آتش فیلم اولی‌ها، ققنوس ساخت

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سیزدهمین اختتامیه‌ی سینما انقلاب که با اهدای جایزه‌ی سینمایی ققنوس همراه است، روز دوشنبه 30 بهمن ماه در خانه‌ی اندیشه‌ورزان برگزار شد. این دوره، با تمرکز به موضوعات «حوزه بین الملل و جهان اسلام»، «زن و خانواده» و «تعلیم و تربیت» آغاز به کار کرد. محفل هم اندیشی سینما انقلاب، از سال 1388 با تمرکز بر گفتمان انقلاب آغاز به کار کرد. هرساله پس از پایان جشنواره‌ی فیلم فجر، این محفل هم اندیشی با حضور اهالی سینما و اندیشمندان برگزار می‌شود و موضوع فیلم‌ها همراه با نگاهی انقلابی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.

اختتامیه‌ی این محفل هم‌اندیشی، با حضور محسن دوباشی، دبیر محفل سینما انقلاب، نعمت‌الله سعیدی، نویسنده و روزنامه‌نگار، حجت اسلام محمد رحمانی، کارشناس مسائل تعلیم و تربیت با همراهی اهالی سینما برگزار شد.

در ابتدای این رویداد، محسن دوباشی درباره‌ی اهمیت محفل سینما انقلاب اینگونه گفت: «جشنواره‌های فیلم فجر انتظاراتی در دل مخاطبان ایجاد می‌کنند، اما معمولا از به سرانجام رساندن آن مغفول می‌مانند. در سینما انقلاب، ما به بهانه‌های مختلفی به این مسائل بیشتر می‌پردازیم.»

سپس با اشاره به حضور قابل اعتنای فیلم اولی‌ها در جشنواره سوالاتی مطرح کرد: «آیا این جنس از فیلم‌ها، می‌تواند مخاطب به سالن‌های سینما بیاورد؟ به قول دوستان، امسال سال تحول سینماست. آیا واقعا برای همچین چیزی برنامه‌ریزی شده است؟ آیا به محتوای VOD‌ها و تاثیری که روی سینما می‌گذارد توجه می‌شود؟ با مطرح کردن این موارد، قصد نقد به جشنواره را ندارم و صرفا از این باب مطرح می‌کنم که سینما مسئله‌های جدی‌تری دارد و برگزاری جشنواره‌های بزرگ مانع از گفتگو درباره‌ی این مسائل می‌شود. برای مثال با وجود چند انیمیشن در جشنواره، هنوز برای خودش یک بخش مجزا ندارد.»

در ادامه، دبیر سینما انقلاب درباره‌ی علت انتخاب شعار سینما پیشرفت گفت: «شعار سینما پیشرفت به این دلیل انتخاب شد تا بررسی کنیم که آیا سینمای ما توانایی این را دارد که آینده‌ی پیش روی کشور را ترسیم کند و یا فقط به تصویری حداقلی از جامعه‌ی امروز اکتفا می‌کند؟ آیا ما سینمایی داریم که از پس مفهوم‌سازی و تصویر‌سازی ایران آینده بربیاید؟»

سپس مهمان ویژه‌ی محفل سینما انقلاب، نعمت‌الله سعیدی درباره‌ی علت پدید آمدن جشنواره‌ها گفت: «جشنواره‌ها شکل می‌گیرند که هنرمندان و سینماگران یا به دلیل نگرانی از حضور در آن تلاش بیشتری کنند و یا دلگرم حمایت از سمت آن هستند. برای مثال، در جشنواره‌ی اسکار اگر فیلمی برنده شود فروشش تضمین می‌شود. اما جشنواره‌ی فجر اینگونه است؟ یعنی سینماگران ما نگران واکنشی که از سمت جشنواره مطرح می‌شود، هستند؟»

در ادامه‌ی نشست، برای پیش‌برد گفتگو سوالی از جانب دوباشی مطرح شد: «ما عنوانی داریم تحت سینمای آرمانگرا، من به شخصه با آن موافقم. اما مخالفان می‌گویند که سینما کارش رویا سازی است، آرمان را از کجا آورده‌اید؟ این حرف ما را یاد سینما‌هایی مانند سوسیالیستی، اروپای شرقی و سینمای مزخرف چین می‌اندازد.» محمد رحمانی، با طرح این سوال که آیا قوه‌ی تخیل را باید تربیت کنیم، ادامه داد: «برخی به دلیل خروج انسان از سلوک معنوی، مخالف این کار هستند. برخی هم همسو با تربیت قوه‌ی تخیل هستند. همین موضوع در سینما هم وجود دارد، به این معنی که سینما ابزاری است برای تقویت قوه‌ی تخیل انسان، حتی با احتمال اینکه در نهایت موضوع در امتداد واقعیت قرار نگیرد.»

