کرونا ناجی محیط زیست یا علیه آن؟
شیوع ویروس کرونا برای اولین بار موجب خالی شدن اتوبان‌های مملو از خودرو، زمین گیری هواپیماها و کاهش تقاضای خرید نفت در جهان شد و به نوعی کرونا بر محیط زیست جهانی تاثیرات مثبت و منفی گذاشته است.
نخستین عفونت شناخته شده انسانی ناشی از ویرووس کویید 19 در اوایل دسامبر 2019 ثبت شد. این ویروس برای نخستین بار در میانه دسامبر سال 2019 در شهر ووهان چین شیوع یافت، که احتمالا ناشی از یک حیوان آلوده بوده‌است. کرونای جدید سپس در همه استان‌های چین شیوع پیدا کرد.
اکنون نیز پس از گذشت 3 ماه از شیوه ویروس کرونا هنوز بسیاری از سوالات در خصوص این ویروس بی جواب مانده؛ سوالاتی همچون اینکه آیا این ویروس در نتیجه فعالیت‌های مخرب انسان در محیط زیست پدیدار شده است؟
کرونا ساخته طبیعت یا بشر؟
دکتر نبی احسنی، کارشناس محیط زیست در گفت و گو با ایسنا با بیان چرایی به پیدایش ویروس کرونا اظهار می‌کند که به دلیل کم توجهی و عدم بهره‌گیری از دانش و مدیریت اکولوژی و همچنین مراودات بی‌ملاحظه با طبیعت، انسان خود و سایر موجودات را دچار مشکل کرده‌است.
وی می‌افزاید که سینرجیک در اکولوژی به معنی این است که نتیحه تجمیع دو فاکتور با دوفاکتور دیگر 4 نمی‌شود بلکه دو تخریب و دو رفتار نامناسب با محیط زیست می‌تواند اثرات بسیار بزرگی را درپی داشته باشد.
این کارشناس محیط زیست می‌گوید: تغییر منبع غذایی و استفاده بیش از حد از حیات وحش بدون مطالعه و درنظر گرفتن اثرات آن می‌تواند موجب بروز انواع مشکلات ازجمله انتقال ویروس کرونا از خفاش و ویروس ایدز از شامپانزه‌ها به انسان می‌شود.
احسنی عنوان می‌کند که باتوجه به پیشرفت‌های اخیر دانش ژنتیک و تولید انواع محصولات تراریخته و مهندسی ژنتیک بسیاری از حیوانات، با درصدی انتظار می‌رود که ویروس کرونا در آزمایشگاه‌ها تولید شده باشد البته اثبات آن نیازمند منابع علمی بیشتری است.
سلامتی مردم در گرو استفاده از مواد غذایی طبیعی
درگذشته نیز شیوع بیماری‌های همه‌گیر (درم) رواج داشته است و بر اساس اصل انتخاب طبیعی داروین افرادی که نقص سیستم ایمنی داشتند با توجه به شیوع بیماری دچار آسیب‌های جدی و درنهایت مرگ می‌شدند.
اما اکنون این سوال مطرح است که ما پیش از بروز بیماری سیستم ایمنی خود را قوی کرده‌ایم یا خیر، این کارشناس محیط زیست اظهار می‌کند: متاسفانه با توجه به اینکه اکثر مردم از مواد غذایی استفاده می‌کنند که حاصل انواع کودهای شیمیایی و سموم است، تنها راه تقویت سیستم ایمنی استفاده از دارو خواهد بود.
وی می‌افزاید: در سراسر دنیا سلامتی مردم را در تولید محصولات طبیعی و سالم می‌دانند اما شوربختانه در کشورمان سلامتی مردم به استفاده از داروهای شیمیایی وابسته است پس درصورت عدم وجود داروی بیماری، سلامتی مردم به خطر خواهد افتاد.
کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای
پراکنش سریع و تعداد مرگ و میر نسبتا زیاد همچنین منع رفت و آمد و توقف پرواز ایرلاین‌های بزرگ بین‌المللی در تعدادی از کشورهای جهان موجب شد گازهای گلخانه‌ای کمتری تولید شود.
تعطیل شدن مراکز شلوغترین شهرهای جهان و همچنین پخش عکس‌هایی از پاکیزگی بی سابقه هوا در آلوده‌ترین شهرهای جهان یک سوال را در ذهن بسیاری پررنگ کرد که آیا کرونا موجب شد تا زمین و محیط زیست نفس راحتی بکشد؟
احسنی می‌گوید که هرچه فعالیت‌های انسان کمتر باشد کره‌ی زمین در آرامش بیشتری خواهد بود زیرا درپی فعالیت‌های انسان منابعی مصرف می‌شوند که اثراتی همچون آلودگی آب، خاک، هوا و تولید پسماند را درپی دارند.
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا یکی از عامل‌های اصلی تغییرات اقلیمی است ادامه می‌دهد: ورود کرونا به عرصه جهانی، فعالیت‌های انسان را تحت تاثیر قرار داد و مصرف انرژی و در نتیجه آلودگی هوا را کاهش داده است.
این کارشناس محیط زیست اظهار می‌کند که نزدیک به 40 میلیارد تن گاز دی اکسید کربن در سال گذشته میلادی وارد هواکره شده که تاثیر بسزایی در گرمایش جهانی داشته است.
