5 آسیب مهمی که کودکان از آلودگی هوا می‌بینند / چرا بچه‌ها بیشتر در خطرند؟

به گزارش خبرآنلاین، هوای تهران این روزها تقریبا هر روز برای گروه‌های حساس، «ناسالم» اعلام می‌شود. با این حال، در حالی که وزارت بهداشت هشدار داده است این میزان آلودگی برای کودکان بسیار خطرناک است، آموزش و پرورش از تعطیل کردن مدارس سر باز زده و طی دو روز پیاپی تنها مهدکودک‌ها تعطیل شده‌اند. هرچند تعطیلی مهدکودک‌ها هم دردی را دوا نمی‌کند. چراکه خیلی از مادرها شاغلند و با تعطیلی مهدها مجبور می‌شوند کودکان را با خود به محل کار ببرند و به این ترتیب کودک حتما از آلودگی هوا آسیب می‌بیند.

همشهری در خبری نوشت: کارشناسان هشدار می‌دهند کودکان، آسیب‌پذیرترین گروه در برابر آلودگی‌اند چون هم ریه‌هاشان هنوز در حال رشد است و هم سیستم ایمنی‌شان نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر است.

چرا کودکان بیشتر آسیب می‌بینند؟

آلودگی هوا چهارمین علت مرگ زودرس در دنیا اعلام شده و طبق آمارهای جهانی، از هر 10 مرگ کودکان، یک مورد مربوط به آلودگی هوا است. دکتر محمدصادق حسنوند، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران پیش از این به همشهری‌آنلاین گفته بود: «سالانه 45 تا 50 هزار مرگِ منتسب به آلودگی هوا در ایران رخ می‌دهد که حدود 1000 مورد آن مربوط به کودکان زیر 5 سال است.» اما چرا کودکان دربرابر آلودگی هوا آسیب‌پذیرترند و چه آسیب‌هایی ممکن است ببینند؟

به گفته کارشناسان، آلودگی هوا می‌تواند رشد، درک و یادگیری کودکان را دچار اختلال کند. علاوه بر این، آسم را تشدید و بیماری‌های آلرژیک را تحریک می‌کند. طبق گفته متخصصین، آمار مراجعه کودکان با مشکلات تنفسی به بیمارستان‌ها، هر سال در فصل سرما که با وارونگی دما و آلودگی هوا همراه است، افزایش پیدا می‌کند.

دکتر سید احمد طباطبایی، فوق تخصص بیماری‌های ریه کودکان درباره دلایل آسیب‌پذیر بودن کودکان دربرابر آلودگی هوا می‌گوید: «کودکان به دلیل داشتن قد کوتاه، وزن کمتر، تعداد تنفس‌های بیشتر و سریع‌تر و داشتن فعالیت بدنی و جنب‌وجوش بیشتر در فضای باز، میزان تماس‌شان با آلاینده‌ها و آلرژن‌های محیطی بیشتر است. به همین دلیل بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب‌ها و عوارض ناشی از آلودگی هوا هستند.»

دکتر طباطبایی با بیان این که «تقریبا همه کشورها با مساله آلودگی هوا به خصوص در هوای سرد مواجه‌اند. در تهران هم در فصل‌های پاییز و زمستان که پدیده اینوِرژن یا وارونگی دما تقویت می‌شود، ممکن است افرادی که بیماری‌های تنفسی دارند، علائم‌شان تشدید شود»، در توضیح پدیده اینورژن (Inversion) می‌گوید: «اگر شرایط به گونه‌ای باشد که هوای مجاور سطح زمین سردتر از سطوح بالایی باشد، آلودگی‌هایی که به صورت ذراتِ استنشاقی در هوا وجود دارند، نمی‌توانند متصاعد شوند و به سمت بالا بروند و نزدیک سطح زمین حبس می‌شوند. این آلودگی‌ها برای همه ضرر دارد و برای کودکان که قد کوتاه و وزن کمتر و سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، ضرر بیشتری دارد.»

