کاهش 10 تا 15 درصدی قیمت روغن طی روزهای آتی

در میز اقتصاد امروز آقایان مهدی سروی کارشناس کشاورزی، محمد مهدی برادران معاون صنایع عمومی وزارت صمت، محمد قربانی معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی و علی زمان میرآبادی کارشناس کشاورزی به بررسی تعرفه دانه های روغنی و روغن خام پرداختند و به سوالات زیر پاسخ دادند.

تعرفه صفر واردات روغن و دانه‌های روغنی چطور ارزیابی می‌کنید؟

آقای سروی: در شرایط کنونی کشور ما 84 درصد در خصوص دانه‌های روغنی و 86 درصد روغن وابسته است که با توجه به سرانه مصرف 20 کیلویی روغن در سال، این موضوع در مقاطع نوسان نرخ ارز و افزایش قیمت جهانی چالش جدی ایجاد می‌کند.

10 سالی است که بدنبال افزایش سطح زیرکشت دانه‌های روغنی و خودکفایی هستیم، در حالیکه 8 درصد خودکفایی محقق شده است چرا که این موضوع مستلزم اداره واحد زنجیره است. به عنوان مثال وقتی وزارت جهاد قیمت خرید تضمینی کلزا را 23 هزارتومان اعلام می‌کند و از آن طرف وزارت خانه دیگر تعرفه واردات روغن را صفر می‌کند، لذا هیچ کارخانه‌ای به سراغ تولیدکننده داخل نمی‌رود. همچنین وقتی تعرفه واردات روغن صفر می‌شود، دیگر رغبتی به واردات دانه‌های روغنی نیست، در نتیجه این موضوع اشتغال در صنعت روغن کشی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علی رغم آنکه ظرفیت تولید صنعت روغن کشی به 5.5 میلیون تن با ظرفیت اشتغال 12 هزار نفر می‌رسد، واردات روغن این صنعت را تعطیل می‌کند و از طرفی منجر به واردات نهاده‌های دامی می‌شود.

تعرفه صفر واردات روغن و دانه‌های روغنی با چه منطقی انجام شده است؟

آقای برادران: وقتی راجع به سیاست گذاری صحبت می کنیم، مصرف کننده هم در کنار تولیدکننده باید دیده شود. طی سال های گذشته قرار بود خودکفایی صورت گیرد، درحالیکه تنها 8 درصد این موضوع محقق شده است.

قیمت جهانی روغن نسبت به اردیبهشت که اصلاح قیمت صورت گرفت، کاهش معناداری داشت به طوریکه قیمت جهانی روغن آفتابگردان 70 درصد، پالم 93 درصد و سویا 56 درصد کاهش یافته است.

با توجه به آنکه با تعرفه صفر واردات روغن‌خام‌تمایلی به واردات دانه های روغنی نیست، چرا این امر صورت گرفت؟

آقای برادران: بنابر بررسی مباحث مختلف این امر صورت گرفت چرا که 86 درصد روغن کشور وارداتی است که عموم مردم در زنجیره تولید صنعت شیرینی و شکلات هستند، هرچند ما هم استقبال می‌کنیم که با اصلاح الگوی کشت به خودکفایی داخلی برسیم تا واردات 90 درصدی نداشته باشیم.

طبق قانون خرید تضمینی تصمیمات در شورای قیمت گذاری باید مطرح شود، به رغم آنکه آقای برادران می گویند هماهنگی وجود داشته، به نظر می رسد این امر نبوده است؟

آقای قربانی: با توجه به کاهش نرخ جهانی دانه های روغنی و روغن، این تصمیم با هدف مصرف کننده داخل صورت گرفته است چرا که در شرایط کنونی تولیدکنندگان سویا و کلزا را با نرخ مصوب شورای قیمت گذاری فروختند و زیانی از این حیث متحمل نشدند.

