کارگردان و بازیگر پدر خوانده در یک قاب

در زیر نگاهی خواهیم داشت به مهم‌ترین چهره‌های سینمایی که در سال 2022 جان باختند.

ژان لوک گدار (13 سپتامبر 2022) - 91 سالگی

«ژان لوک گدار» سینماگر سرشناس و از چهره‌های مطرح و پیشگام موج نوی سینمای فرانسه بود. او پس از «ژان پل بلموندو» ستاره فیلم «از نفس افتاده» که سال گذشته درگذشت را می‌توان عملا از آخرین بازمانده‌های موج نو سینمای فرانسه دانست؛ «فرانسوا تروفو»، «اریک رومر»، «ژاک ریوت»، «ژاک دمی»، «آنیس واردا» و «آنا کارینا» نیز دیگر چهره‌های مهم سینمای فرانسه هستند که دیگر در میان ما نیستند.

اولین فیلم بلند داستانی گدار «از نفس افتاده» بود که در سال 1959 براساس داستانی از «فرانسوا تروفو» ساخت. «سرباز کوچک» دومین فیلم گدار بود که در آوریل 1960 ساخته شد، اما مقامات دولت فرانسه مانع نمایش آن شدند و سه سال بعد پروانه نمایش آن را صادر کردند. گدار پس از آن فیلم «زن، زن است» را در سال 1961 ساخت و یک سال بعد فیلم تحسین‌شده «زیستن زندگی‌اش» را ساخت که از پیچیده‌ترین و موفق‌ترین فیلم‌های اولیه وی محسوب می‌شود. با فیلم «تفنگ‌داران» در سال 1963 گدار باردیگر مخالف خود را با پدیده جنگ ابراز کرد. «بیزار» محصول 1963 اولین فیلم پرهزینه گدار بود که بازیگرانی چون «میشل پیکولی» و «جک پالانس» در آن نقش‌آفرینی داشتند.

در سال 1964 گدار فیلم «یک زن شوهردار» را ساخت اما یکی از معروف‌ترین ساخته‌های گدار در سال 1965 با نام «آلفاویل» به پرده سینماها آمد و متعاقب آن فیلم «پیه‌رو خُله» ساخته شد. از دیگر شاهکارهای سینمایی وی می‌توان به فیلم‌های «مذکر، مونث» (1966)، «شهوت» (1982) و «نام کوچک؛ کارمن» (1984) اشاره کرد.

آکادمی اسکار در سال 2010 به‌پاس یک عمر دستاورد سینمایی قصد تقدیر ویژه از گدار را داشت، اما این کارگردان سرشناس از حضور در مراسم اعطای جوایز خودداری کرد.

چند روز پس از مرگ این سینماگر تاثیرگذار، وکیل وی تأیید کرد که او از طریق اُتانازی (خودکشی مساعدت‌شده یا خودخواسته) به زندگی خود پایان داده است.

سیدنی پوآتیه (6 ژانویه 2022)- 94 سالگی

«سیدنی پوآتیه» نخستین بازیگر سیاه پوست برنده جایزه اسکار و پیشگام سینمای سیاهپوستان بود که در روزهای نخست سال 2022 درگذشت. او حضور درخشان خود در سینمای دهه 1950 و 1960، مسیر را برای ظهور نسلی جدید از ستاره‌ای سیاهپوست در سینمای آمریکا هموار کرد. «پوآتیه» فعالیت هنری خو را از دهه 1940 در برادوی آغاز کرد و در سال 1950 با ورود به دنیای سینما در فیلم «راه خروجی نیست» در نقش دکتر «لوتر» بازی کرد و اولین بازیگر آمریکایی - آفریقایی سینما نام گرفت که در طیف وسیعی از نقش‌های اصلی مقابل دوربین رفت.

وی در سال 1964 برای بازی در فیلم «زنبق‌های مزرعه» موفق به کسب جایزه اسکار نقش اصلی مرد شد تا نام خود را به عنوان بازیگر سیاه پوست برنده اسکار تاریخ ثبت کند.

آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار نیز در سال 2002 از «پوآتیه» به سبب بازی‌های فوق‌العاده و حضور منحصر به فردش در عرصه سینما با اعطای جایزه اسکار افتخاری تقدیر به عمل آورد.

«سیدنی پوآتیه» علاوه بر بازیگری سینما و تلویزیون در عرصه کارگردانی نیز 9 فیلم بلند سینمایی ساخته است.

پیتر باگدانوویچ (6 ژانویه 2022)- 82 سالگی

«پیتر باگدانوویچ» کارگردان، فیلمنامه نویس، منتقد، مورخ سینما و از مهمترین چهره‌های سینمای آمریکا بود که او نیز در تاریخ ششم ژانویه درگذشت. این فیلمساز که ساخت فیلم‌هایی چون «آخرین نمایش فیلم» (1971)، «تازه چه خبر دکتر جون؟» (1972) و «ماه کاغذی» (1973) را در کارنامه حرفه‌ای خود داشت در سال 1968 فیلم جنایی و هیجان انگیز «اهداف» را ساخت و همین برهه زمانی بود که با «اورسن ولز» نیز دوست شد.

فیلم بعدی او «آخرین نمایش فیلم» در سال 1971 با بازی «جف بریجز»، «سیبل شفرد» و «کلوریس لیچمن» بود که با استقبال بسیار زیادی روبرو شد و هشت نامزدی اسکار را به دست آورد و دو جایزه را از آن خود کرد. این فیلم همچنین یک موفقیت تجاری بزرگ بود و با بودجه 1.3 میلیون دلاری توانست 29 میلیون دلار در گیشه بفروشد.

کمدی «تازه چه خبر دکتر جون؟» با بازی «باربارا استرایسند» و «رایان اونیل» پروژه بعدی سینمایی «باگدانوویچ» بود، فیلمی موفق که سومین فیلم پرفروش سال 1972 شد و بعدها در فهرست 100 کمدی برتر تمام دوران موسسه فیلم آمریکا قرار گرفت.

«باگدانوویچ» ساخت فیلم‌های مطرحی چون «پدرخوانده»، «جن گیر» و «محله چینی ها را رد کرد و در سال 2019 در مصاحبه‌ای با نشریه والچر اعتراف کرد که در آن زمان داغ بودم!. او ساخت فیلم‌های دیگری چون «دیزی میلر» (1974)، «نیکل ادئون» (1976)، «ماسک» (1985) و مستندهایی مانند «به کارگردانی جان فورد» را در کنار نگارش کتاب‌های مهمی چون «سینمای اورسن ولز»، «سینمای هاوارد هاوکز»، «سینمای آلفرد هیچکاک»، «جان فورد»، «فریتز لانگ در آمریکا» و... را نیز در کارنامه داشت.

ری لیوتا (26 می 2022)- 67 سالگی

«ری لیوتا» بازیگر آمریکایی که بیشتر به بخاطر بازی در نقش «هنری هیل» در فیلم تحسین‌شده «رفقای خوب» ساخته «مارتین اسکورسیزی» در سال 1990 شناخته می‌شد، در 67 سالگی درگذشت.

او یک سال قبل آن نیز برای بازی در فیلم «سرزمین رویاها» در نقش شخصیت «جو جکسون» یک بازیکن بیسبال مورد توجه قرار گرفته بود.

«لیوتا» نخست به خاطر بازی در نقش «جوی پرینی» در سریال «دنیایی دیگر» پس از ایفای نقشی کاملاً متفاوت در داستان جنایی کمیک «چیزی وحشی» در سال 1986 شناخته شد. دوست او «ملانی گریفیث» او را به «جاناتان دمی» کارگردان فیلم پیشنهاد کرد تا او در نقش یک شوهر تهدیدآمیز و یک خلافکار سابق ظاهر شود اما بازی در فیلم «رفقای خوب» اسکورسیزی» او را بیش از پیش به مخاطبان سینما شناساند.

