کتاب و کتابخوانی در سرزمین هفتاد و دو ملت؛ از بالاترین آمار سرانه مطالعه در جهان تا بساطی‌های خرده‌فروشی کتاب

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، هند هفتمین کشور پهناور در جهان است. هند همچنین پرجمعیت‌ترین دموکراسی جهان است. از جنوب توسط اقیانوس هند، از جنوب غربی با دریای عرب، و از جنوب شرقی هم توسط خلیج بنگال احاطه شده، همچنین از سمت غرب با پاکستان، از شمال با چین، نپال، و بوتان؛ و از سمت شرق با بنگلادش و میانمار مرز مشترک دارد.

در میان کشورهای جهان هند بیشترین سرانه مطالعه را به خود اختصاص داده است، چاپ کتاب به زبان فارسی در چاپخانه‌های هند تا اوایل قرن سیزدهم هجری (دهه آغازین قرن نوزدهم میلادی) چندان رونق داشت که نیاز بازارهای ایران را نیز تأمین می‌کرد و بیش از 40 عنوان کتاب فارسی چاپ هند به ایران فرستاده شد که نسخه‌هایی از آنها امروزه در کتابخانه‌ها و بایگانی‌های نسخ چاپی ایران موجود است.

صنعت نشر در هندوستان در سال های اخیر به طور متوسط شاهد رشد سالیانه20% بوده است. بازار نشر هندوستان ششمین بازار نشر در سطح جهان و دومین بازار نشر کتاب به زبان انگلیسی محسوب می شود.

هند به عنوان یکی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان، تجربیات متفاوتی را در بازار کتاب از سرگذرانده و از بازارهای پر پتانسیل در حوزه نشر به شمار می‌رود که با سرعتی چشم‌گیر رو به رشد است. در سال‌های اخیر علاوه بر سرمایه‌گذاری کلان در بخش خرده‌فروشی، روش‌های جدید بازاریابی، بهبود استانداردهای تولید کتاب، تجهیز صنعت چاپ به وسایل جدید، خودکفایی در تولید و صادرات کاغذ و برخورداری از ویراستاران قابل، شاهد افزایش قابل توجه در تعداد عناوین چاپ شده در این کشور هستیم. بر این اساس می‌توان مدعی شد که هندوستان در جمع کشورهای در حال توسعه دارای وسیع‌ترین زیرساخت انتشاراتی است. هند یکی از معدود بازارهای مهم در جهان است که هنوز در بخش کتب چاپی و نشر دیجیتال در حال رشد است. فروش بخش بزرگی از کتاب‌های هند به عهده کتاب فروشی‌های کوچک و مستقل این کشور است که اغلب فروش خود را به صورت الکترونیکی ثبت نمی‌کنند.

در بازار کتاب هندوستان، ناشران خارجی بسیاری فعال هستند. حضور موسسات انتشاراتی مانند «سیمون اند شوستر»،«لونلی پلنت»، «اتکین الکساندر» و انتشارات «بلومزبری» از دیگر عوامل رشد بازار کتاب هندوستان بوده‌اند.

تنها کشوری که به 18 زبان دنیا کتاب چاپ می‌کند در کشور هند سالانه حداقل 4 نمایشگاه کتاب برگزار می‌شود. همچنین هند تنها کشوری است که در آن به 18 زبان دنیا کتاب چاپ می‌شود و بعد از آمریکا و انگلستان بیشترین تعداد کتاب انگلیسی در جهان را چاپ می‌کند. هند بر اساس آمار سالیانه بالغ بر 30 هزار عنوان کتاب چاپ می‌کند که24درصد آن به زبان انگلیسی،22درصد به زبان هندی و باقی به زبان های دیگر مثل تامیل، بنگالی، گجراتی، پنجابی، آسامی، سانسکریت و اردو منتشر می‌شود.

قیمت پایین کتاب‌های انگلیسی در هند

کتاب‌های انگلیسی زبان با قیمت بسیار پایینی در هند عرضه می‌شوند، به گونه‌ای که حتی مردم فقیر این کشور هم توانایی خریداری آنها را داشته باشند. از دیگر عوامل رونق این کتابها در بازار فرهنگی هند، توجه دولت هند به زبان انگلیسی است.

