کنترل کیفیت محصولات لبنی کجاست؟
تهران - ایرنا - هراز گاهی تصاویری از بسته بندی معیوب فرآورده‌های لبنی در فضای مجازی به اشتراک گذارده می شود که با وجود تکذیب شرکت های تولید کننده و طرح اینکه رفتارهای اینگونه سبب تخریب صنعت می شود، اما این پرسش بی پاسخ می ماند که بخش کنترل کیفی شرکت های لبنی مطرح کشور چه نقشی ایفا می کنند؟
مرور پیشینه این مهم نشان می دهد که در سالهای گذشته موارد انتقادی از شرکت های مطرح صنعت لبنیات به صورت مراجعه حضوری، تلفنی و انتشار فیلم در فضای مجازی که پیامد نارضایتی مردم و کاهش مصرف فراورده های لبنی صنعتی را در پی داشته، تا جایی که در دو تا سه سال گذشته مصرف شیر و فرآورده های لبنی فله ای و سنتی به شکل چشمگیری افزایش یافت.
تازه ترین فیلمی که در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شده، مربوط به پنیرهای بسته بندی کپک زده یک برند مطرح در صنعت لبنیات است، بطوری که این پنیر قبل از پایان دوره مصرف دچار کپک زدگی شده، یا چندی پیش یکی از شهروندان در تماس تلفنی با ایرنا مطرح کرد فویل شیر خریداری شده یک شرکت نه تنها باز بوده بلکه دچارر زنگ زدگی شده بود و همچنین در سال 1397 نیز یک شهروند تهرانی با در دست داشتن یک شیشه شیر کاکائو پلمپ شده با وجود داشتن میخ به ایرنا مراجعه و ابراز نگرانی کرد.
بررسی اخبار منتشر شده رسانه ها در چند سال گذشته، نشان می دهد که به شکل مکرر دست اندرکاران صنعت لبنیات خواستار افزایش نرخ فرآورده های تولیدی خود شده اند و مواردی دو یا چند نوبت رشد نرخ را آنهم با درصدهای بالا خواستار شده اند و یا با توسل به کاهش وزن تولیدات که در واقع می توان از آن به عنوان کم فروشی یاد کرد، توسط برخی واحدهای مطرح صنعت لبنیات را تجربه کردیم، اما چگونه است که امنیت غذایی و ارتقای نظارت و کنترل سلامت تولیدات کمتر جدی گرفته می شود.
علاوه براین به تازگی شهروندی در مراجعه به ایرنا ابراز داشت: هنگام خریدیک بسته بستنی 10 عددی، بسته حاوی هشت عددی دریافت کرده که مغازه دار هم در برابرکم فروشی اینگونه هم پاسخگو نیست به این ترتیب با این شرایط باید خواستار تشدید نظارت برعملکرد تولید کنندگان این بخش بود تا ضمن حمایت از حقوق مصرف کنندگان، سلامتشان نیز به مخاطره نیفتد.
همچنین کم فروشی، پیامد سودجویی کلان شرکت های تولید کننده و منابع افزون آنها را به دنبال دارد و در این باب هم باید قانونگذار سبب ساز برخوردهای قانونی شود و این به عنوان حداقل تقاضای مردم در برابر این گروه از سودجویان است که شمارشان بسیار اندک است، اما همین کم هم باید پاسخگو باشند و اصلاح شوند.
احتمال بروز خطا و اشتباه در تولید بالا
«حسین چمنی» یک کارشناس در صنعت لبنیات خطا در تولید را یک امر اجتناب ناپذیر دانست و گفت: یک شرکت با تولید سالانه 1.5 تا دو میلیارد بسته بندی محصول و داشتن فناوری روز می تواند دچار تطبیق نداشتن محصول با استاندارد و بروز خطا و اشتباه شود.
وی افزود: طبق استاندارد ملی ایران درتولید فرآورده های لبنی به ازای هر یکهزار محصول، چهار قلم کالا می تواند خارج از رده باشد و این امر درصنعت لبنیات قابل قبول است، اما چنانچه به لحاظ آماری تعداد موارد خطا افزایش یافت، لازم است سیستم تولیدی برای رفع مشکل مورد بررسی قرار گیرد.
