5 نکته از جشنواره فیلم کوتاه تهران | سینمای کوتاه در مسیر طولانی "ایران‌مال"/ خداحافظ خیال و خنده!
جشنواره فیلم کوتاه امسال در مسیر طولانی ایران‌مال سپری شد؛ تنوع ژانرها فقیر بود اما مخاطبان سینمای کوتاه همچنان عاشقانه آن را در صف‌های طولانی دنبال کردند.
خبرگزاری تسنیم، علیرضا رحیم‌بصیری:جشنواره فیلم کوتاه تهران در شرایطی شب گذشته به پایان رسید که نخستین دبیری بهروز شعیبی را تجربه می‌کرد. این بازیگر و کارگردان که سالهاست با ساخت فیلم‌های سینمایی مختلف، چهره شناخته شده‌ای برای اهالی سینما به شمار می‌رود، تلاش کرد در نخستین سال حضور در جایگاه دبیری جشنواره عملکرد متفاوتی را به یادگار بگذارد.
علاوه بر تغییر دبیر، جشنواره فیلم کوتاه تهران امسال یک تغییر جدی دیگر هم داشت و آنهم محل برگزاری جشنواره بود؛ آخرین بار در سال 1400 جشنواره فیلم کوتاه در پردیس سینمایی ایران مال برگزار شد که حواشی زیادی را به همراه داشت و صادق موسوی دبیر وقت انجمن سینمای جوانان تنها چند روز بعد از اختتامیه جشنواره و بعد از انتقادات تند محمد خزاعی کنار گذاشته شد.
فارغ از این تغییرات، در زیر نگاهی به چهل و دومین جشنواره فیلم کوتاه تهران داریم و آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم:
فیلم کوتاه در مسیر طولانی ایران‌مال
همانطور که اشاره شد، ایران مال میزبان این دوره از جشنواره فیلم کوتاه بود و از حالا زمزمه‌هایی برای انتخاب این پردیس سینمایی برای میزبانی از جشنواره سینما حقیقت و حتی جشنواره فیلم فجر به گوش می‌رسد. اخبار موثق حاکی از آن است که محمد حمیدی مقدم به همراه جمعی از معاونین‌اش، در خلال برگزاری جشنواره فیلم کوتاه از ایران مال بازدید کردند و کیفیت آن را برای برگزاری جشنواره سینما حقیقت که در نیمه آذرماه برگزار خواهد شد، مورد ارزیابی قرار دادند.
حتی اخباری به گوش می‌رسد که ممکن است جشنواره فیلم فجر نیز در این پردیس سینمایی برگزار شود، به ویژه آنکه پردیس سینمایی چارسو از لیست سینماهای جشنواره‌ای عملا کنار رفته، کیفیت سالن برج میلاد از نظر صدا و پرده خیلی مورد استقبال اهالی سینما نیست و اختلافات دولت با شهرداری همچنان پابرجاست و این موضوع ممکن است پردیس ملت را نیز از گزینه‌ها خارج کند.
"سرخ رگ"؛ دوراهی «کتمان» یا «پذیرش» معتاد!نزدیکترین رویداد سینمایی، جشنواره سینما حقیقت است (بدون درنظرگیری جشنواره جهانی فجر که قرار است در شیراز برگزار شود)؛ احتمال بالایی وجود دارد که ایران مال میزبان مستندسازان شود. این پردیس سینمایی، مزیت‌ها و اشکالاتی دارد. پهناوری این سینما شاید در نگاه اول مثبت به نظر برسد اما به مرور زمان و در روزهای متعدد برگزاری جشنواره، شرکت‌کنندگان را واقعا کلافه می‌کند. به ویژه آنکه مجبور باشند، فاصله بین سالن‌های نشست، سینما و فودکورت و محل ستاد جشنواره را بارها و بارها طی کنند.
جشنواره فیلم کوتاه امسال با همکاری یکی از پلتفرم‌های تاکسی آنلاین تلاش کرد تا هزینه‌های رفت و آمدی شرکت‌کنندگان جشنواره را کاهش دهد اما واقعیت این است که کرایه‌های این سرویس‌ها به مرکز یا شرق پایتخت به قدری بالاست که باز هم دردی را دوا نمی‌کند. ترافیک شبانه پایتخت نیز مزید بر علت خواهد بود. البته در این بین نباید از کیفیت بسیار بالای سینماهای ایران مال، تعدد سالن‌های آن و همچنین پارکینگ مناسب آن به راحتی گذر کرد.