مصوبه حذف تعرفه واردات روغن و دانه های روغنی مربوط به امسال است، با آغاز برداشت کلزا از سال آینده تعرفه بازرگانی در جهت حمایت از تولید داخل توسط شورای قیمت گذاری افزایش می یابد.

وزارت جهاد کشاورزی برای سال آینده در شورای قیمت گذاری تنها می تواند نرخ تعرفه روغن تصفیه نشده و دانه های روغنی را افزایش دهد. لذا تعرفه صفر واردات روغن و دانه های روغنی تا پایان سال اعتبار دارد.

دولت در راستای تحقق خودکفایی چه کاری باید انجام دهد؟

آقای میرآبادی: آمارها نشان می دهد که تا طی سال های 84 تا 86 روند تولید دانه های روغنی و خودکفایی خوب بود، اما بعد از آن انجام نشد.

توسعه کشت دانه های روغنی در دنیا به سبب درآمدزا نبودن صرفه اقتصادی ندارد، لذا باید یک شرکت خصوصی وجود داشته باشد که کل زنجیره را مدیریت کند. بسیاری از مشکلات در این حوزه ناشی از دخالت های دولت بوده است.

سیاست حذف تعرفه صفر واردات روغن و دانه های روغنی منجر به کاهش تولید می شود چرا که کارخانه ها تمایلی به تولید ندارند.

تا پایان سال دولت باید چه کند؟

آقای سروی: زمانیکه سیاست وزارت صمت حمایت از مصرف مطرح می شود، کل زنجیره برهم‌می خورد؛ بنابراین کل زنجیره دست یک وزارتخانه باید باشد.

طی ماه های اخیر قیمت روغن گران بود، الان به دلیل افت قیمت در بازارهای جهانی باید با نرخ پایین محصول را عرضه کنیم، درحالیکه با اصلاح نظام یارانه ها قرار بود حمایت از انتهای زنجیره باشد که متاسفانه با اتخاذ سیاست تعرفه صفر واردات روغن و دانه های روغنی رانت و فساد اتفاق می افتد.

با وجود آنکه دولت هر کیلو دانه روغنی کلزا را 23 هزار تومان از کشاورز خریداری کرده است، در کدام کارخانه روغن کشی می خواهد تولید کند؟ لذا زیان این تصمیم گیری نادرست را دولت باید بدهد.

آیا مشخص است تا چه سقفی واردات صورت می گیرد؟

آقای برادران: دولت در هیئت وزیران تصمیم حذف تعرفه واردات را اتخاذ کرده و کل زنجیره تولید تا مصرف را با هم دیده است.

دولت با افزایش نرخ خرید تضمینی از 7 هزار و 500 به 22 هزار تومان طی 2 سال قبل بیشترین حمایت را از کشاورزان داشته است. همچنین به کشاورزان تضمین می دهیم که هرچقدر دانه روغنی بکارند با نرخ تضمینی از آنها خریداری می شود. اما جای این سوال مطرح است که اگر تولیدکننده شیرینی و شکلات با تعرفه 40 درصد روغن‌بیاورد، می تواند صادر کند؟

مصوبه حذف تعرفه مربوط به 17 اردیبهشت است، تا زمان ابلاغ طول کشید، همچنین ارز واردات همانند دیگر کالاها نیماست.

سال آینده تعرفه افزایش می یابد؟

آقای برادران: این موضوع در جلسات بحث می شود، اما نهاده تولید برای سایر صنایع بایر رقابتی نگه داریم، از سازمان حمایت درخواست کردیم که نرخ روغن بر مبنای هزینه تمام شده بررسی و اصلاح کند، پیش بینی می شود طی روزهای آتی قیمت روغن 10 تا 15 درصد کاهش یابد.

آقای سروی: گرچه مطرح می شود خیلی از صنایع مشکل دارند و باید روغن ارزان در اختیارشان قرار گیرد تا با مازاد تولید صادرات انجام دهند، اما همانند دیگر کالاها به صادرات باید یارانه داده شود. لذا این موضوع نیازمند هماهنگی بیشتر 2 وزارتخانه است.