کودکان و روزهای کرونایی
سنندج - ایرنا - شاید حال روحی کودکان این روزها زیاد خوب نباشد بخصوص آنهایی که به بهانه آموزش از شبکه شاد به گوشی همراه و تبلت راحت‌تر دسترسی پیدا کرده و حالا به تقلید از آنچه که در فضای مجازی می‌بینند، دست به کارهای عجیب و غریبی می‌زنند.
به گزارش ایرنا، پارسال کلاس اول بود و تنها چند ماهی تجربه مدرسه را داشت که کرونا فراگیر شد و او هم مثل بقیه دانش آموزان خانه نشین شد، امسال که مدرسه ها بازگشایی شدند، می‌گفت: من بیسوادم و به مدرسه نمی‌روم، می‌خواهم با گوشی مامانم درس بخوانم.
این حرف‌ها از یک کودک 8 ساله برای خیلی از بزرگترها عجیب بود، حتما شور و شوق زمان دانش آموزی خود را بخاطر دارید، روزهایی که لحظه شماری می‌کردید به مدرسه بروید و چه شب‌ها که تا صبح در خواب با همکلاسی‌های خود بازی و دعوا داشتید، اما حالا... ا.
در غیاب مادر شاغلش، انواع ویدئوها و دابسمش‌ها را تهیه و برای دوستان و اعضای فامیل می‌فرستد و خیلی‌ها با قربان صدقه رفتن، او را به انجام کارهای بیشتری از این دست تشویق می‌کنند، از دختر عمویش هم دعوت کرده تا در تهیه این فیلم‌ها به او ملحق شود، چون گاهی برای تصویربرداری نیازمند کمک است تا ویدئوهای فامیل پسند بیشتری بسازد و بتواند بیشتر مورد تشویق قرار گیرد.
مادرش گفت: نمی‌توانم هم به کار خانه برسم، هم خارج از خانه و هم بر نحوه آموزش فرزندم از طریق شبکه شاد در فضای مجازی این نظارت داشته باشم و متوجه شوم که از گوشی چه استفاده‌هایی می‌کند.
او افزود: کرونا و گرانی آنقدر زندگی را سخت کرده که این رفتارها پیش آن چیزی نیست، همین که شکمش سیر باشد و در این شرایط سالم بماند، برایم کافی است، یعنی می‌گویی وقتی بزرگ شود باز هم از این رفتارها داشته باشد.
کرونا حالا بستری شده تا روح کودکان در فضای مجازی را بیشتر سیر کند هر چند جسم آنها سالم می‌ماند و از کرونا در امان است.
اولین خبرها حاکی از این بود که کودکان نمی‌گیرند ولی ناقلان خاموش هستند و همین باعث شد تا خیال والدین راحت باشد ولی نمی‌دانستند که ایمنی روحی کودکان با دسترسی آسان به گوشی، به مخاطره افتاده است.
چند وقتی است که ویدئویی از یک دختر بچه در فضای مجازی منتشر شده که دوستانش را به چالش خوردن وسایل آرایشی دعوت می‌کند و خودش هم بیشتر وسایل آرایشی را مزه مزه کرده و می‌خورد.
نبود والدین در کنار کودکان هنگام آموزش مجازی، معضلی است که باعث شده تا کودک هر آنچه که دلش می‌خواهد انجام دهد، البته این همان انعکاس آینه‌ایی است که حالا والدین رفتار پیش از این خود را در کودک‌شان می‌بینند.
والدین بخشی از زندگی فرزندان را تشکیل و به عنوان الگویی برای آنان محسوب می‌شوند، تقلید کودکان از والدین امری انتخابی نیست زیرا ماهیت انسان به گونه‌ای است که بطور طبیعی به این سو قدم بر می‌دارد.
والدین، اولین و مهمترین الگوی کودکان هستند و سرمشق قرار دادن والدین بخش طبیعی است، از اینکه چگونه فرزندان رشد و پیشرفت می‌کنند و پیام‌های نامحسوسی که از والدین به کودکان مخابره می‌شود، در آینده آنان تاثیر دارد، به همین دلیل است که والدین مضطرب، فرزندانی مضطرب و والدین مثبت، کودکانی با اعتماد به نفس بالا تربیت می‌کنند.