وی می‌افزاید: از حضور کمتر انسان در محیط زیست می‌توان نتیجه گرفت که صید ماهی، تله‌گذاری و بریدن درختان و غیره کاهش زیادی نسبت به گذشته داشته است.
کرونا شمشیر را برای محیط زیست از پشت بسته است
در مقابل کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای مصرف منابع آب و مواد خوراکی از سوی انسان افزایش پیدا کرده است زیرا یکی از راه حل‌های مبارزه با کرونا شست وشوی مداوم دست‌ها آن‌هم به مدت 20 تا 30 ثانیه است.
احسنی عنوان می‌کند: با توجه به مصرف بیش از حد منابع آبی و در نتیجه تولید فاضلاب، فشار زیاد و ناهمگونی بر تصفیه‌خانه‌ها و اکوسیستم می‌آید و این در حالی است که مردم اکنون بیشتر دست‌های خود را با مواد شوینده قوی می‌شوید.
وی ادامه می‌دهد که ورود بیش ازحد مواد شوینده و حجم چند برابری فاضلاب‌ها نتیجه‌ای جز ضرورت تغییر مکانیسم و وسایل تصفیه فاضلاب در تصفیه‌خانه‌ها را ندارد که این مهم در کوتاه مدت غیرممکن است.
این کارشناس محیط زیست می‌گوید: مصرف مواد غذایی و در نتیجه تولید پسماندهای مواد غذایی توسط انسان افزایش یافته و از سوی دیگر تولید متریال‌های شیمیایی مثل دستکش و ماسک و مواد ضدعفونی افزایش یافته است.
وی اظهار می‌کند که استفاده از این متریال‌های شیمیایی موجب کاهش توان سیستم ایمنی بدن، و شاید نیز مسمومیت شود که چندی پیش شاهد مسمومیت تعداد زیادی از هموطنان به وسیله الکل بوده‌ایم.
احسنی می‌افزاید: سیستم مدیریت پسماند کشور برنامه‌ای برای مدیریت پسماندهای ناشی از کرونا که هر روز درحال افزایش است ندارد و در سراسر دنیا پسماندهای کرونایی وارد محیط زیست می‌شوند.
وی عنوان می‌کند که متاسفانه تعداد زیادی تعهدی در قبال پسماندهایی که تولید می‌کنند ندارند و اخیرا شاهد هستیم که ماسک و دستکش‌های بسیاری در خیابان‌ها رها شده است که می‌تواند به راحتی توسط باران شسته، وارد منابع آبی شود و تاثیرات ناشناخته و بلند مدتی برای بشر و سایر موجودات به وجود بیاورد.
این کارشناس محیط زیست ادامه می‌دهد: شستوشوی اماکن و وسایل عمومی به وسیله مواد ضدعفونی کننده موجب پراکنش مواد شیمیایی در هوا و محیط زیست می‌شود که به دلیل پایداری زیاد و حلالیت کم مواد ضدعفونی، این شوینده‌ها به مدت طولانی در هوا و در محیط زیست باقی می‌ماند و منابع آب و خاک و سایر موجودات زنده را آلوده می‌کند.
آثار کویید19 و دنیای پساکرونا
احسنی می‌گوید: ویروس کرونا حضور انسان در خارج از منزل را کمتر از هر زمان دیگر کرد و این موضوع موجب افزایش مشتریان مشاغل بر پایه‌ی وب شده است.
وی اظهار می‌کند: هرچه دانش تکنولوژی بالا باشد مقابله با اپیدمی‌ها آسانتر خواهد بود زیرا بسیاری از رفت و آمدهای اضافی و مصرف انرژی کاهش پیدا خواهد کرد.
این کارشناس محیط زیست نقش شرکت‌های برپایه وب را کنترل شیوع کرونا مهم می‌داند و می‌افزاید: هم اکنون حدود 80 شرکت برپایه وب در پارک علم و فناوری استان کردستان مشغول به فعالیت هستند که 20 شرکت آن در جلوگیری از شیوع کرونا در استان کردستان نقش داشته‌اند.
وی در پایان عنوان می‌کند که انسان باید استفاده از انرژی پاک را در اولویت قرار دهد زیرا در صورت استفاده از سوخت‌های فسیلی به مانند دهه‌های گذشته نباید انتظار روی خوش از کره‌ی زمین را داشت که لزوم تحقق این مهم استفاده از انرژی پاک و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین است.
قضاوت درخصوص پیامدهای کرونا و پساکرونا بر محیط زیست تاحدودی دشوار است اما کرونا در واقع زنگ خطری برای کلیه انسان‌هاست تا دوباره به خود رجوع و در نحوه‌ی استفاده از منابع زمین تجدید نظر کنند.
کرونا یک اصل اساسی دیگر را متذکر شد که اکنون دیگر زمان آن رسیده است به محیط زیست احترام کافی بگذاریم و رفتار با محیط زیست از یک فرد تا دولت‌های کوچک و بزرگ جهان توام با مسئولیت پذیری و بر اساس اکولوژی خاص منطقه باشد زیرا شاید که حضور این ویروس در نتیجه انتخاب طبیعی بوده و فعالیت مخرب انسان در طبیعت سبب پیدایش این بیماری‌ها برای مهار گونه بشر باشد.
انتهای پیام