کتاب «موتورسوار چمران» نقد و بررسی شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، جلسه نقد و بررسی کتاب «موتورسوار چمران» در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد. در این جلسه حمیدرضا جوانبخت نویسنده این کتاب گفت: کسانی که می‌خواهند بدانند تاریخ جنگ‌های نامنظم چه بود یا تاریخ اعزام‌های اولیه از تهران به جنوب چگونه خواهد بود از کتاب «موتورسوار چمران» بی نیاز نخواهند بود.

وی افزود: این کتاب خاطره شفاهی یک راوی است که قبل از جنگ شروع می‌شود و به بعد از جنگ می‌رسد و در آن اطلاعات جذابی راجع به تهران قدیم و زیست جوانان دهه 40 و 50 آمده است که روحیات و فضا و تفریحاتشان چگونه بود.

جوانبخت با اشاره به اینکه ورود به مساله جنگ این کتاب با شهید چمران است، اظهار داشت: کتابی به این شکل ندیدم که همراه با شهید چمران آغاز جنگ را روایت کند همچنین در رابطه شهید با نیروهایش و رابطه استراتژیکش در جنگ آثاری به این شکل درباره او نداشتیم.

این نویسنده جوان با بیان اینکه مردمی‌ترین ستاد جنگ ما ستاد جنگ‌های نامنظم است، افزود: این کتاب اطلاعات کافی در اختیار افرادی قرار می‌دهد که مشخصاً به سوژه ستاد جنگ‌های نامنظم علاقه مند هستند از طرف دیگر مشخصاً در مورد سال اول جنگ اطلاعات کم است و مردم از سال‌های اول اطلاعات کافی ندارند، حاوی اطلاعات ارزشمندی است. در چنین شرایطی شهید چمران با نیروهای مردمی و دست خالی کاری انجام می‌دهد تا ماشین جنگی صدام را متوقف کند و این کتاب در این باره هم اطلاعات نویی به مخاطب می‌دهد.

نویسنده کتاب «موتورسوار چمران» گفت: دو سال نوشتن کتاب طول کشید چون دوست داشتم لحن راوی به لحن بچه تهران دهه 40 نزدیک باشد. همچنین راوی عملیات طریق القدس و بیت المقدس را روز به روز نقل می‌کند. او راوی عجیب و غریبی است و هوش بسیار خوبی دارد و در کنارش پژوهش کافی درباره عملیات‌ها و موقعیت‌ها انجام دادیم که خاطره و تاریخ را با هم بیامیزیم.

در ادامه این جلسه میثم رشیدی که به عنوان منتقد در این جلسه سخن می‌گفت، درباره ساختار کتاب گفت: من نگاه تاریخ شفاهی به این کار دارم البته کتاب کمبودهایی دارد که ممکن است آن را به خاطره تقلیل پیدا کند. همچنین در مقدمه انتظار داریم که نویسنده اطلاعات بیشتری در مورد روند کارش بدهد که چنین کاری نکرده است.

وی با اشاره به سن پایین نویسنده اظهار داشت: او موقع نوشتن کتاب 19 سال دارد و این سن پایین جزء مزیت‌هایش است. من در این بررسی سن نویسنده را در نظر نمی‌گیرم چون می‌توان یک بار کتاب را با توجه به سن کمش نقد کرد و یک بار بدون توجه به آن. اما یکی از موارد خوب کتاب، بحث کتابسازی خوبش است که در کتاب‌های دیگر نشر جام جم هم به چشم می‌خورد.

شهید چمران در کتاب کم است

این منتقد افزود: در مورد تحقیقات کتاب مشخصاً این سؤال به ذهنم می‌آید که آیا سؤال و جواب از راوی به تنهایی انجام شده یا خیر چون سوالاتی پرسیده شده که حاصل تسلط نویسنده است. همچنین کتاب با کمبود پاورقی مواجه است چون در مورد مناطق و عملیات نظامی حتماً پاورقی نیاز است که حتی خود من هم خیلی از مطالب را نمی‌دانستم.

رشیدی گفت: نکته بعد کمال طلبی نویسنده است و هر چه که راوی گفته را در کتاب آورده و در بعضی جاها ضرباهنگ کتاب گرفته شده و هم بر حجم کتاب افزوده است و چون حجم و به تبع قیمت کتاب بالا رفته این کتاب در بین کتاب‌های دیگر نتوانسته جایگاهش را پیدا کند. از سوی دیگر به نظرم شهید چمران کتاب خیلی کم است و حتی به اندازه اسم روی جلد هم در کتاب نیست و نویسنده می‌توانست اطلاعات بیشتری به مخاطب درباره شهید چمران بدهد.

وی همچنین نام گذاری نکردن فصل‌های کتاب و نداشتن فهرست اعلام را از ضعف‌های کتاب دانست.

در ادامه این جلسه سمیه جمالی گفت: وقتی کتاب موتور سوار چمران به دستم رسید توقعم این بود که این کتاب هم مثل 90 درصد کتاب‌های این حوزه کتابی است که یک نفر خاطرات شخص دیگری را نوشته است و غالباً این خاطرات بد نوشته می‌شوند. خوشبختانه وقتی کتاب را دستم گرفتم پسندیدم و نثرش خوب بود. متن نباید پیچیده باشد وقتی می‌خواهیم حرف راوی و نویسنده را به راحتی دربیابیم باید ساده و روان بنویسیم و معلوم است نویسنده برای متن زحمت کشیده است.

وی با بیان اینکه عنوان کتاب جذاب است، اظهار داشت: خود موتور سواری موضوع جذابی است و باب جدیدی در زاویه دید ایجاد می‌کند اما توقع این بود بیشتر از دکتر چمران بخوانم ولی حضور دکتر چمران در کتاب جزئی بود.

این منتقد افزود: این کتاب خاطره نگاری است تا تاریخ نگاری و در واقع خاطرات سیدعباس حیدر رابوکی در آن آمده است. زندگی نامه با خاطره نگاری تفاوت دارد. در خاطره بخش‌هایی از زندگی فرد را انتخاب می‌کنید و باید گزیده عمل کنیم چون از بین مصاحبه‌ها باید انتخاب کرد اما تا فصل 24 ما صرفاً شاهد خاطرات شخصی راوی هستیم که بعضی جاها خسته کننده می‌شود.