‌می‌توانیم از ظرفیت‌های اقتصادی برای ارتباطات فرهنگی استفاده کنیم

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، رضا ملکی، رئیس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در گفتگو با روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ارزیابی وضعیت ادبیات تولید شده درباره روابط فرهنگی بین‌المللی اظهار داشت: یکی از اهداف برگزاری جایزه ملی پژوهش‌های برتر فرهنگی بین‌المللی، پاسخ به این نیاز است که یک ارزیابی از سطح پژوهش‌ها به حیث کمی و کیفی و سمت و سوی آن‌ها داشته باشیم.

دبیر جایزه پژوهش‌های برتر فرهنگی بین‌المللی، افزود: برداشت ما از مجموع آثار رسیده که پیشتر هم پیش بینی می‌کردیم این است که سطح کیفی و کمی پژوهش‌ها در حوزه روابط فرهنگی در سطح بالایی نیست و ما نیازمند پژوهش‌های بیشتر در این حوزه هستیم.

ملکی همچنین، گفت: ما در آثاری که به دبیرخانه واصل شد و مورد ارزیابی قرار گرفت متوجه شدیم تعداد آثاری که جنبه‌های کاربردی و مسأله محور داشته باشند و کاملا به کار کارگزار روابط فرهنگی بیاید اندک و محدود است و آثار زیادی نمی‌بینیم که در این زمینه تولید شده باشد.

وی با بیان اینکه ما نیازمند توانمندسازی، ترغیب و ایجاد انگیزه برای پژوهشگرانی هستیم که در زمینه روابط فرهنگی کار و مطالعه کرده‌اند، گفت: به طور معمول حوزه فرهنگ در کشور ما نسبت به دیگر حوزه‌ها مظلوم واقع می‌شود و پژوهش در حوزه فرهنگ از خود فرهنگ هم مظلوم‌تر است. در نتیجه، به طور معمول از منابع مالی حوزه پژوهش فرهنگ کم می‌شود.

دبیر جایزه پژوهش‌های برتر فرهنگی بین‌المللی، در پاسخ به این سؤال که این جایزه چه نقشی در توسعه ادبیات روابط فرهنگی بین‌المللی می‌تواند داشته باشد؟ گفت: این که آثار پژوهشگران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران کارگزاری که در دستگاه مبدا هستند مورد ارزیابی و توجه قرار می‌گیرد و به نقد و بررسی گذاشته می‌شود، به نظر می‌رسد خود این حرکت می‌تواند کمک و انگیزه‌ها را بیشتر کند تا افراد بیشتر تلاش کنند و در رقابت سالم خوب علمی قرار گرفته و در میدان رقابتی خود را احساس و برای ارائه آثار کیفی‌تر و بیشتر تلاش کنند.

ملکی ادامه داد: رویداد جایزه ملی پژوهش‌های برتر فرهنگی بین‌المللی را فقط برای اعطای جایزه برگزار نکردیم. هدف ما ارتقای سطح دانایی و علم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نسبت به حوزه روابط فرهنگی است. به دنبال آن هستیم که بعد از این جایزه ارتباط خود را با پژوهشگران حفظ و از آثار قابل انتشار حمایت کنیم. حتی آمادگی داریم که به صاحبان این آثار پژوهانه‌ای ارائه کنیم که اگر پژوهش‌های بعدی دارند با حمایت‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بتوانند آن‌ها را انجام دهند.

وی با اشاره به اینکه برگزاری و اهدای جوایز در حوزه پژوهش‌های فرهنگی، کمک زیادی به پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی کشور می‌کند، گفت: اگر قرار باشد دیپلماسی فرهنگی دانش بنیان و دیپلماسی فرهنگی هوشمند راهبردی داشته باشیم در گرو ادبیات و همه یافته‌های علمی است که باید سیاستگذاران، برنامه ریزان، مراجع سیاستگذاری و اجرایی مسیر پیش رو را روشن کنند.

رئیس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأکید کرد: در میان آثار ارسال شده به دبیرخانه جایزه، آثاری در بین رساله‌های دکتری، پایان نامه‌های کارشناسی ارشد، گزارش‌های پژوهشی یا سیاستی داریم که حرف‌های جدید و نوآورانه خوبی زده اند و این آثار می‌تواند برای کارگزار و سیاستگذار کاملا قابل استفاده و راهگشا باشد.

ملکی همچنین در این باره که چالش‌های اقتصاد فرهنگ در حال حاضر چیست؟ اظهار داشت: این حوزه‌ای است که شاید کمتر به آن توجه کرده‌ایم. در حالی که اگر به تاریخ روابط فرهنگی برگردیم، می‌بینیم که بسیاری از مبادلات و انتقال‌های فرهنگی از طریق تجارت و توسط تجار ایرانی مسلمان انجام شده است که وقتی به کشور دیگر برای کار تجاری سفر می‌کردند در کنار این کار، کار فرهنگی انجام می‌دادند و انتقال پیام هم به این طریق، صورت می‌گرفت. امروز هم می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و این کار، بهترین و سریع‌ترین راه برای رسیدن به اهداف روابط فرهنگی است.

وی خاطرنشان کرد: یکی از خلاء‌های جدی در حوزه روابط فرهنگی ما عدم توجه کافی به حوزه سنتز یا هم افزایی حوزه فرهنگ و اقتصاد است. اقتصاد و روابط اقتصادی و تجاری می‌تواند به حوزه روابط فرهنگی کمک کند و برعکس؛ یعنی حوزه ژئواکونومیک و ژئوکالچر کاملا می‌توانند با هم مرتبط باشند.

ملکی در ادامه با تأکید بر اینکه بحث صادرات فرهنگی بحث بسیار مهمی است، ابراز کرد: تولید محصولات فرهنگی قابل عرضه در خارج از کشور و تولید محصولات مشترک و حتی محصولات و صنایع فرهنگی در خارج از مرز‌ها که با حمایت داخلی انجام شود می‌تواند مهم باشد و مهمتر از آن، عرضه در بازار است؛ بنابراین ما باید سهم خودمان را از بازار صنایع فرهنگی دنیا و منطقه بگیریم.

شایان ذکر است، نخستین جایزه ملی پژوهش‌های برتر روابط فرهنگی بین‌المللی به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دبیری رضا ملکی، اسفندماه 1402 در تهران برگزار می‌شود.