بزرگترین ناشر جهان سوم و هفتمین کشور در فهرست عناوین نشر

هنداز نظر تعداد عناوین به چاپ رسیده بزرگترین ناشر جهان سوم وهفتمین کشور در تمام دنیاست. این کشور با داشتن حدود18درصد جمعیت دنیا،3 درصد از کتاب‌های جهان را منتشر می‌کند. بیشترین کتاب‌ها در موضوعات ادبی، سیاسی و اقتصادی منتشر می‌شوند.

روش‌های توزیع کتاب

صنعت نشر در هند با ضعف‌هایی نیز همراه است، برای نمونه در هندفروش کتاب تحت تاثیر ضعف موجود در بخش توزیع، خرده‌فروشی و بازاریابی است. به طوری که در بعضی از شهرها به کتاب دسترسی کافی ندارند. خرده فروشی، سوپرمارکت‌ها، کتابفروشی‌های دانشگاهی، کتابفروشی‌های آموزشی، غرفه های مستقر در ایستگاه‌های راه‌آهن، پیاده‌روها و فروش درب منازل از جمله روش‌های توزیع کتاب در هند است‌، البته فروش الکترونیکی کتاب در این کشور نیز طی سال‌های اخیر رشد بالایی داشته است.

با توجه به اینکه تقریباً نیمی از جمعیت هند را رده سنی زیر24سال تشکیل می‌دهند، بخش عمده‌ای از فروش کتاب به کتابهای‌آموزشی و دانشگاهی (40درصد) و کودک و نوجوان (30درصد) اختصاص یافته است. نشر کتب درسی در مقام اول نشر قرار دارد و بخش قابل توجهیاز کار نشر توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد. با این حال بیش از340موسسه دولتی نیز در این زمینه فعالیت دارند. در حقیقت دولت خود بزرگترین موسسه طبع و نشر کتاب در کشورمحسوب می شود و تقریبا 20% کل سهم چاپ کتاب را در اختیار خود قرار داده است.

همچنین شمارگان کتب چاپ شده به زبان محلی در این کشور بسیار پایین است. به گونه‌ای که متوسط شمارگان کتاب به زبان انگلیسی3000نسخه و کتب به زبان محلی در حالت حداکثری به1000 نسخه می رسد.

صنعت کاغذسازی در هند

هند دارای بیش از 200 کارخانه خمیر کاغذ با ظرفیت نصب شده در حدود1374میلیون تن است که فرصت‌های شغلی را برای 174میلیون نفر به طور غیرمستقیم فراهم کرده است، صنایع کاغذی هند سه درصد از تولید کاغذ جهان را شامل می شود.

هند از سال 1242 دارای قانون حق مولف است و به تبع این قانون تالیفات و آثار هنری وموسیقی و فیلمهای سینمایی در طول حیات پدیدآورنده اثر و تا پنجاه سال بعد از درگذشت وی به او تعلق دارد. همچنین هند عضو پیمان حق مولف جهانی است. در هند به منظور رعایت جریان اطلاعات و دانش به واردات کتاب حقوق گمرکی تعلق نمی‌گیرد و برای وارد کردن کتاب‌های علمی و فنی نیاز به کسب مجوز نیست، ولی برای ورود سایر انتشارات مثل کتابهای داستانی و کتابهای کودکان باید مجوز گرفت. هم‌چنین هند به80کشور جهان کتاب صادر می‌کند. بیشترین خرید به وسیله انگلستان، آمریکا، سنگاپور، مالزی و بنگالدش انجام می‌شود. کشورهای پیشرفته طالب کتاب‌های هندشناسی، هنر و فرهنگ هند و یوگا هستند. درحالی که کشورهای در حال توسعه کتابهای علمی و فنی هندی را خواستارند.

نشر الکترونیک در هند پیشرفت‌های خوبی داشته است، کیندل آمازون در سال 2012وارد بازار هند شد و درهمان سال برای اولین بار پنگوئن به عنوان بزرگترین ناشر این کشور 240 عنوان کتاب را به صورت الکترونیکی منتشر کرد.

