آخر سال متفاوت بورس

معاملات آخرین روز‌های سال، برخلاف سال‌های گذشته، با سرخ‌پوشی نماگر‌های سهامی به اتمام رسید. عقبنشینی دلار از قله تاریخی و تسویه اعتبارات پایان سال شرکت‌های حقوقی، از مهم‌ترین عواملی بود که موجبات افت شاخصهای سهامی را در روز گذشته فراهم کرد. مضافا اینکه در روز گذشته، خبر ابلاغیه بانک مرکزی در راستای کاهش تسهیلات کارگزاری‌ها که مهم‌ترین بخش آن را اعتبارات کارگزاری‌ها تشکیل می‌دهد نیز از مهم‌ترین عواملی بود که معاملات بازار سهام را در روز گذشته تحت‌الشعاع قرار داد.

به گزارش دنیای اقتصاد، معاملات روز گذشته بازار سهام با سرخ‌پوشی نماگر‌های سهامی به اتمام رسید. در روزی که گذشت، شاخص‌کل بورس، با کاهش ارتفاع 0.61 درصدی همراه شد و در پایان هفته معاملاتی، نتوانست جایگاهی بهتر از 2 میلیون و 150 هزار واحد را برای خود دست‌وپا کند. نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نماد‌های معاملاتی است و چهره بازار را به نحو مطلوب‌تری نمایش می‌دهد، افت 0.53 درصدی داشت و هفته را در سطح 732 هزار واحد به اتمام رساند. در فرابورس نیز شاخص‌کل این بازار، کاهش 0.49 درصدی را تجربه کرد. همچنین در جریان معاملات روز گذشته، 151 میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد بازار که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، رقم 4 هزار و 355 میلیارد تومان را ثبت کرد.

نزدیکی به تعطیلات

در وصف دلایل ریزش بازار می‌توان گفت که با توجه به انبوهی از ریسک‌های مختلف که در سال‌جاری در قلمرو بازار سهام، جاری و ساری بوده، سرمایه‌گذاران معمولا در آخر هفته ترجیح می‌دهند تا سهام موجود در پورتفوی خود را نقد کنند تا سرمایه آن‌ها کمتر در معرض ریسک‌های خلق‌الساعه قرار بگیرد، بنابراین می‌توان گفت که بخشی از فشار فروش موجود در بازار در روز گذشته، به دلیل نزدیک بودن به تعطیلات آخر هفته است. افزون بر این، معمولا به‌طور سنتی با نزدیک شدن به پایان سال و آغاز سال‌نو، برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند تا سهام تحت‌تملک خود را قبل از تعطیلات نقد کرده و پس از تعطیلات مجددا اقدام به خرید سهام کنند.

دلار و بازار

عامل دومی که سبب شد تا بازار با فشار فروش مواجه شود، افت قیمت دلار در بازار آزاد بود. دلار این روز‌ها از فضای هیجانی و تمایلات افزایشی فاصله گرفته و در روز‌های اخیر کانال 60‌هزار تومان را نیز از دست داد و در روز گذشته در پله‌های ابتدایی کانال 59 هزار تومان بین خریداران و فروشندگان دست به‌دست شد. دلار 60 هزار تومانی، نهایتا می‌توانست شاخص را تا سطح 2 میلیون و 200 هزار واحدی بالا بکشد و این فضای مثبت برای چند روزی در بازار تجربه شد و با فروکش کردن فضای هیجانی در بازار ارز، مجددا از جسارت خریداران کاسته شد و همین فقدان تقاضا سبب شد تا بازار مجددا با فشار عرضه همراه شود. در این اثنا، برخی از معامله‌گران ادعا می‌کنند که هنوز رشد دلار از سطح 50 تا 60 هزار تومان، در قیمت‌های تالار شیشه‌ای منعکس نشده‌است و بازار در ادامه مسیر پتانسیل رشد خواهد داشت، در پاسخ به این سوال می‌توان به گزارش روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان 4 ریسک بورس تهران اشاره کرد.

در گزارش مذکور عنوان شد که این روز‌ها دلار بازار آزاد در حوالی 60 هزار تومان در حال نوسان است و دلار نیمایی نیز به تازگی توانسته وارد کانال 40 هزار تومان شود. اختلاف 50 درصدی میان این دو نرخ، یکی از مهم‌ترین معضلاتی است که در سال‌جاری در بازار سهام قابل‌رویت و ردیابی است.

سیاستگذار پولی، برای زدودن سایه این ریسک از سر بازار، باید به کاهش و نهایتا از بین بردن کامل این شکاف ایجاد شده، بپردازد که این مهم از دو گذرگاه میسر است.

اولین موضوع، کاهش نرخ دلار بازار آزاد است که با توجه به تمایلات صعودی که در ماه‌های اخیر، دلار در بازار آزاد از خود ابراز کرده است، کاهش قابل‌توجه این نرخ، کمی دور از ذهن به‌نظر می‌رسد، اما راه‌حل سهل الوصول برای سیاستگذار افزایش نرخ دلار نیمایی است که یک بار در اوایل سال گذشته با افزایش نرخ دلار در بازار آزاد از سوی سیاستگذار اجرایی و سبب شد تا روند صعودی که در بازار سهام از ابتدای اسفند آغاز شده بود، استمرار داشته باشد.

گفتنی است که در یازدهمین روز از اسفند سال گذشته، با افزایش قیمت دلار بازار آزاد به 54 هزار و 250 تومان و تثبیت نرخ دلار سامانه نیما در نرخ 28 هزار و 500 تومان، شکاف میان این دو نرخ به 90 درصد رسیده بود که سیاستگذار اجازه رشد را به نرخ نیمایی داد و دلار نیمایی در سیزدهم اسفندماه از قیمت 28 هزار و 500 تومان تا 38 هزار و 900 تومان رشد کرد که منجر به تعدیل شکاف و اختلاف ایجاد شده میان این دو نرخ شد. به رغم فضای مثبتی که دلار بازار آزاد در تالار شیشه‌ای برای خرید سهام ایجاد می‌کند، اما در بررسی تاثیر بر سودآوری شرکت‌ها دلار نیمایی از اهمیت وافری برخوردار است و شکاف ایجاد شده میان این دو نرخ نیز یکی از مهم‌ترین ریسک‌هایی بود که فضای بازار سهام را تحت الشعاع قرار داد.

تسویه اعتبارات

برخی تحلیلگران نیز افت دیروز بازار را به مسائلی مانند تسویه اعتبارات پایان سال یا پرداخت‌های پایان سال‌شرکت‌های حقوقی برای صندوق‌های بازنشستگی نسبت دادند. هر چند که نمی‌توان برای این متغیر اثر قابل‌توجهی در نظر گرفت، اما می‌توان‌بخشی از فشار فروش موجود در نماد‌های بورس تهران را به این موضوع نسبت داد.

مقوله دیگری که بازار را تحت‌فشار قرار داد، موضوعی بود که به بحث تسهیلات کار گزاری‌ها ارتباط داشت. بانک‌مرکزی در ابلاغیه‌ای خطاب به برخی بانک‌ها، اعتبار کار گزاری‌ها نزد بانک‌ها را به‌شدت پایین آورد؛ در واقع بانک‌مرکزی در نامه‌ای به اکثر بانک‌ها به‌خصوص بانک‌های دولتی آن‌ها را از ارائه تسهیلات به‌کار گزاری‌ها که عمده بودجه آن صرف اعتبارات می‌شد، منع کرد که این موضوع نیز به نوبه خود بر شرایط بازار تاثیرگذار است.