کاهش 21 سانتی‌متری میانگین تراز آب دریای خزر
در افت قابل‌ملاحظه تراز آب دریای خزر در سال 2021 میلادی، کاهش میزان بارش در حوضه آبریز خزر نسبت به متوسط سالانه و افزایش یک درجه‌ای میانگین دمای سطح آب دریا در این سال نسبت به میانگین بلندمدت و اثر آن در افزایش میزان تبخیر از سطح آب، تأثیرگذار بوده است.
موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو اعلام کرد: میانگین تراز آب دریای خزر در سال 2021 میلادی، به میزان 21 سانتی‌متر نسبت به دوره مشابه گذشته کاهش یافته و به منفی 27.43 متر رسید که معادل دو و نیم برابر حجم آب دریاچه ارومیه است.
به گزارش ایرنا، بررسی گزارش تازه موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو بیانگر آن است که کاهش میانگین تراز آب دریای خزر در سال 2021 میلادی در حالی رخ داده که در سال 2020 میلادی سطح آب 4 سانتی‌متر و در سال 2019 سطح آب 13 سانتی‌متر کاهش یافته بود.
این مقدار کاهش سطح آب معادل دو و نیم برابر حجم دریاچه ارومیه در دوره پرآبی است که طی یک سال از حجم آب دریای خزر کاسته شده است.
علل کاهش تراز آب دریای خزر
در افت قابل‌ملاحظه تراز آب دریای خزر در سال 2021 میلادی، کاهش میزان بارش در حوضه آبریز خزر نسبت به متوسط سالانه و افزایش یک درجه‌ای میانگین دمای سطح آب دریا در این سال نسبت به میانگین بلندمدت و اثر آن در افزایش میزان تبخیر از سطح آب، تأثیرگذار بوده است.
بررسی تغییرات درون سالی دمای سطح آب نشان داده که متوسط دمای آب در سه ماه تابستان نسبت به دو سال گذشته این دریا، افزایش 1.5 درجه‌ای در سال 2021 میلادی داشته است.
علاوه بر عوامل اقلیمی، در 9 ماه اول سال 2021 میلادی، آبدهی رودخانه ولگا (191 میلیارد مترمکعب) نسبت به دوره مشابه سال 2020 میلادی (225 میلیارد مترمکعب) 15 درصد کاهش و در مقایسه با میانگین بلندمدت حدود 3 درصد کاهش داشته است متوسط آبدهی این رودخانه (1938-2020) میلادی 240 میلیارد مترمکعب در سال است.
بر اساس این گزارش، از سال 1995 تاکنون، سطح آب دریای خزر به میزان 170 سانتی‌متر کاهش یافته است. در این بازه زمانی، در سال‌های 1996،2011 و 2015 کاهش بیش از 20 سانتی‌متر در سال همانند سال 2021 میلادی رخ داده است.
نکته حائز اهمیت این است که در این سال‌ها، کاهش تراز آب با کاهش قابل‌ملاحظه آبدهی رودخانه ولگا همراه بوده به طوری که حجم آبدهی رودخانه ولگا بین 20 تا 30 درصد کمتر از متوسط بلندمدت بوده است، لکن در سال 2021 میلادی درحالی‌که آبدهی ولگا کاهش زیادی نداشته، این مقدار افت سطح آب مشاهد شده است.
این مسئله نقش تأثیرگذار افزایش دما و به‌تبع آن افزایش میزان تبخیر از سطح آب دریا را در کاهش‌های اخیر بیان می‌کند.
همچنان که پیش‌بینی نوسانات آب دریای خزر به استناد مدل‌های اقلیمی و سناریوهای تغییرات آتی مؤلفه‌های آب و هواشناسی، افزایش دما و تبخیر را به‌عنوان گزینه‌های مؤثر بر آینده منابع آبی خزر مطرح و بر کاهش بیشتر سطح آب این دریا تا پایان قرن 21 میلادی تأکید می‌کند شرایط حال و پیش‌بینی وضعیت منابع آبی دریای خزر، توجه به مدیریت اثرات و پیامدهای پسروی دریا ازجمله لزوم صیانت از اراضی ساحلی و حریم دریای خزر و پهنه‌های آبی متأثر از کاهش سطح آب دریا را بیش از گذشته ضروری می‌داند و هرگونه برنامه‌ریزی مرتبط با دریا و سواحل و اقدام‌های زیربنایی را با لحاظ احتمال کاهش بیشتر سطح آب دریای خزر تأیید می‌کند.
کانال عصر ایران در تلگرام