به گفته این فوق تخصص بیماری‌های ریه کودکان، «در هوا آلاینده‌های متعددی وجود دارد؛ ذرات معلق 2.5 میکرون، ترکیباتی مثل اُزُن (Ozone)، O، N2، S2، CO و SO2 همگی جزو مواد آلاینده به شمار می‌روند که می‌توانند جذب چشم‌های کودک شوند و حساسیت چشمی ایجاد کنند، می‌توانند جذب سیستم اعصاب شوند و یادگیری را مختل کنند، می‌توانند منجر به خستگی مفرط کودک شوند. ناتوانی، بی‌حالی و عدم تمایل کودک به ورزش و بازی از نتایج وجود این ترکیبات در هوا هستند. همچنین یکی از مواردی که می‌تواند آلرژی را در افرادی که زمینه آن را دارند تشدید کند، همین آلودگی هوا است. از طرف دیگر، ارگان‌هایی مثل ریه، قلب و مغز در کودکان همچنان در حال رشد هستند و رشد این ارگان‌ها تسط عوامل مختلف ازجمله آلودگی هوا می‌تواند متاثر یا مختل شود.»

دکتر طباطبایی تاکید می‌کند: «آلودگی هوا برای همه کودکان ضرر دارد. نه فقط برای کودکانی که آسم و تنگی نفس و آلرژی دارند.»

چطور از کودکان محافظت کنیم؟

با توجه به آسیب‌پذیری بالای کودکان و تعطیل نشدن مدارس، نقش والدین در کاهش این خطرات، حیاتی است. متخصصان چند توصیه کلیدی دارند:

کاهش تردد: تا حد امکان از تردد غیرضروری کودکان در فضای باز، به‌ویژه در ساعات اوج آلودگی (صبح‌ها و عصرها) خودداری کنید. اگر راه مدرسه کودک‌تان از خانه دور است، او را به مدرسه نفرستید.

استفاده از ماسک مناسب: برای کودکان بالای 3 سال، استفاده از ماسک‌های فیلتردار استاندارد مثل ماسک N95 در فضای باز ضروری است. ماسک‌های معمولی (ماسک جراحی) اثربخشی کمتری دارند. البته ماسک‌های N95 فقط دربرابر ذرات معلق (PM2.5) قابلیت محافظتی دارند اما به گفته متخصصان، اگر آلاینده‌های هوا از نوع گازهای نیتروژن دی‌اکسید و سولفوردی‌اکسید باشند، ماسک دربرابر این گازها هیچ کاربردی ندارد. چون این آلاینده‌ها از هر روزنه‌ای عبور می‌کنند.

تغذیه مناسب: مصرف روزانه شیر، میوه و سبزیجات تازه (به‌ویژه آنهایی که سرشار از ویتامین C و آنتی‌اکسیدان هستند مانند پرتقال، سیب و کلم بروکلی) به بدن کودک در مقابله با اثرات سمی آلاینده‌ها کمک می‌کند.

تأمین مایعات: نوشیدن آب کافی باعث دفع بهتر سموم از بدن می‌شود.

ایجاد محیط سالم در خانه: در روزهای آلوده، پنجره‌ها را بسته نگه دارید و از یک دستگاه تصفیه هوای مجهز به فیلتر استفاده کنید. این دستگاه‌ها می‌توانند ذرات معلق خطرناک (PM2.5) را تا حدی کاهش دهند.

گوشزد کردن به مدرسه: خود مدارس معمولا در روزهای ناسالم، به کودکان اجازه بازی و ورزش در حیاط مدرسه را نمی‌دهند اما شما به عنوان والدین حتما به مسئولین مدرسه گوشزد کنید که در روزهای آلوده هرگز اجازه ندهند کودکان وارد حیاط شوند. حتی به مدت کوتاه.

233217