9 گام جهشی منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان
سنندج - ایرنا - سال گذشته 9 طرح در حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور اعلام شد، طرح‌هایی که باید موجب جهش و توسعه این بخش می‌شد و کردستان، توانست با اجرای این برنامه‌ها در زمره استانهای برتر کشور قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، 9 محور عملیاتی با عنوان "جهش 9 در 99" شامل کاداستر اراضی، شناسایی و مدیریت تمام ذخیره‌گاه‌های جنگلی، حصارکشی و بستن مرز ذخیره‌گاه‌ها و آگهی آن، مدیریت مرتعداری در قالب اجرای طرح مدیریت و اقتصادی کردن مراتع با تکیه بر توسعه کشت گیاهان دارویی، ساماندهی پارکهای جنگلی، مدیریت بهره‌برداری و برداشت محصولات فرعی جنگلی و مرتعی و اجرای طرح‌های زراعت چوب، ایجاد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی و منابع طبیعی، ساماندهی اتوماسیون اداری و دولت الکترونیک، استعلام و تعیین عرصه‌های بحرانی، نیمه بحرانی و پرخطر در راستای ارتقای ضریب حفاظتی، ساماندهی نیروها در این بلوک بندی‌ها و بهره گیری از ظرفیت همیاران طبیعت در امر حفاظت و کاهش حریق در کشور 9 محوری بود که توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری ابلاغ شد و کردستان با اجرای همه بندهای این طرح توانست سری در میان استانهای کشور درآورد.
در همین زمینه پای صحبت‌های سعدی نقشبندی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان نشستیم.
ایرنا: محور اول طرح جهشی 9 در 99 به کاداستر عرصه های طبیعی و منابع ملی اشاره دارد، کردستان در این زمینه چه اقداماتی داشته است؟
- نقشبندی:سال گذشته نقشه کاداستر در یک میلیون و 32 هزار و 862 هکتار از عرصه‌های طبیعی استان انجام شد که در مقایسه با چهار سال قبل از آن چهار برابر افزایش داشت.
طرح تهیه نقشه کاداستر برای عرصه‌های منابع طبیعی استان از سال 1394 آغاز شد و تا سال 1398 در مجموع 257 هزار و 129 هکتار انجام گرفته بود.
روند تهیه نقشه کاداستر برای عرصه‌های منابع طبیعی کردستان سال گذشته در قالب طرح جهشی 99*9 در 812 روستا (پلاک اصلی) انجام و 2 هزار و 403 برگ سند تک برگ جدید به نام دولت جمهوری اسلامی ایران با نمایندگی سازمان جنگلها، مراتع و ابخیزداری کشور تثبیت شد.
ایرنا: یکی دیگر از محورهای این طرح، شناسایی و توسعه ذخیرگاه‌های جنگلی است، در این زمینه توضیح دهید.
- در سال 1399 یک هزار 199 هکتار به ذخیرگاه‌های ژنتیکی جنگلی کردستان اضافه و از مجموع 2 هزار و 188 هکتار ذخیره گاه جنگلی شناسایی شده در 36 منطقه 27 ذخیره‌گاه به مساحت یک هزار و 199 هکتار ایجاد شد.
به منظور حفاظت و صیانت از ذخیره‌گاه‌های جنگلی استان و از طریق جراید به بهره برداران محلی، آگهی حفاظت و قرق تعداد 35 ذخیره گاه جنگلی در سطح 2 هزار و 174 هکتار انجام شد که گونه‌های بنه، تنگرس، گلابی جنگلی، نارون، سماق، شیرخت و بلوط از مهمترین گونه‌های موجود در ذخیره گاه‌های ژنتیکی در بخش جنگلی استان است.
وضعیت زادآوری طبیعی در سطح این ذخیره‌گاه‌ها در حد مطلوب است و امیدواریم با تداوم روند کنونی شاهد ایجاد میزان قابل توجهی ذخیره در گونه‌های کمیاب استان باشیم.
ایرنا: درباره مدیریت مرتعداری، در قالب اجرای طرح مدیریت و اقتصادی کردن مراتع با تکیه بر توسعه کشت گیاهان دارویی چه اقداماتی در استان انجام شده است؟
- سال گذشته یک هزار و 250 هکتار کشت گیاهان دارویی به صورت مشارکتی از محل اعتبار صندوق توسعه ملی با بهره‌برداران انجام شد که بذر آن رایگان در اختیار متقاضیان قرار گرفت و نگهداری از آن هم بر عهده بهره برداران است.
همچنین به منظور حفظ و حراست از عرصه‌های منابع طبیعی، طرح ممیزی مراتع در2 هزار و 413 هکتار از مراتع استان اجرا شد.