این توضیحات برای برگزاری جشنواره فیلم فجر نیز برقرار است؛ برج میلاد اگرچه به دلیل یکدست بودن فضاها و کاربری‌ها بسیار مناسب برگزاری جشنواره است اما کیفیت سالن از نظر صدا و پرده صدای کارگردانان و عوامل فیلم‌ها را سال گذشته بالا برد. به نظر می‌رسد که تعمیر اساسی زیرساخت‌های این سالن و ارتقای آنها می‌تواند علاجی برای برگزاری جشنواره مهم فیلم فجر و جلوگیری از کوچ آن از برج میلاد به ایران مال باشد. پردیس سینمایی ملت هم از نظر پارکینگ جای بسیار نامناسبی است. تجمع چند مرکز مهم به ویژه بیمارستان قلب شهید رجایی باعث شده است که هر سال شرکت‌کنندگان جشنواره مشکل جدی برای پیدا کردن جای پارک داشته باشند.
در این بین، یک مطالبه اساسی از وزیر فرهنگ پابرجاست و آنهم ساخت جایی در خور و شان سینمای ایران و جشنواره‌های متعدد آن است. ساخت خانه جشنواره‌ها که از زمان خزاعی مطرح شد، تنها در حد تملک زمین و چند مصاحبه باقی ماند و در دولت جدید نیز عملا هیچ اتفاق روبه‌جلویی رخ نداد تا همچنان جشنواره‌های سینمایی ایران معطل یک پردیس مناسب باشند!
بازگشت قدیمی‌ها به خانه؛ غر و لند جوانان یا کف و سوت تماشاگران!
جشنواره فیلم کوتاه امسال شاهد یک اتفاق دیگر هم بود و آنهم حضور چهره‌های قدیمی سینمای کوتاه در جشنواره بود؛ برادران ارک با فیلم «خداحافظ آشغال» به جشنواره بازگشتند و خوش درخشیدند و محمد کارت نیز در مقام تهیه‌کننده فیلم کوتاه «سرخ رگ» بختش را برای کسب جایزه محک زد.
حضور چهره‌های قدیمی سینمای کوتاه را از 2 منظر می‌توان بررسی کرد؛ سینماگران تازه‌کار و جوان‌ترها شانس خود را برای حضور در جمع نامزدها و کسب جایزه کمتر می‌بینند و به همین دلیل لب به اعتراض باز می‌کنند، اما از سویی دیگر، تماشاگران می‌توانند فیلم‌های با کیفیت بهتری را روی پرده سینماها ببینند و قطعا این موضوع کیفیت جشنواره را بالاتر می‌برد. بدون شک، هیچ ممانعت قانونی برای حضور قدیمی‌ترها که تجربه حضور در سینمای بلند داستانی را داشته‌اند، وجود ندارد و البته نباید فراموش کنیم که سینمای کوتاه همواره دریچه‌ای برای پرش به سینمای بلند و درخشش در آن میدان بوده است.
بنابراین به نظر می‌رسد که جوان‌ترها باید رقابت را بپذیرند و جشنواره برای حضور دوباره قدیمی‌های سینمای کوتاه فرش قرمز پهن کند؛ با این اتفاق، هم کیفیت جشنواره بالاتر می‌رود، هم مخاطبان راضی‌تر خواهند بود و هم سینماگران جوان که نخستین قدم‌هایشان را برای ساخت فیلم‌های کوتاه برمی‌دارند، می‌توانند پای یک کلاس درس عملی سینمایی بنشینند.
فیلم‌های اجتماعی دوباره برگشتند؛ خداحافظ خیال و خنده!
مروری بر آثار جشنواره امسال گواه یک واقعیت مهم بود و آنهم بازگشت دوباره به آثار با محوریت موضوعات اجتماعی و فاصله گرفتن از دیگر ژانرها است. در سال‌های گذشته تلاش‌هایی شد تا جشنواره از ژانرهای محدود فاصله گرفته و آثاری در ژانرهای کمدی، فانتزی و ترسناک بیشتر و پررنگ‌تر در جشنواره دیده شوند اما به نظر می‌رسد که این تلاش‌ها چندان موثر نبوده و جشنواره فیلم کوتاه دوباره به روند سال‌های نه چندان دور خود بازگشته است. روزهایی که این رویداد به محلی برای نمایش فیلم‌های تلخ اجتماعی شناخته می‌شد.
