چه چیزی در انتظار کانادا است؟
دنیای اقتصاد: قمار ترودو در تحت فشار گذاشتن وزیراقتصاد خود، بدترین نتیجه را برای او به همراه داشت و چاره‌ای جز استعفا برای او باقی نگذاشته است.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد: دولت اقلیت جاستین ترودو با استعفای اخیر معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد، کریستیا فریلند، با چالش جدی‌تری روبرو شده است. شنیده‌ها از استعفای قریب‌الوقوع ترودو خبر می‌دهد و با توجه به آغاز به کار دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور، اینکه چه کسی در کانادا قدرت را دست داشته باشد احتمالا تعیین‌کننده روابط ایالات متحده و کانادا خواهد بود.
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)، در این زمینه به چهار سوال مهم پاسخ داده است.
1. چه اتفاقی در سیاست کانادا رخ داده است؟
این وضعیت در نتیجه استعفای غیرمنتظره معاون نخست‌وزیر، کریستیا فریلند در 16 دسامبر 2024 پیش آمده است. مدتی پیش از این رویداد، ترودو به فریلند گفته بود قصد دارد برای بهبود امور مارک کارنی، رئیس سابق بانک کانادا را جایگزین او کند. اما بیانیه اقتصادی که تهیه شده نشان می‌داد اصلاحی در کار نیست و لیبرال‌ها برخلاف وعده‌های خود برنامه‌ای برای کاهش کسری بودجه 20 میلیارد دلار کانادایی خود ندارند. فریلند برای اعلام مخالفت با این رویه استعفا داد و کارنی محبوب، که ترودو تلاش می‌کرد او را برای بهبود وضعیت سیاسی خود وارد دولت کند از این کار شانه خالی کرد.
استعفای فریلند عدم اطمینان سیاسی در کانادا را تشدید کرده و گمانه‌زنی‌ها در مورد استراتژی اقتصادی و ثبات سیاسی کانادا را زیر سوال برد. بدین ترتیب پایه‌های دولت ترودو بیش از پیش تضعیف شد و این بار بسیاری نمایندگان و رهبران احزاب دیگر خواستار استعفای او شدند.
2. اگر نخست‌وزیر استعفا دهد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پارلمان کانادا در 17 دسامبر به تعطیلات کریسمس رفت و تا 25 ژانویه 2025 جلسه جدید تشکیل نخواهد شد و این بازه زمانی تنها فرجه‌ای است که به ترودو فرصتی برای تجدید قوا می‌دهد. اگر نخست‌وزیر تصمیم به استعفا بگیرد، فراکسیون لیبرال یک رهبر موقت از بین اعضای خود در پارلمان انتخاب می‌کند که بلافاصله نخست‌وزیر جدید خواهد شد، البته این سناریو تا زمانی معتبر است که دولت با رای عدم‌اعتماد در پارلمان ساقط نشود.
لیبرال‌ها می‌توانند فردی را انتخاب کنند که عضو فعلی پارلمان نباشد، اما آن شخص باید در انتخابات میان‌دوره‌ای شرکت کند و نماینده فعلی آن حوزه برای ایجاد فرصت حضور برای رهبر موقت استعفا دهد. با این حال، با توجه به عدم محبوبیت شدید لیبرال‌ها در حال حاضر، احتمال بیشتری می‌رود که حزب یک رهبر موقت از بین اعضای فعلی پارلمان خود انتخاب کند.
انتخاب رهبر دائمی جدید مدتی طول خواهد کشید، به عنوان مثال پیروزی ترودو در 2013 پنج ماه طول کشید. مارک کارنی، بانکدار سابق (عضو پارلمان نیست)؛ کریستیا فریلند، معاون سابق نخست‌وزیر؛ ملانی جولی، وزیر امور خارجه کشور؛ و دوست قدیمی ترودو، دومینیک لبلان، که پس از استعفای فریلند به عنوان وزیر اقتصاد منصوب شد، از پیشتازان جانشینی نخست‌وزیر هستند.