الگوگیری کودکان از والدین
روانشناس و کارشناس مشاوره خانواده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مشکل در این زمینه، حال فعلی کودکان نیست بلکه باید در تربیت آنان جست و جو کرد، درست از زمانی که به دنیا آمده‌اند تا سنی که الان در آن هستند.
هادی نقدی افزود: اگر بطور بنیادی نگاه کنیم، مساله ما این ویدئوها نیست بلکه چرایی آن است، مثلا یک پسر بچه 7 یا 8 ساله چرا باید به معلمش ابراز عشق و علاقه کند؟
وی با بررسی علت چنین رفتارهایی اضافه کرد: خانواده‌ها از ابتدا مرزهای یادگیری و دسترسی به امکانات را برای کودکان‌شان تبیین نکرده‌اند در حالیکه هر دامنه سنی، اقتضائات مختص به خود را دارد.
این روانشناس با بیان اینکه کودکان از سن پایین مسائلی را از بزرگسالان تقلید می‌کنند، گفت: الگوگیری کودکان از دیگران در قالب چارچوب الگوی مدلینک اتفاق می‌افتد.
نقدی با اشاره به شرایط پیش آمده و دسترسی آسان کودکان به گوشی همراه والدین به منظور آموزش مجازی، یادآور شد: باید فضای عمومی جامعه به این نتیجه مهم برسد که از باز نشر چنین ویدئوهایی که بچه ها درست می‌کنند، خودداری کنند.
وی تاکید کرد: بسیاری از والدین این ویدئوها را بازنشر می‌دهند تا دیگران بخندند در حالیکه دیگر کودکان هم از این رفتارها الگوگیری کرده و بدنبال رفتارهای عجیب‌تری می‌روند.
نقدی افزود: بیشتر از اینکه تمرکز ما بر روی فرآیندی که کودک انجام داده باشد، به تبیین مرزهای رفتاری و یادگیری باید معطوف شود و اینکه چه اطلاعات و اماناتی در چه دوره‌ای در اختیار کودکان قرار گیرد.
چه باید کرد؟
این کارشناس مشاوره خانواده با بیان اینکه هم کودکان و هم والدین نیازمند آموزش‌هایی در این زمینه هستند، گفت: پرخاش و برخی رفتارهای دیگر از سوی معلمان پیش از این هم در کلاس درس اتفاق می‌افتاد اما در همان محیط می‌ماند ولی امروز در فضای مجازی به سرعت منتشر می‌شود.
نقدی یکی از راهکارها برای جلوگیری از بازنشر چنین رفتارهایی را اجازه ندادن والدین و خانواده ها به وجود فضای خالی در گوشی همراه اعلام کرد و یادآور شد: این مساله شاید چندان کارآمد نباشد ولی تا حدودی می‌تواند مانع از ذخیره فیلم‌ها و یا فایل‌های صوتی نامناسب شود.
وی یکی دیگر از راهکارها را آموزش والدین به فرزندان قبل از فراگیری یک رفتار برشمرد و اضافه کرد: آگاهی بخشی به پیامدهای این رفتار مهمترین کاری است که والدین باید آن را انجام دهند.
این روانشناس بخشی از اقدامات را هم مربوط به بعد از وقوع این رفتارها دانست و اظهار داشت: اگر این فایل‌ها زیاد دست بدست شود، تقویت و تکرار شده و از سویی با تحقیر و تخریب، کودک آسیب می‌بیند.
وی چشم‌پوشی برچنین رفتارهایی را عامل مهمی در ابراز نارضایتی از رفتار فرزندان دانست و تاکید کرد: پیامدهای تحقیر، تهدید و سرزنش فرزندان بابت این رفتارها دامن‌گیر خود کودکان شده و تربیت آنان را با مشکلات جدی مواجه می‌کند.
اینترنت پاک راه حفاظت از کودکان
معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش کردستان، اینترنت پاک را مهمترین عامل حفاظت از کودکان در دنیای مجازی دانست و گفت: آموزش و پرورش تمام تلاش خود را کرده تا همه محتوای آموزشی در قالب شبکه شاد گنجانده شود ولی نمی‌توان جلوی کنجکاوی کودکان را گرفت.
حجت‌الله نریمانی با بیان اینکه ایجاد اینترنت پاک در حوزه اختیارات آموزش و پرورش نیست، اضافه کرد: وزیر آموزش و پرورش پیگیر است تا این فضای آموزشی امن برای دانش آموزان فراهم شود و حتی بعد از کرونا هم همچنان مورد استفاده قرار گیرد.