یکی دیگر از افراد حاضر در این نشست، با اشاره به اتفاقات سال گذشته گفت: «فیلم‌سازانی هستند که در جیب‌هایشان برای فردای روزی که نظام تغییر کرد، فیلم آماده کرده‌اند. پس قطعا همه‌ی سینماگران هم مسیر نیستند. سینماگرانی هم داریم که به جای آرمان‌سازی، به نشان دادن مسائلی مانند گرانی و مشکلات اجتماعی روی آورند. به نوعی انگار می‌خواهند یارکشی کنند و با زدن حرف مردم، خودشان را پیش آن‌ها عزیز کنند. در شبکه‌های اجتماعی هم از برخورد‌هایی که خارجی‌ها در مواجهه با ایرانی‌ها دارند، کم نشنیده‌ایم. برایشان ایرانی‌ها موجودات عجیبی هستند که از تمدن دور بودند. این برداشت‌ها از فیلم‌هایی می‌آید که تصویر اشتباه نشان می‌دهد. امثال افرادی مانند اصغر فرهادی هم با توجه توانستند خودشان را به اینجا برسانند. من احساس می‌کنم خود وزارت ارشاد و کسانی که در فیلم‌سازی هستند هم می‌خواهند با وضع سیاست‌هایی دو طرف موافق و مخالف را حفظ کنند، اما کار به جایی رسیده است که نه مردم و نه حکومت از این عملکرد راضی نیستند.»

یکی از حاضرین این جلسه مطرح کرد: «تخیل، رویا، توهم، واقعیت، آرمان و. مفاهیمی هستند که در ابتدا باید تعریفی درست و دقیق از آن‌ها ارائه شود، به طوری که خط و مرزشان از هم قابل تشخیص باشد. مشکل اینجاست که ما این مفاهیم را به درستی تعریف نکرده‌ایم و وقتی از آن‌ها حرف می‌زنیم هنرمند این موضع را می‌گیرد که شما می‌خواهید من را محدود کنید. در نهایت دلسوزی ما توسط هنرمند دیده و شنیده نمی‌شود.» بعد از شنیدن نقطه نظرات حاضرین، به این اجماع رسیده شد که، سینمای آرمان‌گرا، همراه با تخیل است. سعیدی برای جمع‌بندی این گفتگو گفت: «جشنواره‌ی فیلم فجر خیلی محترم است، مانند پیرمردی که به زوال عقل دچار شده است و ما احترامش را داریم، همچنان دوست‌داشتنی است مانند کودکی که لپش را باید کشید و به او گفت برو گوشه‌ای بنشین. ما توقع آرمان‌سازی از سینما داریم، کمااینکه هستند افرادی که این را به نشان دهند.»

در پایان، محمد رحمانی افزود: «چیزی که می‌تواند به این مسیر کمک کند، برنامه ریزی 10ساله است و طی کردن گام به گام مراحل این برنامه.»

بخش دوم نشست مخصوص به اهدای جوایز بود. طبق رسم هرساله‌ی جایزه‌ی ققنوس و سینما انقلاب، فیلم برگزیده با نگاه و دلیلی خاص انتخاب شده بود. امسال هم سه محور تربیت، زنان و بین‌الملل موضوعاتی بودند که به آن‌ها توجه ویژه شده بود. در ادامه مجری از حجت الاسلام رحمانی، آقایان دوباشی و سعیدی خواست که برای تقدیر از فیلم‌سازان حاضر شوند جوایز اهدایی به ترتیب گفته شده، تقدیم شد:

به دلیل سال‌ها تلاش و مجاهدت در عرصه‌ی سینمای دفاع مقدس و سینمای جبهه‌ی مقاومت و تهیه‌ی دو اثر در جشنواره‌ی فیلم فجر چهل و دوم، با عنوان‌های «احمد» و «آسمان غرب» از حبیب‌الله والی‌نژاد تقدیر شد. از سعید پروینی به دلیل نگاه جهان‌اندیش و بین‌المللی که در فیلم سینمایی «قلب رقه» داشت، تقدیر شد. نگاه به نوجوان و عرصه‌ی تعلیم و تربیت، از جمله موضوعاتی است که در سینمای ایران بی‌توجهی زیاد دیده است، به همین دلیل تقدیری از فیلم «باغ کیانوش» به تهیه‌کنندگی محمد جواد موحد انجام شد.

فیلم سینمایی «مجنون» که به شخصیت شهید زین‌الدین پرداخته بود، به دلیل پرداخت خوبی که نسبت به شخصیت این شهید داشت، موجبات تقدیر از عباس نادران، تهیه‌کننده‌ی این اثر را فراهم آورد.

سینما انقلاب از فیلم سینمایی «بی‌بدن» به دلیل نگاه حل مسئله‌ای که نسبت به پدیده‌های اجتماعی داشت، از تهیه‌کننده اش، سیدمصطفی احمدی تقدیر کرد. البته به دلیل عدم حضور ایشان، هدیه به برادرشان تحویل داده شد.

در آخر، از عطا پناهی، تهیه‌کننده‌ی فیلم «پرویز خان»، به دلیل نگاه امیدوارانه و حل مسئله‌ای نسبت به مشکلات پیرامون، تقدیر شد.