آنجلا لنسبوری (11 اکتبر 2022)- 96 سالگی

«آنجلا لنسبوری» بازیگر کهنه کار و انگلیسی سینما، تئاتر و تلویزیون بود که در سن 96 سالگی درگذشت. «لنسبوری» در طول 75 سال فعالیت نمایشی خود سه بار نامزد جایزه اسکار شد، هفت جایزه تئاتر تونی دریافت کرد و 18 بار نامزد جایزه تلویزیونی امی شد که 12 مورد آن برای برای بازی در سریال «او نوشت: قتل» رقم خورد.

«لنسبوری» گرچه در سینما و صحنه تئاتر افتخار زیادی کسب کرد اما بیشترین محبوبیت خود را در تلویزیون و بازی در سریال «قتل، او نوشت» محصول شبکه سی‌بی‌اس به دست آورد و برای ایفای این نقش بین سال‌های 1997 تا 2003 موفق به کسب چهار جایزه گلدن گلوب شد و در دو فیلم تلویزیونی نیز این نقش را تکرار کرد.

«لنسبوری» در سال 1945 نیز برای بازی در فیلم «تصویر دوریان گری» برای دومین بار نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل شد و پس از آن با انعقاد قراردادی با کمپانی «MGM» در فیلم‌های مهمی چون تا زمانی که ابرها کنار بروند» (1946)، «وضعیت کشور» (1948) و «سه تفنگدار» (1948) مقابل دوربین رفت و در درام‌های دهه 50 میلادی چون «تابستان گرم و طولانی» و «تاریکی بالای پله ها» حضور ماندگاری داشت.

«لنسبوری» در طول سال‌های فعالیتش در مجموع یک جایزه اسکار افتخاری، سه نامزدی اسکار، 18 نامزدی جایزه امی، یک نامزدی جایزه گرمی، شش جایزه گلدن گلوب و شش جایزه تئاتر تونی دریافت کرد.

ژان - ژاک بنکس 13(ژانویه 2022)- 75 سالگی

«ژان - ژاک بنکس» کارگردان مولف فرانسوی بود که پس از یک دوره بیماری در سن 75 سالگی درگذشت. او با اولین فیلم خود «دیوا» در سال 1980 به شهرت رسید و در سال 1986 با فیلم:«بتی بلو» با بازی «ژان هوگ آنگلاد» و «باتریس دال» به شهرت بین المللی بیشتری دست یافت.

«بنکس» یکی از پیشگامان جنبش «cinma du look» (سینما نگاه) فرانسوی بود که بعدها توسط سینماگرانی چون «لوک بسون» و «لئو کاراکس» نیز مورد استقبال قرار گرفت. پس از موفقیت فیلم «بتی بلو»، استودیوهای بزرگ هالیوود شروع به ارائه پیشنهادات زیادی به او کردند. او بعدها در این باره گفت: «تصمیم گرفتم از میدان مین عبور کنم... تا با شیطان شام بخورم» و در نتیجه فرصت‌های بزرگی را در دهه 1990 از جمله شانس کارگردانی فیلم‌هایی چون «انتقام‌جویان»، «رستاخیز بیگانه» و «نام گل سرخ» را رد کرد.

ویلیام هرت (13 مارس 2022)- 71 سالگی

«ویلیام هرت» بازیگر برنده اسکار که برای بازی در فیلم‌هایی چون «بوسه زن عنکبوتی» و «اخبار پخش‌کننده» شناخته می‌شد. «هرت» که در مدرسه معتبر جولیارد در شهر نیویورک تحصیل کرده بود، به عنوان یکی از مشهورترین بازیگران برجسته دهه 1980 ظاهر شد و سه نامزدی جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد را برای نقش‌هایش در «بوسه زن عنکبوتی» در سال 1985، «فرزندان خدای کوچک» در سال 1986 و «اخبار» در سال 1987 کسب کرد و برای بازی در فیلم «بوسه زن عنکبوتی» موفق به کسب این جایزه شد. او آخرین بار در سال 2005 برای فیلم «تاریخ خشونت» موفق به کسب نامزدی اسکار در شاخه بهترین نقش مکمل مرد شد.