ساماندهی مرتعداران و شناسایی بهره برداران واقعی دارای حق استفاده از مراتع، تعیین حدود، ایجاد تعادل دام و مرتع و صدور پروانه چرای دام از مهمترین اهداف اجرای طرح ممیزی مراتع است که در راستای اجرای طرح 99*9، بهره برداری و استفاده از مراتع کشور منوط به تهیه طرح مرتعداری شده است، چراکه این عرصه ها مهم ترین منبع تغذیه دام‌ها بشمار می‌رود.
67 هزار خانوار در قالب 479 طرح و 93 تعاونی مرتعداری در استان فعالیت دارند که در همین زمینه، بهره‌برداران محلی از نظر معیشتی وابستگی کامل به محصولات فرعی مانند علوفه، گیاهان دارویی، خوراکی، صنعتی دارند.
تعاونی‌های مرتعداری با مشارکت جوامع محلی تشکیل شده و اعضای آن همان بهره‌برداران محلی هستند که تاثیر بسیار مطلوبی در مدیریت مراتع دارند و اداره کل منابع طبیعی استان از این ظرفیت بهره لازم را برده است.
ایرنا: در زمینه ساماندهی پارکهای جنگلی چه اقدامی انجام گرفته و چه تعداد پارک جنگلی در استان داریم؟
- با تخریب زیستگاه های طبیعی و گسترش شهر، نیاز به فضاهای سبز برای ایجاد تعادل اکولوژیک، اهمیت پیدا می‌کند که پارکهای جنگلی شهری به عنوان فضای سبز کلان بر ویژگی‌های زیست محیطی تاثیر مثبت می‌گذارد و با پاسخگویی به نیازهای تفریحی و تفرجی می تواند بر ساختار و خدمت رسانی شهری تاثیر مهمی داشته باشد.
در حال حاضر از 27 پارک جنگلی در استان، 23 مورد تاکنون ساماندهی و احاله مدیریت شده که کردستان در جمع استانهای برخوردار از نظر تعداد پارکهای جنگلی به شمار می رود.
ایرنا: از مدیریت بهره برداری و برداشت محصولات فرعی جنگلی و مرتعی و اجرای طرح‌های زراعت چوب بفرمایید.
- پارسال در قالب طرح جهشی «9 در 99»، تولید محصولات فرعی جنگلی و مرتعی در کردستان افزایش قابل توجهی داشت که بیشترین آن مربوط به استحصال شیره سقز بود.
کار برداشت این محصول در شهرستان‌های جنگلی بانه، مریوان، سنندج، سروآباد و کامیاران اجرا و در مجموع هفت هزار و 267 کیلوگرم شیره سقز توسط مجریان محلی از درختان بنه استخراج شد.
برداشت پارسال در مقایسه با سال قبل از آن رشد 47 درصدی داشت و مبلغ یک میلیارد و 890 میلیون و 512 هزار ریال بهره مالکانه و حقوق دولتی از بهره برداران دریافت و به حساب خزانه دولت واریز شد که در مقایسه با مبلغ وصولی یک میلیارد و 187 میلیون و 575 هزار ریالی سال 1398، 60 درصد افزایش داشت.
همچنین در سال گذشته مجوز جمع آوری محصول سردرختی گردوهای ملی از سوی ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان‌ها با مجریان محلی تنظیم و سه هزار و 375 کیلوگرم محصول برداشت شد.
با توجه به بررسی‌های فنی از وضعیت مراتع استان و رصد شرایط شادابی، سلامتی و زادآوری آن و با هدف تقویت توان اکولوژیک مراتع و بهبود تولید و نیز به لحاظ رعایت فاصله گذاری اجتماعی ناشی از شیوع کرونا ویروس، برداشت صمغ کتیرا در سال گذشته در سطح مراتع ممنوع اعلام شد و برداشتی انجام نگرفت.
ایرنا: در زمینه ایجاد صندوق حمایت از توسعه بخش منابع طبیعی، ساماندهی اتوماسیون ادارای و دولت الکترونیک چه کارهایی در استان صورت گرفت؟
- 13 صندوق حمایت از توسعه بخش منابع طبیعی در کردستان راه‌اندازی شد و عضوگیری کرد و ثبت نام و تاسیس هیات موسس هم انجام شده است و منتظر واریز سهم دولت هستیم.
در زمینه اتوماسیون اداری و دولت الکترونیک علاوه بر راه اندازی سامانه 139 برای دریافت گزارشهای مردمی، سامانه بانک اطلاعات منابع طبیعی هم توسط منابع طبیعی کردستان طراحی شد که به عنوان سامانه شاخص در سطح کشوری مطرح شد.
