آشغال های دوست داشتنی چهار وزیر را به خود دیده است

کارگردان آشغال های دوست داشتنی تاکید کرد: متأسفانه دولت اعتدال در زمینه فرهنگی به‌ویژه سینما آن‌چنان موفق نبود، هرچند باید به آمار کلی فروش فیلم‌های سینمایی که بالاتر رفته و بیشترشدن تعداد سالن‌های مناسب سینما و البته تأسیس گروه «هنر و تجربه» اشاره کرد.

به گزارش «تابناک»؛ محسن امیریوسفی که برای فیلم آشغالهای دوست داشتنی همچنان پیگیر رفع توقیف است، درباره وضعیت فیلمش در گفت و گو با شرق مواضع قابل تاملی داشته است.

- بالاخره نفهمیدیم که «آشغال های دوست داشتنی» پروانه نمایش دریافت کرده یا نه؟

خب این هم از برکات شفافیت ادعا شده دوستان ارشاد است. بله دارد و این پروانه نمایش در شهریور ماه 1396 صادر شده است. آن هم پس از سال ها رفت و آمد و گفتگو و صرف انرژی که می توانست صرف ساخت حداقل دو فیلم سینمائی شود!

- ظاهرا چندی پیش شما بادو تن از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس خانم ها طیبه سیاوشی و فاطمه ذوالقدر برای نمایش عمومی فیلم «آشغال های دوست داشتنی» رایزنی کرده بودید. نتیجه این رایزنی ها چه شد؟

مثل باقی دیدارها و نشست‌ها و رایزنی‌ها، متاسفانه هیچ! خانم سیاوشی و خانم ذوالقدر در جلسه ای از وزیر ارشاد و پس از آن از رئیس پیشین سازمان سینمائی آقای حیدریان در مورد سرنوشت آشغالهای دوست داشتنی سئوال کردند که قول اکران دادند و در مطبوعات هم منعکس شد ولی اتفاقی نیفتاد. پس از آن تلاش زیادی هم این دو نماینده محترم در این خصوص داشتند ولی تاکنون از طرف وزارت ارشاد و سازمان سینمائی فقط با «قول درمانی» مواجه بودند!

- برخی ها معتقدند فیلمی که شش سال پیش ساخته شده، شرایط شرکت در جشنواره فیلم فجر را ندارد. اما عده ای هم مخالف چنین دیدگاه هستند. تحلیل تان از این وضعیت چیست؟

در آئین نامه جشنواره به صراحت توضیح داده شده. طبیعی است که اگر فیلمی توسط هیئت انتخاب رد شود سال دیگر حق شرکت در جشنواره را ندارد هرچند این قانون هم برای همه یکسان نیست! ولی مهم این است که در پنج دوره گذشته جشنواره هیچگاه این فیلم به هیات انتخاب جشنواره به طور رسمی نشان داده نشد و صورتجلسه ای در مورد رد کردن این فیلم وجود ندارد. سال قبل هم دوستان جشنواره به اشتباه این نکته را مطرح کردند که با واکنش چند نفر از اعضای محترم هیئت انتخاب دوره های گذشته جشنواره فیلم فجر مواجه شد و تائید کردند که مشکلی با انتخاب این فیلم در جشنواره نداشتند ولی به علت مشکل پروانه نمایش در مورد آن تصمیمی نگرفتند. به هرحال این فیلم مشکل قانونی برای حضور در جشنواره ندارد.