چمنی تصریح کرد: امروز در ارتباط با تولید تا عرضه محصولات لبنی، علاوه بر خط تولید و کنترل کیفیت کارخانه ها، شرایط حمل و نقل محصول و شبکه توزیع در فروشگاه ها و مغازه ها تا مصرف باید مورد توجه قرارگیرد، زیرا مواردی دیده می شود که در بحث حمل و نقل ممکن است به بار ضرباتی وارد و روزنه های کوچک در فویل یا بسته بندی رخ دهد که پیامد فساد پذیری محصول را به دنبال داشته باشد.
وی گفت: احتمال دارد در شبکه توزیع فروشگاه ها، محصولات یخچالی بیرون بماند و یا برای کاهش مصرف برق، فروشندگان سرمای یخچال ها را کاهش دهند، همه اینها در افت محصول عرضه شده، تاثیرگذار است.
این کارشناس صنعت لبنیات، ضرورت نگهداری دوغ و ماست را در یخچال در دمای بین چهار تا 6 درجه سانتیگراد مورد تاکید قرار داد و افزود: امروز در اکثر فروشگاه ها نسبت به این امر توجهی نمی شود و علاوه بر آن شبکه حمل ونقل نیز در کاهش کیفیت محصولات لبنی نقش آفرین هستند.
چمنی اضافه کرد: برخی محصولات مانند پنیر (یواف) به دلیل مواد اولیه مصرفی از جمله شیرخام و استفاده نکردن از مواد نگهدارنده، فساد پذیری بیشتری نسبت به دیگر محصولات دارند که در صورت بروز منفذ در بسته بندی و ورود هوا به داخل آن، محصول به سرعت دچار کپک زدگی می شود.
چمنی درباره شیرکاکائو های استریل با غلظت بالا افزود: شیرکاکائو های استریل به دلیل چربی موجود در کاکائو از شیرهای کم چرب استفاده می شود، اما غلظت آنها به دلیل استفاده از قوام دهنده است و نگرانی برای مصرف این محصولات وجود ندارد.
دوره قرنطینه شیر 24 و ماست 48 ساعت
«شهریار دبیریان» عضو هیات مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران گفت: تولیدات کارخانجات لبنی طبق استاندارد ملی و با کنترل کیفیت به بازار عرضه می شوند بطوری که با بررسی مواد اولیه و تایید، محصول وارد خط تولید می شود.
دبیریان اضافه کرد: کنترل کیفیت سالن های تولید کارخانه ها ازلحاظ وجود کپک، وضعیت کیفی سالن ها، دمای پاستوریزاسیون و شرایط تولید مورد کنترل کیفیت قرار می گیرد و محصولات بسته بندی و نهایی قابل عرضه در بازار دوره قرنطینه هم سپری می کنند.
به گفته وی، دوره قرنطینه برای شیر پاستوریزه 24 ساعت، پنیر حداقل سه روز، ماست 48 ساعت، محصولات استریل یک هفته تا 10 روز است که در بررسی مجدد و تایید آن، محصول به بازار عرضه می شود.
عضو هیات مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران، حفظ زنجیره سرما برای تولید و عرضه محصولات لبنی به ویژه محصولات یخچالی را دارای اهمیت ویژه دانست وتصریح کرد: گاهی مشاهده می شود این زنجیره در کارخانه ها رعایت، اما در سیستم حمل و نقل و شبکه های توزیع فروشگاه ها رعایت نمی شود.
دبیریان درباره پنیرهای کپک زده منتشره در فضای مجازی گفت: این یک تولید 15 تنی پنیر بوده که می تواند به شرایط نگهداری آن مربوط باشد.
وی درباره کم فروشی پنیر گفت: برخی محصولات مانند پنیر یواف به دلیل نوع محصول در صورت نگهداری در دمای هشت درجه سانتیگراد می تواند موجب افزایش آب وکاهش وزن محصول شود که برخی مصرف کنندگان تصور می کنند که حجم محصول کاهش یافته و کارخانه در حال کم فروشی است، اما این مشکل را در تولید پنیرهای دیگر وجود نداردو طبق استاندارد ملی آب انداختن پنیر یو اف تا 12 درصد مشکل ندارد.
دبیریان یادآور شد: براساس استاندارد ملی تطبیق نداشتن محصول برای تولیدات استریل سه در 10 هزار مورد، امری اجتناب ناپذیر به شمار می رود.
وی درباره نمونه برداری های بخش کنترل کیفیت کارخانه ها افزود: در این بخش هر یک ساعت یکبار نمونه برداری از محصولات انجام می شود، بنابراین مردم نگرانی درخصوص مصرف فراورده های لبنی صنعتی نداشته باشند.
*س_برچسب‌ها_س*