کاندیداها روی میز نقد
مناظره‌های اقتصادی اول و دوم در روزهای اخیر برگزار شد و این کاندیداها در مناظره سوم درباره مسائل فرهنگی و در مواردی هم در زمینه بزنگاه‌های مرتبط میان اقتصاد و اجتماع دیدگاه‌های خود را عرضه کردند.
به گزارش مشرق، مناظره‌های اقتصادی اول و دوم انتخاباتی 6 نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری 1403 در روزهای اخیر برگزار شد و این کاندیداها در مناظره جمعه‌شب (سوم) درباره مسائل فرهنگی و در مواردی هم در زمینه بزنگاه‌های مرتبط میان اقتصاد و اجتماع دیدگاه‌های خود را عرضه کردند.
در پاره‌ای از راه‌حل‌های بیان‌شده از دیدگاه عمومی دیده شد که برخی کاندیداها مسائل و مشکلات اقتصادی را تشخیص داده و تا حدی هم به راه‌حل‌های کلی واقف شده‌اند اما هنوز به دیدگاه منسجمی برای اجرای مجموعه خط‌مشی‌ها نرسیده‌اند و اجزای سیاست‌گذاری ذکرشده آنها در تناقض با برخی سیاست‌های دیگر جاری در جامعه یا اجرا شده توسط دولت‌های قبل است.
فرضا کنترل تورم با هم‌زمانی افزایش حقوق کارمندان به اندازه نرخ تورم به علاوه نرخ رشد اقتصادی غیرممکن است، یا با افزایش یارانه‌ها همخوانی ندارد و فشار زیادی بر کسری بودجه دولت و خلق نقدینگی وارد خواهد آورد.
به زعم برخی کارشناسان، در این مرحله نامزدها برای اینکه بخواهند همه مردم را راضی نگه دارند و آرای آنها را جذب کنند، وعده‌های مختلف برای گروه‌های اجتماعی مختلف را در دستور کار دارند که اجرای چنین برنامه‌هایی بر کسری بودجه و در نهایت تورم فشار وارد خواهد کرد.
کارشناسانی که روزنامه «وطن امروز» از آنها نظرسنجی کرد معتقدند اگرچه شیوه اجرای مناظره‌ها با دوره‌های قبل تفاوت داشت، هنوز می‌شد سوالات کارشناسی را از طیف گسترده‌تری از اقتصاددانان و انجمن‌های علمی حول مساله مشخص گرفت تا جوانب مساله خوب تبیین می‌شد و کاندیداها چگونگی رفع آن مسائل و ایده قابل اجرای خود را به مردم توضیح می‌دادند و از صحبت و ادعاهای انتزاعی پرهیز می‌کردند.
برخی کاندیداها هنوز به صورت روان و ملموس با مردم صحبت نکرده‌اند و کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با یک‌سری حرف‌های فلسفی و ثقیل نمی‌شود توجه مردم را جلب کرد.
***
مردم هوشیارند، وعده‌های غیرقابل اجرا ندهید
مسعود نیلی، کارشناس اقتصاد نیز پس از مناظره‌های اقتصادی کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری، در یادداشتی نوشت: واقعیت این است که اقتصاد ایران از سال 1396 به این طرف، وارد مرحله جدیدی شده است که دیگر نمی‌توان به شیوه گذشته با آن رفتار کرد.
وی نوشت: این تغییر بزرگ توسط سیاستمداران ما در جناح‌های مختلف، متأسفانه هنوز فهمیده نشده است، لذا آنها «همگی» هنوز در دوران «شیرین زبانی» زندگی می‌کنند. یکی از شما 6 نفر، به جای دادن امید واهی که اساسا باورپذیر نیست، بیاید و صادقانه به مردم بگوید خوب می‌داند نخواهد توانست معجزه کند اما بگوید در اقتصاد همان‌طور که معجزه نداریم، بن‌بست هم نداریم.
***
کاندیداها وعده‌های غیرقابل اجرا به مردم ندهند
مسعود دانشمند، عضو اتاق ایران درباره اظهار نظرهایی در موضوع افزایش قیمت حامل‌های انرژی به «وطن امروز» گفت: اصولا افزایش قیمت حامل‌های انرژی بویژه بنزین و گازوئیل در نرخ حمل‌ونقل کشور بویژه حمل‌ونقل بار، مسافر شهری، بین‌شهری و در نهایت بر قیمت تمام شده محصولات تأثیر مستقیم دارد، بنابراین هرگونه افزایش قیمت بنزین به سرعت نقش تورمی خود را در سایر کالاها نشان می‌دهد. این در حالی است که تصمیمات حساب‌نشده اثرات غیرمستقیم نیز دارد که آن اثرات با تأخیر، خود را در اقتصاد نمایان خواهد کرد.
این کارشناس اقتصاد در مقایسه قیمت بنزین با کشورهای منطقه و تحلیل اقتصادی نحوه تغییر قیمت به فوب خلیج‌فارس اظهار کرد: قیمت سوخت با سایر مؤلفه‌های اقتصادی باید همسو باشد. یارانه‌های انرژی در کشور ما بی‌برنامه است و هیچ نتیجه حساب‌شده اقتصادی از سیاست‌های خود نگرفته‌ایم، زیرا نحوه پرداخت یارانه اشتباه است. یارانه باید به جای تولیدکننده و واردکننده به مصرف‌کننده تعلق بگیرد که در کشور ما اینگونه عمل نمی‌شود، لذا نامزدهای انتخاباتی باید حساسیت ویژه روی پیشنهادها و برنامه‌های خود داشته باشند تا وعده‌های غیرقابل اجرا به مردم ندهند و مدنظر داشته باشند که مردم با توجه به کارنامه و وعده‌های عملی و منطقی که به آنها داده می‌شود تصمیم می‌گیرند به چه کسی رای دهند.
