کمیسیون فرهنگی! چرا پیرپسر؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کمیسیون فرهنگی مجلس به‌عنوان یکی از نهادهای کلیدی در عرصه قانون‌گذاری و نظارت بر فرهنگ و هنر کشور، نقشی حساس و تأثیرگذار دارد. با این حال، به‌نظر می‌رسد این کمیسیون در روزهای اخیر، بیش از آنکه به مسائل بنیادین و کلان فرهنگی بپردازد، تمرکز خود را معطوف به موضوعات حاشیه‌ای و پراکنده کرده است. یکی از این موارد، پرونده فیلم سینمایی «پیرپسر» است؛ فیلمی که گرچه از منظر فنی و هنری نقاط قوت قابل توجهی دارد، اما پرسش اینجاست که آیا پرداختن گسترده به آن، در اولویت اصلی کمیسیون فرهنگی مجلس قرار دارد؟ آن هم در شرایطی که بحران‌های عمیق‌تری در عرصه فرهنگ و هنر کشور همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.

نکته قابل تأمل آن است که فیلم «پیرپسر» پیش از این در بخش ویژه جشنواره فیلم فجر با اکرانی خصوصی و پربازدید، میزبان جمعی از اهالی رسانه، فرهنگ، هنر و برخی مسئولان بود؛ نمایشی که با استقبال قابل توجهی همراه شد. با این حال، چرا در آن اکران، هیچ‌یک از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس حضور نداشتند تا دیدگاه یا واکنشی رسمی نسبت به اثر ارائه دهند؟

جالب‌تر آنکه این فیلم از 21 خردادماه در سینماهای کشور به نمایش درآمده، اما واکنش رسمی یکی از نمایندگان کمیسیون با چندین هفته تأخیر مطرح شده است؛ تأخیری که جای پرسش دارد.

حمید رسایی، نماینده تهران و نایب‌رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس، در یادداشتی نوشت: «فیلم "پیرپسر" را در سینما تماشا کردم. برخی تماشاگران حاضر نیز نسبت به محتوای آن اعتراضاتی داشتند. توضیح دادم که به دلیل بررسی این فیلم در کمیسیون فرهنگی، برای دیدن آن به سینما آمده‌ام. به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین هدف فیلم، زیر سؤال بردن ولایت پدر و مفهوم خانواده باشد. به همین دلیل، پرونده آن برای بررسی به کمیسیون ارجاع شده است.»

فیلم «پیرپسر» به کارگردانی اکتای براهنی، اگرچه محتوای بحث‌برانگیزی دارد، اما در اجرا و بازیگری، جای تحسین دارد. با این حال، واکنش‌ها و تمرکز کمیسیون فرهنگی روی پرونده این فیلم، آن‌قدر اهمیت دارد که نادیده گرفتن مسائل کلان‌تر به نظر می‌رسد. مشکل اصلی این است که کمیسیون فرهنگی به جای اینکه انرژی و زمان خود را روی موضوعات عمیق و ساختاری بگذارد، گرفتار بحث‌های جزئی شده است.

اما به راستی چرا پرونده یک فیلم خاص این‌قدر محل تمرکز قرار گرفته، در حالی که بسیاری از مشکلات عمیق‌تر و بنیادی‌تر فرهنگ و هنر کشور بی‌پاسخ مانده‌اند؟ این‌که می‌گوییم وقت آن است که کمیسیون فرهنگی چشمانش را به واقعیت‌های بزرگتر باز کند؛ به این خاطر است که:

یکی از معضلات بزرگ امروز فرهنگ و هنر، بلاتکلیفی در قانون و مقررات شبکه نمایش‌خانگی است. قانون ساترا که باید تنظیم‌کننده و ناظر این حوزه باشد، هنوز به صورت کامل و کارآمد اجرا نشده و این باعث شده قیمت‌ها افسارگسیخته افزایش یابد و مخاطبان و تولیدکنندگان با مشکل مواجه شوند. این وضعیت باعث شده قیمت‌گذاری اشتراک‌ها به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش یابد و مخاطبان و تولیدکنندگان محتوا با مشکلات جدی روبرو شوند. غیبت واکنش موثر کمیسیون فرهنگی نسبت به این بحران، سوالات جدی درباره اولویت‌بندی‌های این کمیسیون ایجاد کرده است.

این موضوع نه تنها نیازمند واکنش جدی کمیسیون فرهنگی است، بلکه انتظار می‌رود که با تعیین تکلیف سریع و شفاف قانون ساترا، دست‌کم قدم‌های مؤثری در ساماندهی این فضا برداشته شود.

موضوع بعدی به بودجه فرهنگی برمی‌گردد؛ هر سال بودجه فرهنگی کشور افزایش پیدا می‌کند اما سهم هر بخش و شاخه فرهنگی از این بودجه به شکل عادلانه توزیع نمی‌شود. تئاتری‌ها، هنرمندان تجسمی و حتی سینمای اجتماعی، از بی‌عدالتی در تخصیص بودجه گلایه دارند. وظیفه کمیسیون فرهنگی این است که با رصد دقیق و فشار به دستگاه‌های مسئول، عدالت را به فضای بودجه‌بندی فرهنگی بازگرداند.

مسائل معیشتی، بیمه و حتی مسکن هنرمندان و سینماگران سال‌هاست که به یک مشکل مزمن تبدیل شده و هنوز راه‌حلی برای آن ارائه نشده است. انتظار می‌رود کمیسیون فرهنگی با حمایت از اصناف و ایجاد سازوکارهای موثر، پاسخگوی این نیازها باشد و دغدغه‌های جدی این بخش را فراموش نکند.

فعالان رسانه‌ای نیز در این میان با مشکلات صنفی و قانونی زیادی مواجه‌اند. نبود ساختارهای صنفی قوی و قوانین حمایتی ناکافی، فضای فعالیت رسانه‌ها را دشوار ساخته است. کمیسیون فرهنگی مجلس در این زمینه نیز وظیفه دارد که با پیگیری و اصلاح ساختارها، شرایط بهتری برای فعالیت رسانه‌ها و اصحاب خبر فراهم کند.

در نهایت، آنچه بیش از هر چیز ضروری است، بازنگری در اولویت‌های کمیسیون فرهنگی مجلس است. تمرکز بر بحران‌هایی مانند ساماندهی شبکه نمایش‌خانگی، عادلانه کردن بودجه‌های فرهنگی، حل مشکلات معیشتی هنرمندان و تسهیل فعالیت رسانه‌ها، از ضرورت‌های اساسی این روزهاست. از اعضای محترم کمیسیون فرهنگی انتظار می‌رود به جای ورود به مسائل جزئی و حاشیه‌ای، با نگاه کلان‌تر و راهبردی‌تر، برای ارتقای فرهنگ و هنر کشور تلاش کنند و مشکلات عمیق و بنیادین را در دستور کار قرار دهند.