استعفای نخست‌وزیر لزوما به معنای سقوط دولت و برگزاری انتخابات جدید نخواهد بود. برای وقوع این امر، ابتدا رای عدم‌اعتماد در پارلمان لازم است. در حالی که حزب محافظه‌کار تحت رهبری پیر پالیو مشتاق سرنگونی دولت است، آرای کافی برای انجام این کار را به تنهایی ندارد. اینجاست که حزب دموکراتیک جدید (NDP) تحت رهبری جاگمیت سینگ، نقش تعیین‌کننده‌ای پیدا می‌کند. سینگ نیز مانند سایر رهبران احزاب، در 16 دسامبر خواستار استعفای ترودو شد، اما هنوز مشخص نیست که خواستار رای عدم‌اعتماد خواهد شد یا خیر.
ترودو همچنین این گزینه را دارد که پارلمان را منحل کند، این امر از هرگونه رای عدم‌اعتماد جلوگیری می‌کند و دولت را سرپا نگه می‌دارد، اما به احتمال زیاد به ضرر حزب تمام خواهد شد و لیبرال‌ها در انتخابات بعدی با مشکل بزرگتری مواجه می‌کند.
3. نتیجه انتخابات احتمالی کانادا به چه صورت خواهد بود؟
محافظه‌کاران تحت هدایت پیر پالیو از لیبرال‌ها پیشی گرفته‌اند و تقریبا به طور قطع دولت بعدی را در صورت برگزاری انتخابات تشکیل خواهند داد. نظرسنجی‌های فعلی نشان می‌دهد که آنها به راحتی با حدود 218 کرسی در پارلمان (برای اکثریت در پارلمان با 338 کرسی، کسب 172 کرسی کافی است) اکثریت دولت را به دست خواهند آورد. پیر پالیو به رای‌دهنگان وعده حذف مالیات و کاهش تورم می‌دهد و به‌نظر می‌رسد از پیروزی ترامپ در انتخابات اخیر الهام گرفته است. او برای پیروزی در انتخابات حساب ویژه‌ای بر روی جذب طبقه کارگر که از تورم، هزینه‌های بالای مسکن، مهاجرت و سایر مسائل ناامید شده‌اند، باز کرده است.
4. وضعیت فعلی چه معنایی برای رابطه میان آمریکا و کانادا دارد؟
حتی اگر ترودو اکنون استعفا دهد، بعید است که دولت جدید تا زمان آغاز به کار ترامپ در 20 ژانویه 2025 تشکیل شود. این بدان معناست که کانادا در 100 روز حیاتی اول دولت ترامپ بدون سکان‌دار، با یک رهبر موقت لیبرال در راس یک دولت بسیار نامحبوب، قرار خواهد گرفت. در این سناریو دولت کانادا توان مقابله با تهدیدات تعرفه‌ای از سوی همسایه جنوبی ندارد و احتمالا دولت ترامپ از این فرصت برای اعمال فشار بر کانادا در مورد مسائل تجاری، دفاعی و امنیت مرزی استفاده خواهد کرد.
با این حال، تغییر رهبری با توجه به زمانبر بودن انتخابات جدید، می‌تواند فرصتی برای بهبود روابط ایالات متحده و کانادا زودتر از آنچه تصور می‌شود، فراهم کند و حتی موقعیت لیبرال ها را بهبود بخشد. اما اگر دولت کانادا با رای عدم‌اعتماد مواجه شود و حزب محافظه کار کانادا به قدرت برسد، احتمالا آنها دست قوی‌تری برای بازی در مذاکرات با ایالات متحده در مورد تعرفه‌ها و بازبینی توافق ایالات متحده - مکزیک - کانادا (USMCA) در سال 2026 خواهند داشت. با توجه به همسویی ایدئولوژیک تحت یک دولت محافظه‌کار احتمالی، کانادا می‌تواند زمینه‌های جدیدی را برای همکاری، مانند انرژی و مواد معدنی را با ایالات متحده آغاز کند.