آخرین وضعیت ساماندهی پهپادهای غیرنظامی در مجلس

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، در پی رشد چشم‌گیر فناوری‌های پرنده‌های هدایت‌پذیر از راه دور (پهپاد) در ایران و افزایش کاربردهای غیرنظامی این ابزارها در حوزه‌هایی چون کشاورزی، امداد، نقشه‌برداری و محیط‌زیست و به ویژه اتفاقات اخیر، دولت با هدف ایجاد چارچوب قانونی و نظارتی، لایحه‌ای جامع برای ساماندهی پهپادهای غیرنظامی تدوین و به مجلس شورای اسلامی ارسال کرد. این لایحه اکنون مراحل پایانی تصویب را در مجلس طی می‌کند و به‌زودی به قانون تبدیل خواهد شد.

پیشینه تدوین لایحه

لایحه ساماندهی پهپادهای غیرنظامی توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه شد و پس از تصویب در هیئت وزیران، با قید دو فوریت به مجلس شورای اسلامی ارسال شد. پیش از این، آیین‌نامه‌ای در دهه 90 تصویب شده بود که به گفته نمایندگان مجلس، کارایی لازم را نداشت و خلأ قانونی در این حوزه همچنان پابرجا بود.

بررسی در مجلس و کمیسیون‌ها

پس از وصول لایحه به مجلس، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به عنوان کمیسیون اصلی مسئول بررسی آن شد. این کمیسیون با حضور کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس و نمایندگان دستگاه‌های ذی‌ربط، جلسات متعددی برگزار کرد و با اصلاحاتی در متن، کلیات لایحه را در فروردین 1404 تصویب کرد.

در ادامه، کلیات لایحه در جلسه علنی مجلس در تاریخ 4 تیر 1404 با اکثریت آرای نمایندگان تصویب شد و جزئیات آن برای بررسی بیشتر به کمیسیون امنیت ملی ارجاع داده شد. در جلسات بعدی، مواد مختلف لایحه با آرای بالا تصویب شدند و نمایندگان با اصلاحات پیشنهادی، متن نهایی را آماده کردند.

ساختار و مفاد لایحه

لایحه ساماندهی پهپادهای غیرنظامی شامل بیش از 20 ماده است که به‌طور دقیق به مواردی همچون تعریف انواع پهپادهای غیرنظامی شامل خدماتی، تفریحی - ورزشی و اسباب‌بازی، ثبت مالکیت و شماره‌گذاری پهپادها، صدور مجوز پرواز و بهره‌برداری، الزام به آموزش کاربران و دریافت گواهینامه، ممنوعیت واردات پهپاد مگر در موارد خاص با تأیید نهادهای امنیتی، تشکیل شورای سیاست‌گذاری با عضویت نهادهای نظامی، امنیتی و اجرایی و تعیین جرایم و مجازات‌ها برای بهره‌برداری غیرمجاز یا پرواز در مناطق ممنوعه می‌پردازد.

این قانون همچنین تأکید دارد که پهپادهای اسباب‌بازی از شمول آن مستثنی هستند و ساخت و استفاده از آن‌ها طبق مقررات عمومی مجاز است.

اهداف و ضرورت‌ها

به گفته روح‌الله نجابت، عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی، این لایحه در پاسخ به خلأهای امنیتی و حقوقی موجود تهیه شده است. وی تأکید کرد که پهپادهای غیرنظامی کاربردهای گسترده‌ای دارند و ساخت و استفاده از آن‌ها بسیار ساده است، بنابراین نیاز به قانون‌گذاری دقیق و قابل اجرا وجود دارد.

وضعیت فعلی و مرحله نهایی

اواسط تیر ماه، تمامی مواد لایحه در صحن علنی مجلس تصویب شده‌اند و لایحه در حال آماده‌سازی برای ارسال به شورای نگهبان است تا از نظر انطباق با قانون اساسی و شرع بررسی شود. در صورت تأیید شورای نگهبان، این لایحه به دولت ابلاغ خواهد شد و پس از انتشار در روزنامه رسمی، به قانون لازم‌الاجرا تبدیل می‌شود.

بنابراین گزارش، با اجرایی شدن این قانون، انتظار می‌رود فضای فعالیت پهپادهای غیرنظامی در ایران شفاف‌تر، ایمن‌تر و قانونمندتر شود.