- پس چرا پارسال قبل از نشست مطبوعاتی آقای داروغه زاده دبیر جشنواره و قبل از دیده شدن فیلم توسط هیات انتخاب اعلام انصراف دادید؟

چون با تائید آقای مهندس حیدریان قول اکران آشغالهای دوست داشتنی را به من دادند و بعد از آن هم ضمانت کتبی اکران فیلمم را که به امضای آقای داروغه زاده و دو مدیر محترم دیگررسید دریافت کردم. برای من هم که اکران فیلمم مهم تر از هر چیزی بوده و هست اطمینان کردم و پذیرفتم ولی یکسال ناقابل دیگر گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد! در واقع ماجرا این است که ظاهرا وعده دروغ دادن برای آقایان جزو گناهان محسوب نمی‌شود. هیچ‌کس هم جز خودم نیست که از آنها بپرسد نتیجه آن قول و قرار چه شد؟

- اصولا وزرای فرهنگ وارشاد اسلامی از سال 88 تاکنون درباره این فیلم چه نظری دارند؟

فیلمنامه آشغالهای دوست داشتنی در پائیز 89 برای دریافت پروانه ساخت به سازمان سینمائی ارائه شد که بعد از یکسال و نیم رفت و آمد و شانزده بازنویسی فیلمنامه! در تیرماه 91 پروانه ساختش را دریافت کرد، این فیلم در زمان وزارت آقای حسینی پروانه ساخت گرفت در زمان وزارت آقای جنتی توقیف شد در زمان وزارت آقای صالحی امیری پروانه نمایش دریافت کرد و در زمان وزارت آقای دکتر صالحی مشمول "قول اکران" شد! آشغالهای دوست داشتنی تاکنون چهار وزیر ارشاد را به خود دیده است که هرکدام روش متفاوتی در مقابل این فیلم داشتند. ولی از وزرای آقای دکتر روحانی توقع نمی رفت که توان حل مشکل یک فیلم را نداشته باشند واینطور ارثیه توقیف و عدم اکران آن را برای یکدیگر بگذارند و روز به روز مسئله را سخت تر و پیچیده تر کنند.

- اگر بخواهم به عمق این موضوع توجه کنیم،‌مگر داستان «آشغال های دوست داشتنی» درباره چیست که همچنان در محاق توقیف است. درحالی که فیلم هایی همچون «عصبانی نیستم» و «قصه ها» که موضوعش مرتبط به حوادث 88 بود به نمایش در آمد. اما «آشغال های دوست داشتنی» نه؟!

داستان فیلم داستان آدم‌هایی‌ست که تمام این سال‌ها کنار ما زندگی کرده‌اند. داستان خانواده من، شما و همه. مادری که در خانه‌اش نشسته و می‌خواهد گذشته را دست نخورده و سالم حفظ کند. ولی بستگی دارد از چه زاویه دیدی به آن نگاه کنیم. اگر بخواهیم داستان را از زبان مخالفین بیان کنیم مطمئنا چیز دیگری است که قابل گفتن نیست! ولی در اصل وقایع سال 88 شروع داستان این فیلم است و دیگر وقایع آن که بخش زیادی از فیلم را شامل می شود به دهه شصت و حتی قبل از انقلاب، دوره دکتر مصدق و رضاشاه هم می رسد.

در مورد علت اکران نشدن این فیلم هم از من نباید بپرسید و از مدیران و مسئولین باید پرسید چون کار آنهاست! من تمام مراحل قانونی پروانه ساخت را طی کردم، در شش سال گذشته هم فیلمم را به جشنواره های خارجی ندادم چون اعتقاد داشتم و دارم که این فیلم باید اولین نمایشش در ایران باشد اتفاقی که برای دو فیلم دیگرم یعنی "خواب تلخ" و "آتشکار" نیفتاد و لازم هم نبود.

- اصولا سرمایه فیلم های تان را چگونه تامین می کنید؟

مالک فیلم اولم خواب تلخ خودم هستم فیلم دومم آتشکار را با سرمایه خودم و مشارکت مرکز گسترش ساختم. آشغالهای دوست داشتنی هم در ابتدا با مشارکت بنیاد فارابی ساختم که با تغییر دولت پیشنهاد خرید سهم من را دادند ولی من قبول نکردم چون این به معنی بایگانی شدن همیشگی بود و فیلم را از فارابی گرفتم و مشارکت فارابی به وام تبدیل شد.