وی با بیان اینکه مراقبت‌های والدین حرف اول را در حفاظت از کودکان در برابر آسیب‌های فضای مجازی را می زند، اظهار داشت: در چند روز گذشته بستر فعالیت‌های فرهنگی برای دانش آموزان در شبکه شاد فراهم شده که محتوای آموزشی تربیتی و فرهنگی در آن تولید و ارائه می‌شود.
نریمانی به معلمان هم توصیه کرد تا در ارتباط با رفتار خود در این فضا دقت نظر بیشتری داشته باشند و افزود: در حال حاضر شبکه شاد یک بستر بسیار مناسب و همانند کلاس درس حضوری است که در فرصت تعطیلات تابستانی، نقاط ضعف آن برطرف و نقاط قوت تقویت شد.
تامین سلامت و ایمنی از نیازهای اساسی کودکان
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان هم با تاکید بر لزوم توجه به سلامت روحی کودکان در کنار توجه به سلامت جسمانی آنان گفت: ایجاد سلامت و ایمنی از نیازهای اساسی کودکان است و باید جزو اولویت‌های برنامه‌ریزی همه سازمان‌ها باشد.
دکتر ابراهیم قادری داشت: دوران کودکی مهمترین دوره زندگی بشریت است چون در این دوران شخصیت افراد شکل می‌گیرد و هرگونه عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت و تصمیمات و اقدامات خانواده ها و مسئولان، اثر شدیدی بر آینده این کودکان و آینده استان و کشور دارد.
وی افزود: فراهم آوردن فضای رشد مناسب توسط شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها، پرورش صحیح کودک و ایجاد تفکر منطقی، خلاق و تفکر حل مسئله همراه با آموزش نحوه ارتباط و مهارت نه گفتن که از آموزش‌های ضروری برای نسل جدید محسوب می‌شود توسط خانواده‌ها و سازمان آموزش و پرورش و اطمینان از رشد جسمی کودکان توسط سیستم بهداشتی و سازمان‌های حمایتگر از اقدامات ضروری برای کودکان است.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفت: رشد و پرورش کودکان، وظیفه یک سازمان خاص نیست، همه ارکان جامعه و همه حاکمیت باید در این راستا تلاش کنند.
قادری تاکید کرد: در رشد روانی کودکان و آموزش آنها، تغذیه مناسب، فعالیت فیزیکی و ایجاد نشاط در زندگی، رفتار مناسب و محبت‌آمیز و بدور از خشونت روانی و فیزیکی، ایجاد سلامت و ایمنی از نیازهای اساسی کودکان است و این موارد باید توسط همه ارکان جامعه تضمین شود و جزو اولویت‌های برنامه‌ریزی همه سازمان‌ها باشد.
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان یادآور شد: در این دوران که تهاجم فرهنگی بسیار شدیدی کودکان ما را هدف قرار داده است، انجام فعالیت‌های علمی، هدفمند، مناسب و هم‌نوا برای آموزش و پرورش صحیح کودکان می‌تواند نجاتبخش نسل آینده باشد در غیر این صورت باید منتظر آینده‌ای مبهم و پر از چالش و نسلی تهی از تفکرات اصولی باشیم.
قبل از کرونا؛ بعد از کرونا
البته سابقه این رفتارها تنها به دوران کرونا محدود نمی‌شود و برخی پدران و مادران برای ساکت کردن کودک، گوشی خود را در اختیار او قرار قرار می‌دادند تا فقط صدایشان در نیاید.
با بروز کرونا این دسترسی ها دیگر نیازی به نق زدن نداشت و کودکان براحتی توانستند صاحب گوشی و تبلت شوند و هر کاری دلشان خواست انجام دهند.
کاش گاهی به جای گوشی، با کتاب می‌توانستیم دل کودک‌مان را بدست بیاوریم و بجای اینکه او را در تماشای فیلم‌های مختلف مختص بزرگسالان همراه کنیم، فرصت می‌دادیم تا از کودکی‌اش لذت ببرد قبل از آن بزرگ شود و نداند که دوران کودکی را چگونه پشت سر گذاشت.
*س_برچسب‌ها_س*