ریشه کم شدن ژانر آثار جشنواره را از چند نظر حتما باید بررسی کرد؛ اول آنکه آیا سلیقه هیئت انتخاب گرایش به تک ژانری داشته و آثار دیگر را کم ضریب کرده است؟ ثانیا، فیلمسازان کوتاه علاقه‌شان به تجربه فیلمسازی در ژانرهای دیگر را از دست داده‌اند یا اینکه انجمن سینمای جوانان به عنوان متولی اصلی ساخت فیلم کوتاه، دست از تلاش برای تعدد ژانر کشیده است؟ پاسخ این سوالات را شاید در زمان فعلی نتوان به صورت دقیق داد اما حتما گذر زمان و جشنواره‌های بعدی حتما پاسخ دقیقی به این سوالات خواهد داد.
نگاهی به فیلم کوتاه "دریچه"؛ حرف زدن با سکوت!جالب اینجاست که سلیقه مخاطب در گیشه سینما رویکرد دیگری را نشان می‌دهد؛ استقبال بسیار زیاد مخاطبان فیلم‌های سینمایی روی پرده از آثار کمدی که منجر به فروش‌های افسانه‌ای آنها در قیاس با فیلم‌های اجتماعی شده است نشان می‌دهد که سلیقه مخاطب به کدام سمت و سو رفته است. در همین یکی دو سال اخیر به وضوح می‌توان دید که فیلم‌های کمدی چه قدر تماشاگر داشتند و آثاری با موضوعات اجتماعی چه قدر مورد توجه قرار گرفتند.
مطالب فوق اصلا قصد انکار ساخت فیلم در موضوعات اجتماعی را ندارد؛ اما سخن اصلی اینجاست که بی‌توجهی به ژانرهای مختلف سینمایی دوباره در سینمای کوتاه جا باز کرده و هیچ بعید نیست که در سال‌های بعد دوباره شاهد فیلم‌هایی با سوژه‌های تکراری باشیم. نباید فراموش کرد که مخاطب سینمای کوتاه همانقدر که به فیلم اجتماعی علاقه دارد، از فیلم کمدی و فانتزی هم استقبال می‌کند و جشنواره فیلم کوتاه به عنوان اصلی‌ترین ویترین این سینمای پرتلاش، باید رنگین‌کمانی از همه ژانرها را در خود جای بدهد. تشویق به ساخت فیلم‌های قوی در ژانرهای دیگر، حتما اثرگذار خواهد بود.
فیلم‌های جشنواره امسال نمره قبولی گرفتند؟!
شاید بهتر باشد پاسخ این سوال را از لابه‌لای نامزدهای جشنواره و برگزیدگان فهمید!
نامزد شدن یک فیلم در 7 رشته و همچنین نامزد شدن فیلم دیگری در 4 و 5 رشته از جوایز، می‌تواند زنگ خطری برای بقیه فیلم‌ها باشند که نتوانستند نظر داوران را به خود جلب کنند. مروری بر فیلم‌های جشنواره امسال نشان می‌دهد که بخش مهمی از آنان فاقد گیرایی سینمایی بودند و نتوانستند نظر مخاطبان را به خود جلب کنند.
این مخاطب شریف و پای کار
مخاطبان سینمای کوتاه را باید یکی از پای کار ترین‌های سینمای ایران دانست. به طوری که امسال تماشاگران فیلم کوتاه نه تنها کم نشد، بلکه به گواه آمارهای رسمی خود انجمن سینمای جوان، بیشتر هم شد؛ جوانانی که علاقه به سینما در ذات‌شان است و هر جایی سخن از فیلم باشد، خود را می‌رسانند. سانس‌های شلوغ جشنواره، پایان بلیط‌فروشی در همان روز نخست و اکران‌های فوق‌العاده نشان داد که بدنه سینمای کوتاه بسیار محکم است و روبه رشد.
جشنواره فیلم کوتاه امسال باز هم شاهد جمعیت زیادی از مخاطبان علاقه‌مند به سینما بود که هم شریف‌اند؛ هم پای کار، پس لایق این هستند که تماشای بهترین فیلم‌ها باشند.