- بحث تهدید برای به اجراء گذاشتن چک هایتان هم که دوبار در مطبوعات اعلام شد در این مورد بود؟

به نظرم زیاد وارد این مسئله نشویم ولی همانطور که سال قبل گفتم انصافا این مسئله ربطی مستقیم به بنیاد فارابی نداشت.

- چرا دراین مدت فیلم جدیدی نساختید؟

این سئوالی است که خیلی ها می پرسند و جذابترین قسمتش وقتی است که جوری در مورد فیلم ساختن حرف می زنند که انگار دست کردن در خمره رنگ رزی است! آن هم برای من که شرایط تولید هر فیلمم سخت تر از قبلی است هم به خاطر تاثیر توقیف فیلم قبلی ام و هم به خاطر علاقه ای که به موضوعات خاص و جلوه های ویژه بصری و کامپیوتری دارم.

من در شش سال گذشته که درگیر مسائل و مشکلات به وجود آمده برای آشغالهای دوست داشتنی بودم چند فیلمنامه هم نوشتم حدود سه سال درگیر فیلم پیرمردخلیج فارس بودم که کار بسیار سنگینی است و پیش تولیدی طولانی نیاز داشت ولی بعد از سه سال تلاش و انجام تحقیقات و شروع کارهای فنی علیرغم داشتن پروانه ساخت متاسفانه این پروژه متوقف شد، یکسال هم درگیر فیلمنامه دیگری به نام جنگزده بودم که آن هم با پشیمان شدن آقایان به خاطر موضوع به نتیجه ای نرسید! بعد از آن برای تغییر در شرایطم حتی تقاضای پروانه نمایش یک سریال نمایش خانگی را هم دادم که موافقت نشد ولی فعلا با ساخت یکی از فیلمنامه هایم موافقت شده که به سراغ آن می روم.

- تحلیل خودتان از گیر کردن فیلم در بوروکراسی اداری چیست؟

بوروکراسی زمانی قانونی و زمانی سلیقه ای است که در مورد من بیشتر سلیقه ای و ناعادلانه است. شاید بعضی از آقایان از اینکه من هشت سال از عمرم را روی فیلم آشغالهای دوست داشتنی گذاشتم زیاد ناراحت هم نباشند چون نتوانستم حداقل دو سه فیلم دیگر بسازم. ولی بی عدالتی که گریبان فیلم آشغالهای دوست داشتنی را در شش سال گذشته گرفته لکه ننگی برای سیستم وزارت ارشاد است که هر چه بگذرد سیاه تر هم می شود و به مدیری نیاز دارد که بتواند یکبار برای همیشه آن را حل کند.

- به نظر خودتان،‌سرپرست جدید سازمان سینمایی می تواند کمکی به مرتفع شدن مشکل فیلم کند؟

با آقای انتظامی چند ماهی قبل از اینکه سرپرست سازمان سینمائی شوند جلسه خوبی در این مورد داشتم. ایشان بعد از آقایان شمقدری، ایوبی و حیدریان چهارمین مدیری هستند که با آشغالهای دوست داشتنی مواجه می شوند و امیدوارم بتوانند با تدبیری بالاخره قفل نمایش این فیلم در جشنواره فجر را بشکنند تا بتواند دیده و قضاوت شود.

- به نظرم شما تنها فیلمسازی هستید که برای اکران فیلم های تان آن قدر پافشاری کرده اید. در کارنامه کاری تان سه فیلم بلند داستانی ساخته اید و هر کدام با سد توقیف مواجه شدند. جالب است «خواب تلخ» علیرغم جوایزی که در جشنواره کن و جشنواره های معتبر دیگر گرفت، بعد از 12 سال بالاخره اکران شد و تازه برایش تیزری درخشان با حضور «آقا اسفندیار» ساختید. خودتان تحلیلی از این مساله دارید؟

آن تیزر معروف خواب تلخ مثل زندگی خودم بود که شخصیت اصلی فیلم را از داخل گور بیرون می کشند و به او برای اکران فیلمش بعد از 12 سال تبریک می‌گویند! خوشبختانه خواب تلخ بعد از این همه سال توقیف اکران خیلی موفقی هم داشت و با استقبال غیرقابل انتظاری روبرو شد.