اطلاع رسانی بخش مهمی از حفاظت از منابع طبیعی را رقم می‌زند که روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان به عنوان یکی از برترین نهادهای اطلاع رسانی در بین ادارت کل کشور، با درج 323 خبر در خبرگزاری‌های رسمی و 42 کلیپ و موشن گرافیک و حضور پرمخاطب در فضای مجازی توانسته است، زمینه اقبال مردم به حفاظت از بیت المال را جلب کند و به خاطر همین حجم گسترده از فعالیت، قرار است که کردستان میزبان اولین جشنواره منطقه ای منابع طبیعی و رسانه باشد که پیشنهاد این جشنواره را خبرگزاری ایرنا مرکز سنندج به عنوان یکی از خبرگزاری‌های فعال و همیشه همراه با منابع طبیعی مطرح کرد و مورد قبول قرار گرفت و فراخوان آن به زودی منتشر خواهد شد.
ایرنا: چه تعداد همیار طبیعت در کردستان فعالیت دارند و در عرصه‌های بحرانی، نیمه بحرانی و پرخطر برای ارتقای ضریب حفاظتی، ساماندهی نیروها در این بلوک بندی‌ها و بهره گیری از ظرفیت همیاران طبیعت در امر حفاظت و کاهش حریق چه اقداماتی انجام شده است؟
- اداره آموزش و ترویج و مشارکت‌های مردمی اداره کل منابع طبیعی هم از ادارات برتر کشوری معرفی شده و در کردستان بیش از 6 هزار همیار طبیعت را ساماندهی کرده که در مواقع بحرانی همواره کمک اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هستند.
سال گذشته یک طرح جدید برای اولین بار در کشور به عنوان طرح اشتغال سبز در روستاهای بانه و مریوان و به منظور بهره‌گیری از مشارکت جوامع محلی در پیشگیری، شناسایی و کنترل حریق عرصه های جنگلی و مرتعی مطرح و اجرا شد.
در این طرح ابتدا روستاهای هدف به 78 بلوک مجزا تفکیک و سپس هفت کلاس آموزشی تحت عنوان «آشنایی با روشهای پیشگیری و اطفای حریق» و «کمک های اولیه» برگزار و در ادامه فرآیند اجرای طرح کلیه دست اندرکاران نسبت به دریافت بیمه حوادث و عضویت در طرح همیاران طبیعت اقدام شد.
شهرستان مریوان با 33 روستای هدف و با تعداد 111 نفر از همیاران طبیعت و نیروهای جوان و فعال (دهیاران، شوراها و رهبران محلی) در قالب 33 اکیپ دیدبانی و پشتیبانی (2، سه و چهار نفره) بلوک‌بندی و شهرستان بانه هم با 45 روستای هدف و با تعداد 146 نفر از همیاران طبیعت و نیروهای جوان و فعال (دهیاران، شوراها و رهبران محلی) در قالب 45 اکیپ دیدبانی و پشتیبانی (2، سه و چهار نفره) بلوک بندی شد.
با اجرای این طرح در 2 شهرستان پایلوت در مقایسه با مدت زمانی مشابه در 10 سال گذشته تعداد آتش سوزی‌های اتفاق افتاده در بانه 21 درصد و مساحت آتش گرفته 32 درصد و در مریوان هم تعداد آتش سوزی‌ها 65 و مساحت آتش گرفته 89 درصد کاهش یافت.
این طرح نتایج بسیار مثبتی داشت که در کردستان بعنوان پایلوت در زمینه بلوک بندی در اجرای طرح 9در 99 (برنامه اقدام جهش یکساله ابلاغی در تاریخ تیر ماه 99 از سوی معاون وزیر و ریاست محترم سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور) انجام گرفت و امیدواریم ادامه پیدا کند.
ارتقای پوشش حفاظتی با بهره گیری از ظرفیت بهره برداران و همیاران طبیعت از اهداف این طرح بود و ظرفیت‌ها و پتانسیل فراوانی در ناحیه اکولوژیک زاگرس برای توسعه «اشتغال سبز» همچنان وجود دارد.
به گزارش ایرنا، از مجموع 81 هزار بهره بردار عرصه‌های منابع طبیعی در کردستان 67 هزار خانوار بهره بردار بخش مراتع و 14 هزار بهره بردار عرصه جنگلی کردستان است.
از مساحت 2 میلیون و 937 هزار هکتاری استان کردستان، بیش از 374 هزار هکتار آن را جنگل تشکیل می‌دهد، جنگل های این استان که جزو جنگل های زاگرس شمالی به حساب می‌آید، در طول بیش از 50 هزار سال گذشته تشکیل شده و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی های اکوتوریستی و ارزش های زندگی، دارای اهمیت زیادی است.
جنگل‌های این استان بیشتر اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده و بعد از جنگل‌های شمال کشور در رتبه دوم اهمیت قرار گرفته است.
*س_برچسب‌ها_س*
