100 شرکت برتر در قرن بیستم "شرکت‌های نفتی و بانکی" بودند / تجارت فناوری با تجارت محصول چه تفاوتی دارد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، شبکه فن بازار ملی ایران با عنایت به اهمیت توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان و همرسانی عرضه و تقاضا در اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور با حمایت و مشارکت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری رویدادی را تحت عنوان نخستین همایش تجارت فناوری برگزار کرد.

دکتر رضا اسدی فرد؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فناوری در این نشست درباره واسطه‌های تبادل فناوری و نقش آنها در تجارت فناوری اظهار کرد: نقش فناوری در اقتصاد کشور بسیار پررنگ است شما اگر در قرن 20 به 100 شرکت برتر نگاه کنید غالباً شرکت‌های نفتی و بانکی بودند اما بعدها شرکت‌های فناوری محور جایگزین شرکت‌های با دارایی‌های بانکی و نفتی شدند.

وی گفت: ما از سال 1394 یک تیم بر روی همکاری‌های بین بنگاهی با موضوع فناوری متمرکز گذاشتیم. دو کتاب بزرگ مریخی کوچک ونوسی و کتاب دیگر روش‌های انتقال و اکتساب فناوری در این زمینه تدوین شد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فناوری گفت: سه مسیر عمده برای دستیابی یک شرکت به فناوری وجود دارد که شامل توسعه درون‌زا، خرید فناوری و همکاری‌های فناورانه است.

وی با اشاره به تفاوت‌های تجارت فناوری و مقایسه با تجارت محصول گفت: در فناوری عدم قطعیت بالا وجود دارد که در محصول عدم قطعیت پایین است، دانش در فناوری ضمنی و در محصول دانش صریح است. چرخه عمر فناوری کوتاه است در حالی که چرخه عمر محصول بالا است‌و عرضه کنندگان در فناوری محدود و در محصول متعدد است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فناوری تاکید کرد: روش‌های رسمی اکتساب فناوری شامل انتقال فناوری رسمی، همکاری فناورانه و روش‌های غیر رسمی انتقال / یادگیری فناورانه است. انتقال فناوری رسمی مبتنی بر قرارداد و توافق رسمی آگاهانه از روی اختیار، تمرکز بر دارایی فکری و غالباً رابطه یک طرفه است. همکاری فناورانه مبتنی بر قرارداد و توافقنامه رسمی آگاهانه و از روی اختیار تمرکز بر دارایی فکری و تمرکز بر رابطه دو طرفه است.

وی تصریح کرد: عوامل موثر در انتخاب روش دستیابی به فناوری شامل 1 عوامل مربوط به فناوری 2 عوامل درونی بنگاه دریافت کننده فناوری و 3 عوامل محیطی است.

اسدی‌فرد تصریح کرد: مهمترین چالش‌های تجارت فناوری شامل موارد زیر است: ضعف زیرساخت‌های اطلاعاتی در حوزه به هم رسانی، فقدان زبان مشترک متقاضی و عرضه کننده فناوری، پیچیدگی ارزش گذاری فناوری، حمایت ناکافی از حقوق مالکیت فکری، فقدان تقاضای واقعی برای نوآوری به دلیل بازار انحصاری در برخی صنایع، عدم تقارن اطلاعات بین طرفین عرضه و تقاضا، ریسک بروز رفتارهای فرصت طلبانه از سوی خریدار، مقاومت سازمانی در مقابل نوآوری‌های بیرونی، ظرفیت جذب پایین متقاضی فناوری و عدم تناسب توانمندی‌های طرفین همکاری است.

وی خاطرنشان کرد: واسطه‌ها نهادهایی هستند که با هدف حداقل کردن هزینه‌های مبادله به شرکت‌ها در پیدا کردن شریک و همکار مناسب کمک می‌کنند.

اسدی‌فرد تصریح کرد: کارکردهای به هم رسانی متقاضیان فناوری و عرضه کنندگان فناوری شامل موارد ذیل است:

تحریک تقاضا از طریق آگاهسازی و معرفی فرصت‌ها

شناسایی نیازها به بیان علمی و فنی

بررسی واقعی بودن و نیاز متقاضی و اولویت آن

اثبات عملکرد فناوری کمک به توسعه بازار

طراحی و مدیریت پروژه‌های بزرگ.

وی تاکید کرد: چالش‌های واسطه‌های تبادل فناوری به شرح ذیل است:

به رسمیت شناخته نشدن واسطه‌ها به عنوان یک نهاد قانونی فعال در زیست بوم نوآوری

ایفای نقش واسطه‌گری توسط بازیگران فاقد صلاحیت و تخصص

فقدان حمایت‌های منسجم و مناسب از واسطه‌های تبادل فناوری توسط دولت

ضعف در مدل کسب و کار واسطه و دور خوردن توسط طرفین همکاری

وابستگی واسطه‌ها به دولت و حمایت‌های دولتی

تصور بنگاه‌ها مبنی بر دولتی و رایگان آمدن خدمات واسطه‌گری

ضعف در ساز و کار ارزیابی و رتبه بندی واسطه ها

ظرف در ساماندهی فعالیت واسطه‌های تبادل فناوری

بی‌اعتمادی و نگرش منفی نسبت به واسطه‌ها

بازار محدود به هم رسانی عرضه و تقاضای فناوری