***
انتقال سرمایه از بخش غیرمولد اقتصادی به مولد
عبدالمجید شیخی، استاد اقتصاد اسلامی و پژوهشگر اقتصاد نیز در رابطه با اینکه چرا نامزدهای انتخاباتی در پاسخ به برخی مسائل مدعی تصدی دولتی شده و در برخی مباحث دیگر به اسم اختیار از پاسخ‌دهی و ارائه برنامه شانه خالی می‌کنند، به «وطن امروز» گفت: کاندیداها در برنامه‌های خود مد نظر داشته باشند که دولت در برخورد با آحاد جامعه لایه‌بندی درستی داشته باشد و برای پوشش هر لایه اجتماعی برنامه اقتصادی ویژه‌ای را اجرا کند.
وی ادامه داد: مهم‌ترین لایه‌بندی در سیاست‌گذاری اقتصادی این است که بدانیم جامعه به 2 گروه اصلی «دریافت‌کنندگان مزد و حقوق ثابت» و «سایر اقشار دارای درآمد متغیر» تقسیم می‌شود. بخش اول در امواج تورمی و با کاهش ارزش پول و بالارفتن نرخ ارز متضرر می‌شوند اما گروه دوم به دلیل آنکه می‌توانند محصول خود را با نرخ تورم تطبیق داده و گران‌تر بفروشند از تورم کمتر متضرر خواهند شد. بخش نامولد خرده‌فروش و عمده‌فروش، بخش بازرگانی و واسطه‌گری گاهی حتی از تورم سود نیز می‌برد.
شیخی تأکید کرد: کاندیداها برنامه‌های خود را باید با اتکا به انتقال سرمایه از بخش غیرمولد به بخش مولد ببندند و برنامه‌های ویژه‌ای هم برای مبارزه با پولشویی و ساماندهی بانکداری و بازگشت به اقتصاد اسلامی برای جلوگیری از خلق پول و حمایت از تولید در راستای رشد اقتصادی داشته باشند.
***
کسب رأی مردم وابسته به پاسخ نامزدهاست
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در رابطه با نظرات اقتصادی کاندیداها در مناظرات به «وطن امروز» گفت: انتظار می‌رفت کاندیداها به سوالات پاسخ صریح دهند، در حالی که تقریبا همه نامزدها مشکلات را با زبان دیگری بیان کردند.
وی افزود: کاندیداها با اشاره به دولت فعلی و نقد عملکرد دولت آن هم در شرایطی که کسی از دولت حضور نداشت تا از عملکرد آن دفاع کند، کار صحیحی انجام ندادند.
بغزیان اعتقاد داشت: در کل نامزدها همه معتقدند کشور برنامه منسجمی برای مهار تورم و نرخ ارز نداشته، کاهش ارزش پول ملی اتفاق افتاده، بر بانک‌ها نظارت دقیق وجود نداشته و در برخی شاخص‌های اقتصادی مشکلات هنوز موجود است، بنابراین همه آنها مشکل را شناسایی کرده‌اند و نیازی به صرف وقت برای بررسی وضع موجود ندارند و باید بحث را روی راه‌حل ادامه داد.
وی تأکید کرد: رئیس‌جمهور نباید همه تخصص‌ها را داشته باشد ولی باید تشخیص دهد فرد مورد نظر خود تخصص کافی را دارد و می‌تواند بهترین کار را انجام دهد، بنابراین خوب بود بدانیم کاندیداها با چه اشخاصی قصد همکاری دارند. از طرفی کارشناسان اقتصاد از نامزدهای ریاست‌جمهوری این انتظار را ندارند که خود پاسخ سؤال‌های کارشناس‌هایی مانند دکتر دانش‌جعفری، دکتر آل‌اسحاق و دکتر ایروانی را در میزگردها بدهد.
بغزیان گفت: توضیحات کاندیداها بازمی‌گردد به اینکه کدام سیاست امیدوارکننده را به مردم ارائه می‌کنند و چگونه می‌خواهند اعتماد مردم به بورس را بازگردانند و خیلی جالب است که همه معتقدند سال 99 دولت این بلا را سر بورس و مردم آورد ولی برنامه‌ای برای برعکس کردن این موضوع ندارند و در این باره حرفی نمی‌زنند، بنابراین من انتظار داشتم کاندیداها موضع خود را در برخی اصول اقتصادی مشخص کنند.
وی ادامه داد: تأکید برخی منتخبان بر موضوع برنامه هفتم مشکلی ندارد ولی نامزدها باید مدنظر داشته باشند که همه اینها بازمی‌گردد به پول و تأمین بودجه و این سوال که هزینه اجرای برنامه‌هایی که نوشته شده تأمین می‌شود یا نه؟
***
برای همسان‌سازی حقوق با تورم برنامه داشته باشید
حسین راغفر، کارشناس اقتصاد نیز در تحلیل مناظرات گفت: یکی از ایرادهای اصلاحات اقتصادی ما این است که تورم زیاد داریم اما دستمزدها را سرکوب می‌کنیم و این سیاست باعث فقر و نارضایتی بیشتر مردم می‌شود.
وی در ادامه افزود: در کشور ما تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان از افزایش تورم نفع می‌برند، چرا که هزینه‌ای که به آنها متحمل می‌شود متناسب با تورم نیست و این مهم است که تناسبی درباره تورم و حقوق‌ها داشته باشیم و مردم و بویژه کارگران با توجه به برنامه‌هایی که نامزدهای انتخاباتی در این راستا پیشنهاد می‌دهند اقدام به انتخاب خواهند کرد.