«سیریانا»، «چوپان خوب»، «به‌سوی طبیعت وحشی»، «آقای بروکس»، «رابین هود»، «کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی»، «انتقام‌جویان: جنگ ابدیت»، «انتقام‌جویان: آخر بازی» و «بیوه سیاه» از جمله دیگر فیلم‌هایی هستند که «ویلیام هرت» در آن نقش‌آفرینی داشته است.

ژان - لویی ترنتینیان (17 ژوئن 2022)- 91 سالگی

«ژان - لویی ترنتینیان» بازیگر کهنه‌کار و از برجسته‌ترین چهره‌های موج نوی سینمای فرانسه بود که سابقه بازی در آثار کارگردان سرشنناسی از «کریشتوف کیشلوفسکی»، «برناردو برتولوچی»، «کلود للوش»، «کلود شابرول»، «فرانسوا تروفو» و «میشائیل هانکه» را در کارنامه داشت.

«ترنتینیان» در نقش اصلی فیلم «یک مرد و یک زن» ساخته «کلود للوش» در سال 1966 ظاهر شد و این فیلم موفقیت بزرگی برای سینمای فرانسه در آمریکا کسب کرد و او به همراه «آنوک آمه» دیگر هنرپیشه فرانسوی در دو قسمت بعدی این فیلم یعنی «یک مرد و یک زن: 20 سال بعد» (1986) و «بهترین سال های زندگی» (2019) نیز بازی کردند.

این بازیگر فرانسوی با تعدادی از دیگر کارگردانان مهم آن دوره نیز همکاری داشت که آن جمله می‌توان به «کلود شابرول» در درام «گوزن‌های ماده»(1986)، «کاستا - گاوراس» در فیلم برنده اسکار «زِد» (1969)، «برناردو برتولوچی» در درام ضد فاشیستی «دنباله رو» (1970) و «اریک رومر» در فیلم «شبی نزد خانم مد» (1969) اشاره کرد. او همچنین در فیلم‌های پایانی دو کارگردان مولف و بزرگ اروپایی بازی کرد که شامل فیلم «سرانجام یکشنبه» ساخته «فرانسوا تروفو» و «قرمز» ساخته «کریستوف کیشلوفسکی» می‌شود.

«ترنتینیان» در سال 2012 هم در درام برنده نخل طلای «عشق» ساخته «میشائیل هانکه» بازی کرد و به موفقیت بزرگی دست یافت و جایزه بهترین بازیگر مرد در جوایز سزار را برای وی به ارمغان آورد.

ولفگانگ پترسن (12 آگوست 2022)- 81 سالگی

«ولفگانگ پترسن» نویسنده و کارگردان آلمانی فیلم کلاسیک «کشتی» و آثار موفق هالیوودی چون «تروی»، «نیروی هوایی یکم» و «شیوع» بود. از «پترسن» به عنوان یکی از صنعتگران بزرگ سینما یاد می‌شود، کارگردانی که می‌توانست از پس کارهای پرهزینه برآید و در عین حال از نیروی انسانی نهایت استفاده را بکند.

فیلم «شیوع» ساخته این کارگردان در سال 1995 با بازی «داستین هافمن» در بحبوحه شیوع ویروس کرونا در دنیای واقعی دوباره مورد توجه قرار گرفت. این سینماگر با موفقیت فیلم «کشتی» به هالیوود راه یافت و در آمریکا هشت فیلم اکشن ساخت که پنج فیلم به موفقیت متوالی در گیشه دست یافتند. فیلم هیجانی سیاسی «در خط آتش» (1993) با بازی «کلینت ایستوود» در نقش یک مامور سرویس مخفی، «شیوع» (1995) با حضور «داستین هافمن»، «نیروی دریایی یکم» (1997) با بازی «هریسون فورد» در نقش رئیس جمهور آمریکا؛ «طوفان کامل» (2000) با «جورج کلونی» و «مارک والبرگ» به و «تروی» (2004) با بازی «برد پیت» در نقش آشیل از جمله مهم‌ترین این فیلم‌ها هستند.

فیلم «تروی» با بازی «برد پیت» که بر اساس «ایلیاد» اثر حماسی شاعر یونانی هومر ساخته شد نیز به شهرت جهانی دست یافت و با بودجه 175 میلیون دلاری نزدیک به نیم میلیارد دلار درگیشه جهانی فروخت.

