جوش و فاقد روغن را انتخاب کنید.
9- از ترکاندن و فشار دادن جوش‌ها خودداری کنید
هر چقدر که فشار دادن یا ترکاندن جوش‌های بزرگ و زشت ممکن است وسوسه برانگیز باشد، اما تا حد ممکن جلوی خودتان را بگیرید. ترکاندن جوش‌ها ممکن است باعث خونریزی، زخم شدید و عفونت شود. این کار حتی باعث ملتهب‌تر شدن پوست و مسدود شدن منافذ پوست می‌شود و نهایتا وضع جوش‌ها را وخیم‌تر می‌کند.
10- روغن درخت چای
عصاره درخت چای یکی از بهترین روش‌ها برای درمان جوش است. روغن درخت چای حاوی ترکیبی به نام ترپنین 4 اُل است که نقش مهم در از بین بردن انواع باکتری ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها دارد. این ماده باعث تقویت گلبول‌های سفید خون می‌شود. برای استفاده از روغن درخت چای برای درمان جوش و آکنه، چند قطره از آن را روی محل التهاب خود بمالید. می‌توانید چند قطره روغن درخت چای را به پاک کننده‌ها و مرطوب کننده‌های خود اضافه کنید.
قبل از استفاده از روغن درخت چای به صورت رقیق نشده روی صورت، بهتر است برای امتحان کمی از آن را روی ناحیه‌ای از پوست خود مانند پشت گوش یا ساعد امتحان کنید. چند ساعت صبر کنید، اگر پوست تحریک شد، بهتر است روغن درخت چای را به نسبت 1 به 1 با آب رقیق کنید.
11- دارو‌های آنتی بیوتیک
در صورتی که هیچکدام از دارو‌های بدون نسخه‌ای که ذکر شد برای درمان جوش و آکنه مفید نبودند، می‌توانید به متخصص پوست مراجعه کنید. متخصصان پوست معمولا برای کم کردن التهاب و از بین بردن باکتری‌ها انواع دارو‌های آنتی بیوتیک را تجویز می‌کنند. دارو‌های آنتی بیوتیک به دو شکل موضعی و خوراکی موجود هستند و با کم کردن باکتری پروپیونی آکنه مشکل جوش‌های صورت را برطرف می‌کنند.
آنتی بیوتیک‌های موضعی مانند کلیندامایسین معمولا برای موارد خفیف‌تر تجویز می‌شوند. برای موارد حادتر هم ممکن است دارو‌های آنتی بیوتیک خوراکی مانند قرص داکسی سایکلین به فرد تجویز شود. عموما پزشکان متخصص پوست ژل ضدجوش بنزوئیل پراکسید را به همراه دارو تجویز می‌کنند.
یکی از مواردی که باید به آن توجه کنید اینکه بدن ممکن است در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شود و در نتیجه اثربخشی این دارو‌ها به مرور کمتر می‌شود. به همین دلیل، تا جای ممکن دارو‌های خود را طبق برنامه‌ای که پزشک توصیه کرده استفاده کنید. علاوه بر این، در زمان مراجعه به یک متخصص پوست حتما در مورد دارو‌هایی که استفاده می‌کنید صحبت کنید تا مطمئن شوید هیچ گونه تداخل دارویی به وجود نخواهد آمد.
12- از خاک رس سبز استفاده کنید
خاک رُس سبز یا خاک رس فرانسوی، نوعی خاک رس با قابلیت جذب و خیساندن ناخالصی‌های جوش و غنی از مواد معدنی با خواص درمانی فوق العاده بالا است. تحقیقاتی که انجام گرفته اند حاکی از خواص ضدباکتریایی قوی این نوع خاک هستند. خاک رس سبز با خارج کردن ناخالصی ها، کم کردن التهاب و جذب چربی اضافی پوست به درمان جوش کمک می‌کند. خاک رس سبز به صورت پودر در بازار موجود است و باید آن را با آب مخلوط کرده و به صورت ماسک صورت استفاده کنید. می‌توانید از سایر مواد تسکین دهنده پوست مانند ماست یا عسل هم استفاده کنید و آن‌ها را به خاک رس سبز اضافه کنید.
13- از خوردن برخی خوراکی‌ها پرهیز کنید
رژیم غذایی یکی از عوامل به وجود آمدن جوش و آکنه است. غذا‌های فرآوری شده، لبنیات، الکل و قند‌های تصفیه شده فرآوری شده (مانند ساکارز و شربت ذرت) باعث بروز مشکلات پوستی می‌شوند. به این ترتیب، با کم کردن مصرف این خوراکی‌ها احتمال جوش زدن را هم پایین می‌آورید. اگر پرهیز غذایی شما کمک زیادی به جوش‌های صورتتان نکرد، می‌توانید از رژیم حذف استفاده کنید.
به طور معمول، برنامه استاندارد برای رژیم غذایی حذف، پرهیز از خوراکی‌های دارای گلوتن (پروتئین موجود در گندم، چاودار و جو)، لبنیات، تخم مرغ، سویا، غذا‌های فست فودی و الکل به مدت 23 روز است. پس از گذشت این مدت می‌توانید دوباره این خوراکی‌ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و تغییرات روی پوست را به دقت یادداشت کنید. با این کار می‌توانید غذا‌هایی که محرک جوش و آکنه هستند را شناسایی کنید. همچنین بهتر است قبل از شروع هر نوع رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید، رژیمی با مقدار مناسب کالری و مواد مغذی را انتخاب می‌کنید.
14- روش‌های کم کردن استرس و اضطراب را امتحان کنید
اضطراب و استرس از علت‌های جوش زدن نیستند، اما باعث بدتر شدن آن می‌شوند. تحقیقات مختلف خبر از ترشح چربی بیشتر در زمان استرس می‌دهد. برخی از راهکار‌هایی که به کنترل اضطراب و استرس کمک می‌کنند عبارتند از:
- یوگا
- مراقبه
- یادداشت برداری روزانه
- ماساژ
- رایحه درمانی
- ورزش
روش‌های زیادی هم برای پیشگیری از جوش و آکنه وجود دارد. برای مثال، داشتن یک رژیم غذایی سالم و استرس پایین می‌تواند از جوش زدن جلوگیری کند یا اینکه مدت ماندگاری جوش‌ها را کم کند.
اگر با تمام اقداماتی که برای پیشگیری از جوش انجام داده اید، همچنان بدنتان جوش می‌زند، شاید نیاز به دارو‌های قوی با نسخه داشته باشید. برخی از این دارو‌ها عبارتند:
- کِرم‌های موضعی رتینوئید (مشتق شده از ویتامین آ هستند و از مسدود شدن منافذ پوست پیشگیری می‌کنند)
- دارو‌های ضد بارداری خوراکی یا دارو‌های آنتی آندروژن (به کاهش هورمون‌های محرکِ تولید سبوم کمک می‌کنند)
- ایزوترتینوئین با نام تجاری راکوتان (رتینوئیدی است که از مسدود شدن منافذ پوست پیشگیری کرده و تولید سبوم، التهاب و باکتری‌های پوست را کم می‌کند)
فراموش نکنید، هر کدام از دارو‌های قوی بالا ممکن است عوارض جدی هم داشته باشند. از این جهت، بهتر است همراه پزشک تمام جوانب منفی و مثبت را بسنجید.
از دست ندهید