گزارش تسنیم از ضرورت آمایش آموزش عالی / چرا رهبر انقلاب بر به روز شدن نقشه جامع علمی کشور تاکید دارند

- اخبار سیاسی -

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، در جلسه اخیر رهبر معظم انقلاب با دانشجویان پس از مطرح شدن سخنان یکی از دانشجویان درباره آمایش آموزش عالی و لزوم توجه به مهارت و تخصص مورد نیاز کشور از سوی برنامه ریزان و سیاست گذاران آموزش عالی در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاهها، رهبر انقلاب با تایید این نکته که "کمبودِ نقشه‌ی واقعاً جامعِ علمی، امروز نقیصه‌ی بزرگ دانشگاه ما است." از وزیر علوم خواستند، این موضوع را به عنوان یکی از مهمترین مسائل این وزارت خانه دنبال کنند.

 هر چند بخش آموزش عالی در دولت های مختلف برای آمایش این حوزه برنامه ها و چشم اندازی را تعریف و پیگیری کردند اما دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و ستاد نقشه جامع علمی کشور همواره به موضوعات پیرامون این مسئله ورود کرده و قدم هایی را برای آن برداشتند که با توجه به تذکرات موجود در این زمینه، جدی شدن اقدامات در این بخش ضروری به نظر می رسد.

بدون شک نادیده گرفتن نیازهای علمی و تخصصی کشور و به خصوص به روز نشدن این بخش آسیب هایی را در حوزه های علمی و دانشگاهی کشور به همراه خواهد داشت به طوریکه نه تنها شاهد جذب دانشجویان در رشته هایی خواهیم بود که برای کشور و جامعه فایده ای نخواهد داشت بلکه با بی توجهی به این مسئله شاهد ظهور فارغ التحصیلان " بیکارِ متوقعِ عصبانی" در کشور خواهیم بود.

یکی از بخش هایی که در این زمینه نقش مهم و تعیین کننده ای دارد، ستاد نقشه جامع علمی کشور است که از سال 86 زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای جهت دهی و سیاست گذاری کلان در حوزه آموزش عالی با هدف اولویت بخشی و توسعه به مسائل مورد نیاز آموزش عالی ایجاد شد.

مسئولیت ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور سالها بر عهده منصور کبگانیان از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و از اساتید دانشگاه امیرکبیر بود که پس از تغییر دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی با حکم خسروپناه، دبیر فعلی این شورا مسئولیت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور به او سپرده شد.

**میز آمایش آموزش عالی در ستاد نقشه جامع علمی کشور

برزویی، دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور درباره موضوع آمایش آموزش عالی و اقدامات این ستاد در راستای به روز شدن نقشه جامع علمی کشور با اشاره به ماموریت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به کبگانیان از اواخر سال گذشته گفت: از هفته گذشته کار جدی در این زمینه شروع شده و امیدواریم نقشه جامع علمی کشور با هماهنگی ستاد علمی هر چه سریعتر به روز شود. تمام حوزه های علمی و فناوری جدید در این سند دیده می شود و به طور کلی آمایش اموزش عالی یکی از دستور کارهای اصلی ما است.

** الزامات به روز شدن نقشه جامع علمی کشور

کبگانیان نیز درباره تذکر رهبری به مسئولان آموزش عالی در خصوص به روز شدن نقشه جامع علمی کشور و مسئولیت وی در این زمینه به تسنیم گفت: تذکر رهبری، پاسخی است به برخی که تردید داشتند که آیا نقشه جامع علمی کشور باید به آموزش عالی بپردازد یا نه؟ چون خیلی ها این مسئله را مطرح می کردند که موضوع نقشه جامع علمی، صرفا علم و فناوری و بیرون از حوزه آموزش عالی است که این کاملا غلط بود.

وی با اشاره به اقدامات ستاد نقشه جامع علمی کشور در حوزه آمایش آموزش عالی گفت: در حوزه پزشکی با توجه به وضعیت انقباضی پزشک و دانشجو، افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی را مطرح کردیم البته این موضوع در حوزه تخصصی هنوز مانده اما در حوزه پزشک عمومی این مسئله را دنبال کردیم. در حوزه علوم انسانی، پایه و مهندسی با گسترش بی رویه مواجه بودیم. حدود 25 دانشگاه و موسسه را هماهنگ و موضوع ادغام با دانشگاههای مادر رخ داد که این موضوع در فازهای بعدی ادامه دارد.