گری فردریکسن (20 نوامبر 2022)- 85 سالگی

«گری فردریکسن» تهیه کننده برنده اسکار سه‌گانه «پدرخوانده» و فیلم «اینک آخرالزمان» ساخته «فرانسیس فورد کاپولا» بود که در سن 85 سالگی درگذشت. «فردریکسن» در سال 1975 جایزه اسکار بهترین فیلم را به صورت مشترک با «فرانسیس فورد کاپولا» کارگردان و دیگر تهیه‌کننده فیلم «پدرخوانده 2» دریافت کرد و یک بار دیگر نیز برای فیلم «اینک آخرالزمان» نامزد اسکار شده بود.

«فردریکسن» همچنین چهار ساخته دیگر «فرانسیس فورد کاپولا» شامل «یکی از قلب» (1981)، «بیگانگان» (1983)، «پدرخوانده 3» (1990) و «دید دور» (2016) را تهیه‌کنندگی کرده است و همچنین تهیه‌کنندگی فیلم «قلب تاریکی: آخرالزمان یک فیلمساز» (2016) به کارگردانی «النور کاپولا» و فیلم «خودکشی باکره» به کارگردانی «سوفیا کاپولا» (1999) را هم بر عهده داشته است.

او در ایتالیا تهیه کنندگی فیلم «ناکیتا» (1963) و مدیر تولید فیلم «خوب، بد و زشت» (1966) اثر «سرجیو لئونه» را بر عهده داشت و سپس در فیلم «فاوس کوچک و هالسی بزرگ» (1970) و «پیتر بارت» به عنوان دستیار تهیه کننده فعالیت کرد و یک سال پس از آن یعنی در سال 1972 نیز فیلم «پدرخوانده» را تهیه‌کنندگی کرد.

کریستی الی (5 دسامبر 2022)- 71 سالگی

«کریستی الی» بازیگر دوبار برنده جایزه امی بود که در سال 1982، فعالیت سینمایی خود را در «پیشتازان فضا 2: خشم خان» آغاز کرد و پس از آن با بازی در فیلم «تاریخ کور» و مینی سریال «شمال و جنوب» در سال 1985 همراه شد. دو سال بعد، او در کمدی موفق ساخته «کارل راینر» به نام «مدرسه تابستانی» در کنار «مارک هارمون» بازی کرد.

در همان سال وی در سریال «به سلامتی» (Cheers) از شبکه NBC، که در میان برترین کمدی‌های تلویزیون بود، ظاهر شد و در سال 1991 برای این سریال جایزه امی بازیگر نقش اول زن را به دست آورد و دومین جایزه امی خود را هم برای فیلم تلویزیونی «مادر دیوید» در سال 1994 دریافت کرد که در آن نقش مادر یک نوجوان مبتلا به اوتیسم را بازی کرد.

جیمز کان (6 جولای 2022)- 72 سالگی

«جیمز کان» بیشتر برای بازی در نقش «سانی کورلئونه» فرزند شخصیت «مارلون براندو» در فیلم معروف «پدرخوانده» شناخته می‌شد، نقشی که نامزدی اسکار بهترین نقش مکمل مرد را برای او به ارمغان آورد. از دیگر نقش‌های برجسته او در سینما می‌توان به فیلم‌های «میزری»، «اِلف»، «قمارباز»، «دزد» و «پدرخوانده 2» اشاره کرد.

پایان خشونت آمیز «سانی کورلئونه» در فیلم «پدرخوانده» ساخته «فرانسیس فورد کاپولا» یکی از به یاد ماندنی ترین صحنه های سینماست. «جیمز کان» پیش از آن در فیلم «مردمان باران‌» در سال 1969 با «کاپولا» همکاری کرده بود، جایی که در نقش یک کیف‌قاپ بازی کرده بود.

«لارس فون تریر» نیز «جیمز کان» را برای بازی در فیلم آوانگاردش «داگویل» انتخاب کرد، اما او را به عنوان گانگستر انتخاب کرد. او در «شهر ارواح» با بازی و کارگردان «مت دیلون» نقش یک کلاهبردار را بازی کرد و در فیلم «اِلف» این بازیگر توانست جنبه متفاوتی از خود را در یک اثر کمدی نشان دهد.

