گیلان فاقد تاریخ شفاهی دفاع مقدس است

رشت - نویسنده حوزه دفاع مقدس و استاد دانشگاه گیلان با اشاره به اینکه این استان فاقد تاریخ شفاهی دفاع مقدس است، گفت: اشخاص و وقایع وجه قالب تاریخ شفاهی هستند.

به گزارش خبرنگار مهر، امروز (دوشنبه) همزمان با هفته دفاع مقدس نشست مجازی نقد و بررسی کتاب «مربع های قرمز» خاطرات داستانی «حاج حسین یکتا» نوشته «زینب عرفانیان» با حضور «محمود رنجبر»، استادیار دانشگاه گیلان و مدرس کارگاه‌های مختلف آموزشی تاریخ شفاهی ادبیات دفاع مقدس به میزبانی اداره کل کتابخانه های عمومی استان گیلان برگزار شد.

نقش مهم مردم در بیان تاریخ شفاهی

محمود رنجبر، منتقد ادبی آثار متعدد در حوزه دفاع مقدس ضمن با بیان اینکه همه ما می‌توانیم نویسنده تاریخ باشیم و اتفاقات و رویدادهای مهم تاریخی همانند دفاع مقدس را به دیگران منتقل کنیم، اظهار کرد: اتفاقاتی که با آن در طول زندگی مواجه هستیم بخشی از حقیقت تاریخ است و باید حفظ و نگهداری درستی از آن صورت پذیرد.

استادیار دانشگاه گیلان حقیقت را به همانند آئینه شکسته‌ای توصیف کرد که هر قطعه آن در دست کسی است، تصریح کرد: اگر این قطعات شکسته کنار هم قرار گیرند به حقیقت کامل و جامع خواهیم رسید لذا برای نگارش تاریخ باید به سراغ تاریخ‌های بریده بریده مردم برویم تا حقیقت را استخراج کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان با بیان اینکه برای ثبت تاریخ همواره از «انتخاب» بهره می‌گیریم، گفت: تاریخ‌های رسمی تحت سیطره قدرت انتخاب است و عمدتا شاهان تاریخ را نوشته‌اند و توده‌های مردم کمتر نقش‌آفرینی دارند، اما در تاریخ شفاهی توده‌های مردم هم همانند اتفاقات و وقایع جنگ تحمیلی ارزش و اهمیت پیدا می‌کنند.

نویسنده کتاب دفاع مقدس ادامه داد: وقتی ملت‌ها در جریان حوادث سیاسی و اجتماعی به آزادی و عدالت نزدیک می‌شوند، به سمت حقیقت می‌روند لذا به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 57 و پس از آن هشت‌سال دفاع مقدس، این اتفاق در کشور ما افتاد و مردم به تدوین تاریخ واقعی ایران گرایش پیدا کردند، زیرا قبلا این نقد بر تاریخ ایران وجود داشت که بر اساس اصالت و حقیقت ثبت نشده است.

گیلان فاقد تاریخ شفاهی جنگ است

وی با بیان اینکه توده‌های مردم می‌توانند ما را به حقیقت تاریخ نزدیک کنند، اضافه کرد: تاریخ شفاهی می‌تواند یک امر رسوب شده در ذهن ما باشد.

رنجبر یکی از مشکلات استان را فقدان تاریخ شفاهی جنگ دانست و عنوان کرد: متأسفانه پایان‌نامه‌های دانشگاهی ما توجهی به تاریخ شفاهی دفاع مقدس ندارد. استان گیلان هشت هزار شهید دارد، اما هنوز دانشنامه تاریخ شفاهی دفاع مقدس نداریم.

وی با بیان اینکه تاریخ رسمی روایتی خشک از واقعیت است، ادامه داد: تاریخ‌نویسی به دو دسته تاریخ جهان و تاریخ محلی تقسیم می‌شود. تاریخ شفاهی نیز شامل روایی، وقایع‌نویسی، ترکیبی (روایی - وقایع‌نویسی) و تاریخ‌نگاری است.

رنجبر با اشاره به اینکه اشخاص و وقایع وجه قالب تاریخ شفاهی هستند، خاطرنشان کرد: متأسفانه در تدوین تاریخ دفاع مقدس گیلان کوتاهی صورت گرفته است؛ در حالی که کمک‌های هزار کامیونی مردم گیلان به جبهه‌ها یکی از وقایع بی‌نظیر دفاع مقدس است. خوشبختانه طی چند سال اخیر اقدامات خوبی در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس گیلان صورت گرفته است.

در تاریخ سرزمین ایران بارها شاهد جداسازی بخش‌هایی از وطن بودیم

استادیار دانشگاه گیلان در ادامه به وقایع نخستین روزهای جنگ تحمیلی نیز اشاره و با بیان اینکه در تاریخ سرزمین ایران پیش از انقلاب اسلامی بارها شاهد جداسازی بخش‌هایی از وطن توسط پادشاهان و حاکمان در دوره‌های مختلف تاریخی بودیم، گفت: در دوره معاصر و پس از انقلاب اسلامی ایران علیرغم کینه فراوان استکبار جهانی از این ملت و راه اندازی جنگ نابرابر با نقش آفرینی صدام حسین و حزب بعث، حتی یک وجب از خاک ما به دست دشمن بعثی نیفتاد.

وی همچنین بروز خسارات فراوان به ارتش و نیروهای عراقی در این جنگ را دارای پیام روشنی به همه دنیا عنوان کرد.

استاد دانشگاه گیلان با اشاره به اثر فاخر «مربع های قرمز» به عنوان یکی از مصادیق تاریخ نگاری شفاهی، و با تقدیر از نویسنده این کتاب، آرایه ها و اصطلاحات به کار رفته در این اثر را دارای ابعاد برجسته و کم نظیری توصیف کرد.

رنجبر شاعرانگی موجود در محتوای کتاب «مربع های قرمز» را بی نظیر دانست و گفت: نویسنده اثر می‌توانست با سادگی از روی وقایع مختلف جنگ عبور کند اما با اخلاص و با تمام وجود و از اعماق دل این ادبیات را بر روی صفحه کاغذ پیاده کرد و دین خود به نام 1+87 شهید در این کتاب را بخوبی ادا کرد.