کاهش تداخلات دارویی با پرونده الکترونیک سلامت

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، از ابتدای اسفندماه سال 99 سازمان تامین اجتماعی در پی اقدامی نوآورانه، دست به حذف دفترچه‌های کاغذی و توسعه نسخه‌نویسی الکترونیکی زد. اقدامی که از بیمه سلامت به عنوان یک نهاد ذیل مدیریت وزارت بهداشت انتظار می‌رفت. حذف نسخه الکترونیکی گام بلندی به منظور تحقق پرونده الکترونیک سلامت و علاج زخم‌های نظام سلامت کشور است. «از قضا سرکنگبین صفرا فزود» حکایت خطا‌های پزشکی مدرن است. تداخلات دارویی یکی از معضلات علم پزشکی محسوب می‌شود که می‌تواند سلامت بیماران را به خطر بیندازد. بیماران به هدف معالجه و بازیابی سلامت راهی مراکز درمانی می‌شوند، لکن به دلیل تداخل دارویی بین دارو‌های جدید و دارو‌های قبلی بیمار، مشکلات جدیدی برای او به وجود می‌آید.

عدم اطلاع پزشک از پیشینه پزشکی بیماران مهم‌ترین علت تداخلات دارویی پیش‌آمده است که این عدم آگاهی تبعات دیگر بسیاری در پی داشته است. از جمله تحمیل هزینه درمانی مضاعف به بیماران به واسطه تکرار چندباره آزمایشات و تصویربرداری‌ها. همچنین باید توجه داشت وجود سابقه پزشکی ثبت شده افراد جامعه در مواقع خاص (مانند تصادفات جاده‌ای یا حوادث ناگهانی که به همراه بیمار دسترسی وجود ندارد) می‌تواند جان بیماران را نجات دهد.

کمک به تشخیص درست و دقیق علت بیماری‌ها توسط پزشک دیگر مزیت ثبت سابقه پزشکی افراد در سامانه‌ای جامع ذیل وزارت بهداشت است. پرونده الکترونیک سلامت بستری است که ثبت اطلاعات پزشکی افراد را از دارو‌های مورد استفاده هر فرد تا بیماری‌های زمینه‌ای وی را فراهم می‌سازد. همچنین یک بانک اطلاعاتی جامع شامل گروه‌های درخطر و اولویت برای اقدامات درمانی را در اختیار نظام سلامت کشور می‌گذارد.

قانون تشکیل پرونده الکترونیک سلامت سال‌هاست در قوانین بالادستی مورد تاکید قرارگرفته است، اما مورد غفلت مسئولین وزارت بهداشت واقع شده بود. در سال‌های اخیر سامانه پروند الکترونیک سلامت در اولویت قرار گرفت و پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در اجرایی شدن این طرح صورت پذیرفت.

حذف دفترچه کاغذی و الکترونیکی شدن فرایند نسخه‌نویسی از مهم‌ترین اقداماتی بود که در اسفندماه سال 99 به پیشگامی سازمان تامین اجتماعی صورت گرفت. هرچند از بیمه سلامت انتظار می‌رفت به عنوان یک نهاد حکومتی و تحت مدیریت وزارت بهداشت، در حذف دفترچه کاغذی پیش‌قدم شود و راه را برای دیگر سازمان‌های ارائه کننده خدمات بیمه‌ای هموار سازد.

الکترونیکی شدن نسخه نویسی آورده‌های بسیاری برای نظام سلامت کشور دارد که به اختصار به برخی از این مزایا پرداخته می‌شود.

الف) با توجه به تخصیص ارز 4200 به واردات دارو و تفاوت قیمت آن در داخل و خارج کشور، شاهد قاچاق معکوس دارو‌ها به کشور‌های دیگر هستیم. با جمع شدن دفترچه‌های کاغذی و الکترونیکی شدن نسخه‌های دارویی دیگر امکان سواستفاده از دفترچه و تحویل دارو به افراد سودجو وجود نخواهد داشت و بساط این افراد و کمبود دارو نیز جمع خواهد شد.

ب) با الکترونیکی شدن فرایند نسخه نویسی بسیاری از مشکلات انسانی نسخه‌های کاغذی برطرف خواهد شد. مشکلاتی مانند ناخوانا بودن نسخه، قلم‌خوردگی آن و به ویژه تحویل دارو‌های اشتباه به بیماران که باعث رفت‌وآمد مکرر بیماران بین مراکز درمانی و داروخانه‌ها می‌شد و سلامت افراد را به مخاطره می‌انداخت.

ج) تمدید اعتبار دفترچه‌های کاغذی همیشه یکی از دغدغه‌های تحت پوششین بیمه‌ها بوده است. فرایندی که ساعت‌ها مردم را مجبور به حضور در شعب کارگزاری می‌کرد. با حذف دفترچه کاغذی و استحقاق‌سنجی از طریق کدملی افراد دیگر نیازی به مراجعه به شعب کارگزاری بیمه و گرفتاری و معطلی‌های چند ساعته برای تمدید اعتبار دفترچه نخواهد بود.

د) یکی از عوامل انتقال بیماری‌ها، اجسامی است که در بین بیمار و افراد دیگر مشترک است. با حذف نسخه فیزیکی دفترچه و عدم ردوبدل شدن دفترچه بین بیمار با افراد یگر (پزشک، متصدی داروخانه و...) یکی از راه‌های انتقال بیماری و شیوع آن در جامعه مسدود خواهدشد.

حذف دفترچه کاغذی محسنات دیگر بسیاری مانند کاهش فساد پزشکان در تجویز دارو‌های غیر ضرور یا بسترسازی فروش اینترنتی دارو دارد که پرداختن به آن‌ها در این مقال نمی‌گنجد. اقدام به حذف دفترچه کاغذی، اقدامی جسورانه و روبه‌جلو بود که پیش از سازمان تامین اجتماعی، از بیمه سلامت به عنوان نهاد ذیل مدیریت وزارت بهداشت انتظار می‌رفت.

الکترونیکی شدن فرایند نسخه‌نویسی طرحی بود که به طور حتم تاثیرات مثبتی را در کارآمدی نظام سلامت خواهد داشت. اما باید توجه داشت هر طرح بزرگ ملی آن هم به این مقیاس، ناگزیر در ابتدای راه دارای مشکلات متعددی است که به مرور زمان برطرف خواهد شد.