آن هیش (11 آگوست 2022)- 53 سالگی

«آن هیش» بازیگر 53 ساله آمریکایی بود که یک هفته پس از تصادف رانندگی بر اثر جراحات وارده درگذشت. او بازیگر مستعدی بود در اوایل دهه 1990 با بازی در نمایش «در دنیایی دیگر» و با نقش‌های سینمایی، از جمله نقش لورا در اولین فیلم بلند «نیکول هولوفسنر» با عنوان «پیاده روی و صحبت کردن» به شهرت رسید.

اولین نقش مهم او در نقش مقابل «جانی دپ» در درام گانگستری «دنی براسکو» (1997) بود و در همان سال در فیلم‌های مهمی دیگری چون طنز سیاسی «سگ را بجنبان»، فیلم «آتشفشان» و «میدانم تابستان گذشته چه کار کردی» ظاهر شد.

«هیش» در سال 1998، در نقش «ماریون کرین» در فیلم ساخته «گاس ون سنت» که بازسازی صحنه به صحنه فیلم «روانی» هیچکاک بود ایفای نقش کرد و سپس در فیلم روان‌شناختی «تولد» ساخته «جاناتان گلیزر» در نقش خواهر «نیکل کیدمن» مقابل دوربین رفت.

از دیگر فیلم‌های معروف او می‌توان به «در برابر دیوار»، «دختران زندانی»، «سدار راپیدز»، «ماجراهای هاکلبری فین»، «نوامبر سیاه»، «اگر این دیوارها می‌توانستند صحبت کنند»، «ملت پروزاک»، «آرتور نیومن»، «بازگشت به بهشت»، «جنگ گربه‌ها» و «شش روز، هفت شب» اشاره کرد.

اولیا نیوتن - جان (8 آگوست 2022)-73 سالگی

«اولیویا نیوتن - جان» که خواننده‌ای موفق در عرصه موسیقی پاپ بود با بازی در فیلم موزیکال «گریس» ساخته‌شده در سال 1978 شهرت مضاعف یافت. در این فیلم که با اقتباس از یک تئاتر برادوی ساخته شده بود، او در مقابل «جان تراولتا» با بازی در نقش «سندی» جاودانه شد.

این فیلم که «نیوتن - جان» در آن نقش یک دانش‌آموز استرالیایی را بازی می‌کند در آن سال پرفروش‌ترین شد و 28 میلیون نسخه از موسیقی فیلم به فروش رسید.

«اولیویا نیوتن - جان» در 43 سالگی به سرطان سینه مبتلا شد و 20 سال بعد از بهبود، سرطان مجددا در بدنش ظاهر شد. او که در بیش از چند دهه که از ابتلایش به سرطان می‌گذشت، نمادی از شجاعت و امید بود، بنیادی به نام «اولیویا نیوتن - جان» برای تحقیق و پژوهش درباره داروهای گیاهی در درمان سرطان ایجاد کرده بود.

لسلی جردن (24 اکتبر 2022)- 67 سال

«لسلی جردن» هنرپیشه آمریکایی در جریان یک سانحه رانندگی در لس‌آنجلس جان باخت. او به خاطر ایفای نقش در فیلم «داستان ترسناک آمریکایی» و همچنین نقش‌آفرینی برنده جایزه امی در سریال «ویل و گریس» شناخته می شد.

از دیگر آثار این بازیگر کهنه‌کار نیز می‌توان به «بچه‌های باحال»، «کمک»، «ریبا»، «مانک»، «بابای آمریکایی!»، «بوستون لیگال»، «بتی بی‌ریخته»، «نخل‌های پنهان»، «کدبانوهای وامانده»، «داستان زندگی هوپ»، «زندگی مخفی نوجوان آمریکایی»، «کت صدام کن» و بازسازی سریال «میراندا» اشاره کرد که هم‌اکنون فصل جدید آن از شبکه فاکس در حال پخش است.

57245

کد خبر 1710994