یلدا، سردترین شبی که با دور هم‌نشینی گرم می‌شود / از "چیلَه گِجَسه" بنی‌ها تا "خونچه" برای نوعروسان

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از جهانبین نیوز، آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند.

در سراسر شهرستان بن شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته می شود. در این شب همه مردم به خانه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها رفته و ضمن دورهم‌نشینی و خواندن فال حافظ و فردوسی خوانی به خوردن تنقلات چون گردو، بادام و میوه می پردازند و با شنیدن صحبت‌ها و داستان های بزرگترها شب را به صبح می رسانند. یلدا شبی به اندازه فقط یک دقیقه طولانی تر، بهانه ای است برای شاد بودن، دور هم بودن و دوست داشتن. یادمان می آورد ایرانی هستیم، یادمان می آورد شاد بودیم و به هر بهانه ای حتی یک دقیقه بیشتر، جشن می گرفتیم. کسی که عمرش رو به پایان است، ارزش یک دقیقه را خوب می داند، پاییز عاشق ترین فصل سال همین یک دقیقه بیشتر را بهانه کرده است، تا بیشتر بماند. چیلَه گجه سی مراسم شب یلدا در شهر بن "چیلَه گجه سی" نامیده می‌شود، فرصت مغتنم دوباره ای برای اعضای خانواده فراهم می کند تا به منزل بزرگ خانواده بروند و گردهم بنشینند و تا پاسی از شب با هم باشند. انار که در بالای سبد میوه قرار می گیرد، یادآور چرخه زندگی، تولد دوباره و احیای نسل است. پوشش بیرونی انار نماد تولد و یا سپیده دم است، و دانه های قرمز روشن آن نشانه درخشش زندگی است. آخرین روز آذرماه، شب اول زمستان و درازترین شب سال که در میان مردمان شهر بن به چیلَه گِجَسه معروف است فرصتی را مناسب برای اعضای خانواده فراهم می کند تا به منزل بزرگ خانواده بروند و گردهم بنشینند و تا پاسی از شب با هم باشند. آجیل آجیل یکی دیگر از ملزومات شب چله است. تنقلات شب چله در شهر بن بیشتر، سنجد، زردآلو خشک، هلو خشک، کشمش یا انگور بند شده، قورقا (گندم برشته و شاه دانه) مغز بادام و گردو می باشد، که در کنار آن از دیگر آجیل ها و انواع میوه ها هم استفاده می شود. نقل حکایت ها، شعرها و داستان ها به زبان ترکی برپانمودن کرسی یکی از آداب و روسم این شهر بوده که موجب می شود خانواده ها با رغبت بیشتری در خانه بزرگ خانواده دور کرسی جمع می شوند تا به حکایات ها، داستان‌ها، شعرهایی به زبان ترکی نظیر، اصلی و کرم، ریحان و سردار، کوراوغلی، عاشق غریب، و پرسیدن معماها، و خاطره بزرگان گوش دهند و درس هایی از گذشتگان بگیرند. غذاهای شب چله غذایی هایی که در شب چله در شهر بن پخته می شود بیشتر، آش جو، آبگوشت، آش گندم، کوفته، آش کشک (ماستافا) است. خونچه رسم بر این است که در این شب خونچه ای تزیین شده به خانه تازه عروس یا نامزد خانواده بفرستند. خونچه یکی از آداب خاص شب یلدا برای نوعروسان این شهر بوده، به تحفه‌ای است که خانواده داماد در شب یلدا برای خانواده تازه‌عروس می‌فرستد. در میان این خونچه، علاوه بر هندوانه می‌توان تحفه‌های رنگارنگ نظیر پارچه‌های حریرو گرانقیمت، میوه‌ها و شیرینی‌های متنوع و آجیل را مشاهده کرد و اگرخانواده ای دختر تازه عروس داشته باشد که در طول این سال به خانه بخت رفته باشد معمولا دو سه روز قبل از شب یلدا هدیه و تنقلات همراه نان محلی پخته شده آماده کرده و توسط برادر عروس به منزل داماد می فرستند. کمرنگی یلدا در پس پررنگی فضای مجازی اعتیاد به فضای اینترنت پدیده ای است مزمن، فراگیر و عودکننده که با صدمات جسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است. افراد وابسته به اینترنت وقت کمتری از زندگی شان را به مردم اختصاص می دهند و در عوض بیشتر اوقاتشان را در انزوا می گذرانند. اینترنت نقش گفت وگو را کم رنگ تر کرده و زنگ خطر جدی را برای ارتباطات انسانی به صدا در آورده است. همچنین اینترنت مفری است برای کسانی که از مشکلات روانی رنج می برند و دچار تشویش، افسردگی و عدم اعتماد به نفس هستند. آیین این شب در میان بنی ها همانند سایر نقاط کشور بوده و برخی از این آداب نیز ریشه در آداب و رسوم کهن مردمان این شهر است. در سال های اخیر با کمرنگ شدن ارتباطات خانوادگی و فامیلی رسوم شب نشینی و صله رحم در بین خانواده ها جایگاه گذشته را ندارد و بیش تر افراد وقتشان را در فضای مجازی می گذارنند و متاسفانه در دنیای واقعی ارتباط و رفت و آمدهای خانوادگی بسیار محدود شده است. فضای گرم، بسیار صمیمی و شاد خانواده ها در گذشته، امروز جایش را به فضای مجازی شبکه های اجتماعی در تلگرام، واتس آپ و... داده و متاسفانه در کنار کمرنگ شدن سنت های اصلی این شب، فلسفه چرایی آن نیز فراموش شده و تنها به شبی برای پرخوری تبدیل شده است. خورشیدِ فردا کمی در تأخیر است؛ که امشب را در طولانی ترین لحظات باهم بودن پر از رمز و راز عاشقانه حیات کنیم؛ پر از نیایش خویشاوندی و همدلی. یاد کنیم از پرواز های گذشته، از سفرهای تعالی، معجزات مکرر عمر. یاد کنیم از روزگار همیشه در شتاب، زندگانی پر رمز و راز. یکدیگر را فراخوانیم به سمت یک رنگی، به سمت عشق؛ که عمر نمی ایستد. یلدا فرصتی است برای دیدارها، وقتی کشاکش روزگار تو را از دیدار آنان که به چشمان تو نیازمندند، بازمی دارد. آتش گرم و کرسی خانه مادربزرگ ما را به گرد خویش آورده و گرمایش را با ما تقسیم می کند تا در زمستان سر در راه، به یاد چون امشبی همیشه گرم گرم بمانیم. انتهای پیام /