**زیر نظام های آموزشی و ماموریت های جدید

این عضو شورای عالی انقلاب به موضوع ماموریت گرایی دانشگاهها به عنوان یکی از بخش های مهم در حوزه آمایش آموزش عالی اشاره کرد و گفت: به همین منظور زیر نظام هایی را تعریف کردیم. زیر نظام دانشگاه جامع علمی کاربردی، زیر نظام دانشگاههای دفاعی، دانشگاه فرهنگیان، پیام نور، دانشگاه ازاد و... از ظرفیت های عظیم ملی هستند برای این زیر نظام ها، ماموریت های جداگانه ای را در حال تعریف و تهیه هستیم. بر اساس این ماموریت ها، آیین نامه های ارتقا آنها، اصلاح و متفاوت خواهد شد.

به گفته وی اهمیت آمایش آموزش عالی در نقشه جامع علمی کشور پررنگ بود و با تذکر اخیر رهبری پررنگ تر هم شد.

وی با اشاره به اهمیت به روز شدن رشته های علمی در سند آمایش نیز گفت: در یکی از بندهای ستاد نقشه جامع علمی کشور، اعلام شده این نقشه در مقاطع مختلف به روز شود. شاید در چند سال گذشته موضوعی مانند کوانتوم یا هوش مصنوعی خیلی مطرح نبود این پیش بینی در بندها بود و رهبری هم تاکید داشتند که این سند روز آمد شود. مقدماتش از ابتدا وجود داشت و با حکم آقای خسروپناه جدی تر هم می شود.

** دلیل به روز نشدن برخی رشته های دانشگاهی

کبگانیان درباره به روز شدن رشته ها و ایجاد رشته های جدید تحصیلی در دانشگاهها نیز گفت: رفتن به ریز رشته ها هنوز امکان پذیر نیست. وقتی ماموریت کلان یک زیر نظامی مانند دانشگاه جامع علمی کاربردی یا پیام نور قطعی و مصوب شد بر این اساس رشته ها را می شود به درستی تعریف کرد کما اینکه دانشگاه علمی کاربردی زمانی داشت به سمت دکترا می رفت که گفتیم ماموریت شما چیز دیگری است و مانع شدیم.

توسعه رشته ها متناسب با اقتضائات روز کشور یکی از بحث های جدی آمایش آموزش عالی است، موضوعی که به ایجاد رشته های جدید و حذف رشته های کم متقاضی و منسوخ شده گره خورده است. نقش دانشگاهها در این بخش به دلیل تخصص و ماموریت های علمی شان نیز تعیین کننده است.

**حذف رشته های کم متقاضی در دانشگاه علامه

معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه به تسنیم می گوید "در دانشگاه علامه این اتفاق افتاده و ما در رشته های کم متقاضی پذیرش نداریم. در برخی رشته ها چون ظرفیتهای پذیرش در پردیس، روزانه و شبانه وجود دارد، مثلا ظرفیت در پردیس حذف شده و فقط در روزانه مانده یا برخی رشته ها به طور کلی حذف شده است"

**سیاسی کاری هایی که مانع تصمیم گیری های درست می شود

وی نقش وزارت علوم را در این زمینه مهم ارزیابی کرد و گفت: ادغام موسساتی که ظرفیت علمی آنها پایین است توسط این وزارتخانه رخ می دهد. در هیچ جای دنیا این تعداد از دانشگاه مرسوم نیست. برخی موسسات تناسبی با دانشگاه ندارند. گاهی اوقات مشکلات سیاسی و گاهی مشکلات دیگر که مترتب است مانع از تصمیم گیری در این خصوص می شود.

**نقش دانشگاهها در آمایش آموزش عالی

معتمدی خاطرنشان کرد: ما حرکت به سمت حذف رشته های کم متقاضی و ایجاد رشته های جدید و نیاز محور مثلا روانشناسی حمل و نقل را آغاز کردیم. این رشته بر اساس نیازی که پلیس راهور داشته ایجاد شده تا متخصصانی در این زمینه تربیت شوند یا رشته علوم اجتماعی محاسباتی که تشکیل شده از دو رشته جامعه شناسی و هوش مصنوعی است در اولویت راه اندازی در دانشگاه قرار گرفته است.

به نظر می رسد جدای از ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور، خود دانشگاهها نیز در موضوع آمایش آموزش عالی نقش مهمی را دارند و می توانند با رصد نیازهای جامعه و ذائقه دانشجویان در زمینه رشته ها و تخصص های مورد نیاز کشور در کنار به روز شدن نقشه جامع علمی در حوزه آمایش نیز نقش اساسی ایفا کنند.