نمایشگاه کتاب دهلی نو:

نمایشگاه کتاب دهلی نو قدیمی‌ترین نمایشگاه کتاب در هند است، این نمایشگاه که سابقا به صورت دوسالانه برگزار می‌شد، از سال2012به صورت سالانه برگزار می‌شود. شورای ملی کتاب هند با نظارت وزارت توسعه منابع انسانی و با همکاری سازمان توسعه تجارت هند و وزارت بازرگانی این کشور مسئول برگزاری نمایشگاه کتاب دهلی نو است. نمایشگاه کتاب هند از نمایشگاه‌هایی است که نسبت به نمایشگاه‌های مشابه دیگر مثل چین، توکیو، مسکو، امارات و نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران از اهمیت نسبتاً کمتری برخوردار است، چراکه سطح زندگی و درآمدها در هند به قدری نیست که کتاب جزو جنبه‌های اصلی زندگی باشد. هرساله بین20 تا 80 کشور به ویژه ناشران انگلیسی زبان در این نمایشگاه حاضر می‌شوند. ناشران بزرگ جهان با ناشران هندی قراردادهایی دارند که به خاطر ارزانتر بودن هزینه‌های چاپ ونشر کتاب در هند بسیاری از کتاب‌های خود را ضمن سفارش‌دهی در این کشور چاپ می‌کنند؛ این امر باعث رونق صنعت چاپ در هند شده است.

نمایشگاه کتاب کلکته:

نمایشگاه بین‌المللی کتاب کلکته بزرگترین نمایشگاه کتاب غیرتجاری جهان است که با بیش از 2 میلیون و 500 هزار بازدیدکننده، پربازدیدترین نمایشگاه بین‌المللی نیز محسوب می‌شود. اولین دوره از این رویداد در سال 1976 با هدف تامین نیاز کتاب دوستان به کتابهای خوب و جبران کمبود کتابفروشی‌های محلی، با حضور 34 ناشر برگزار شد. اما این نمایشگاه امروزه به محلی برای عرضه ملغمه‌ای از ادبیات و فرهنگ کشورهای مختلف جهان تبدیل شده است که کتاب دوستان را هم‌چون آهنربا به خود جذب می‌کند.

کتاب خوانی در هند

هند بزرگترین جمعیت جوان جهان را دارد، سطح سواد این جمعیت عظیم جوان هند به سرعت رشد می‌کند و به همان نسبت تعداد کتاب خوان های هند نیز زیادتر می شود و به همین دلیل است که صنعت نشر و کتاب این کشور رشد صعودی طی می کند. تعداد زیادی از مردم نیز هم اکنون به زبان انگلیسی کتاب می‌نویسند. گزارش‌های منتشر شده بیانگر آن است که شهروندان هندی بالاترین سرانه مطالعه در جهان را دارند. بر اساس آمار استتیستا بیشترین سرانه مطالعه در هفته را هند با 10 ساعت و 42 دقیقه دارد. البته خیلی‌ها اعتقاد دارند که هندی‌ها خواندن کتاب‌های دعا را هم جزو مطالعه حساب می‌کنند. میزان مطالعه پس از استقلال این کشور در سال1242بیش از2برابر افزایش یافته که شاخصی برای افزایش علاقه به خواندن است. با این حال، این زمان تعیین شده فقط محدود به خواندن کتابهای چاپی نمی‌شود و ممکن است صرف خواندن آنالین یا کتابهای الکترونیکی نیز شود. هر چند هندوستان یکی از کشورهای پیشرودر کار تولید کتاب محسوب می شود، ارقام سرانه کتاب آن از حد میانگین جهانی بسیار پایین تر است. به همین ترتیب مصرف سالانه کتاب برای هر نفر در هند فقط 32صفحه است. در حالی که همین رقم در کشورهای صنعتی پیشرفته به طور متوسط2000 صفحه است. شمارگان کتاب در هند نیز ازحد متوسط بین المللی بسیار پایین‌تر است.

در کشور هندوستان کتب درسی و کمک آموزشی تحصیلی بیشترین حجم فروش بازار کتاب را به خود اختصاص داده است. این بخش برای دولت هند از اولویت ویژه‌ای برخوردار است.