یادداشت | نقش و تاثیر هنرهای تجسمی در ساخت سبک زندگی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حسین عصمتی، هنرمند و پژوهشگر عرصه هنرهای تجسمی در یادداشتی به بررسی جایگاه و تاثیر تولیدات این عرصه بر سبک زندگی پرداخته است.

در ادامه، نخستین بخش از این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفته است را از نظر می‌گذرانید:

روایت هنری و بازخوانیِ سرمشق‌های سبک زندگی

جامعه و افراد آن برای تأمین نیازهای مادی و معنوی، مجموعه‌ای از عملکردها را گزینش می‌کنند که به وسیله آنها تصویر و روایت خاصی از هویت را در برابر دیگران به نمایش می‌گذارند. این روایت خاص و هویت شخصی، سبک زندگی فرد را شکل می‌دهد. سبک زندگی از مباحثی است که در دوره معاصر به صورت یک مبحث علمی و دانشگاهی مورد توجه قرار گرفته است و جامعه شناسان بدان پرداخته‌اند. سبک زندگی، هویت‌ساز و شکل دهنده کیفیت و کمیت زندگی انسان است. به همین دلیل، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان محلی و جهانی، تلاش در همسان‌سازی و یا همراه سازی آن با اهداف خود دارند.

جامعه و فرد در برنامه‌ریزی برای سبک زندگی، نیاز به سرمشق یا به تعبیری مرجع دارد و آن را تحت تأثیر و متناسب با شرایط، گزینش می‌کند. در دوره‌های پیشین، این سرمشق‌ها و مرجع‌ها توسط نخبگان واقعی مانند: عالمان، دانشمندان، ادیبان، عرفا و هنرمندان در اختیار جامعه ایرانی قرار می‌گرفت. قرن‌هاست که سرمشق‌ها و مرجع‌های این سبک زندگی توسط عالمان علوم مختلف ایرانی، ارائه و معرفی شده و همواره متناسب با امکانات و شرایط روزگار، مورد بازتولید و نوسازی قرار گرفته است. لذا به جهت صیانت از سبک زندگی ایرانی اسلامی، نیاز به معرفی مرجع‌های مناسب و بازخوانی آنها با متناسب با رسانه‌های جدید وجود دارد.

یکی از رسانه های مؤثر در معرفی، تولید و بازتولید نوعِ سبکِ زندگی همچنین گسترش آن، هنر است. هنر و شیوه‌های مختلف آن، بخش مهم و اثرگذار از فرهنگ جامعه است. هنر به عنوان یک ابزار مهم و کارآمد در پیدایش و ماندگاری و همچنین دگرگونی سبک زندگی، قابل توجه است.

با یک بررسی مختصر می‌توان ادعا کرد که برخی از عرصه‌های رفتاری جامعه و فرد تحت تأثیر شیوه‌های گوناگون هنر است. شیوه‌های هنری، با تولید محتوایی خاص، مخاطب را متأثر می‌کنند. تأثیر محتوا و کیفیت اجرایی اثر هنری، می‌تواند در انتخاب فرد و رفتار اجتماعی او تغییر ایجاد کند. این گزینش و تغییر رفتاری به مرور زمان و با تکرار، بخشی از سبک زندگی و هویت جامعه و فرد را تشکیل می‌دهد. به جهت بیان اهمیت این موضوع باید گفت که محققین در بررسی تمدن‌های باستانی و تاریخی از طریق بررسی آثار هنری، به بخش عمده‌ای از سبک زندگی و گرایشات آنان پی می‌برند.

هنرهای تجسمی با تاریخ دیرینه و باستانی، در زمره شیوه‌هایی هستند که می‌توانند از جامعه اثر بپذیرند و بر دیدگاه و شیوه زندگی فرد و جامعه اثر بگذارند. رشته‌های گوناگون هنر تجسمی، قابلیت‌های متعدد و متنوعی را برای تولید محتوا و اثرگذاری بر مخاطب دارند. گوناگونی و قابلیت‌های متنوع هنرهای تجسمی سبب می‌شود که زوایای متعدد زندگی انسان از دسترس این هنرها دور نماند.

هنرهای تجسمی امکان ورود به تمام وجوه زندگی را دارد و می‌تواند سرمشق‌ها و مرجع‌های سبک زندگی ایرانی اسلامی را با یک روش و محتوای فاخر، روایت و بازتولید کند و در مقابل چشم جامعه قرار دهد. به دلیل اهمیت این مطلب، لازم به تکرار است که: «یک روش فاخر و محتوایی برگرفته از سرمشق‌های ایرانی اسلامی».

این مبحث در یادداشت‌های آتی تکمیل خواهد شد.