خواب تلخ اولین فیلم سینمائی من بود که 12 سال توقیف شد فیلم دومم آتشکار چهارسال توقیف شد و این سومی یعنی آشغالهای دوست داشتنی هم شش سال! یعنی در پانزده سال گذشته و با سه فیلم مجموعا 22 سال توقیف را تحمل کردم که رکوردی تلخ و البته طنزآمیز است، مثل فیلم هایم!

- نمی خواهید در گینس ثبت کنید؟!

مشکلی ندارم (باخنده) ولی نمی‌دانم واقعا این رکورد باید به نام من ثبت شود یا به نام وزارت ارشاد؟! چون نتیجه زحمت آنهاست! حالا که بحث رکورد شد باید بگویم که من در این 15 سال دوبار برای خواب تلخ تقاضای حضور در جشنواره فجر را دادم چهار بار برای آتشکار و با احتساب امسال شش بار برای آشغالهای دوست داشتنی که با سه فیلمم مجموعا 12 بار تقاضای حضور در رقابت جشنواره فیلم فجر را داشتم. این رکورد هم می توانند جزو افتخاراتشان ثبت کنند! البته اگر امسال هم به روشی فیلم را از جشنواره کنار بگذارند. راستی یادم رفت سه بار هم فیلم آشغالهای دوست داشتنی را به جشنواره جهانی فجر دادم که حساب نکردم!

- رکورد دیگری در جشنواره فجر ندارید؟!

اگر بگویم بله تعجب می کنید! چون علیرغم اینکه با سه فیلمم 12 بار یا به قولی 15 بار تقاضای حضور در جشنواره فیلم فجر را داشتم و هیچ گاه به دلایل غیرسینمائی اجازه حضور در رقابت جشنواره فجر به فیلم هایم داده نشد ولی دو سیمرغ بردم! یکی برای آنونس آتشکار و یکی برای آنونس خواب تلخ. این رکورد هم باید اضافه کنید!

- برایم جالب است که با وجود بی مهری نسبت به فیلم های تان همچنان در بزنگاه های تاریخی مثل انتخابات ریاست جمهوری پرتوان حضور فعالی دارید. این کنش از چه انگیزه هایی نشات می گیرد؟

چون یاد گرفته‌ام موضوع ایران را از مسئله شخصی جدا کنم. مسئله فیلم های من هر چند مستقیم بر کار و زندگی و روحیه خودم تاثیر گذاشته و با دستپخت مدیران سینمائی دکترروحانی شش سال خانه نشینی برایم به ارمغان آورده ولی در مسائل مهمی مثل انتخابات ریاست جمهوری دیگر بحث شخصی نیست. ولی متاسفانه دولت اعتدال در زمینه فرهنگی خصوصا سینما آن چنان موفق نبود هر چند باید به آمار کلی فروش فیلم های سینمائی که بالاتر رفته و بیشتر شدن تعداد سالن های مناسب سینما و البته تاسیس گروه هنر وتجربه اشاره کرد.

بازهم باید تکرار کنم که من در این زمینه شبیه فیلم آشغالهای دوست داشتنی هستم و امید و انگیزه ای که گفتید مثل امیدی است که در این فیلم وجود دارد. امیدی که برای مردم زمانی خودش را در جنبش ملی شدن صنعت نفت نشان داد زمانی درانقلاب و بعد در جنبش اصلاحات، امیدی که آخرین بار هم در انتخابات سال 96 خودش را نشان داد و امیدوارم به ناامیدی و بی تفاوتی مطلق مردم مثل بعضی سال های گذشته منجر نشود هرچند با دیدن وضعیت اقتصادی و روحی مردم واضح است که در شرایط سختی هستیم و باید دولتمردان راه حلی فراتر از گفتار درمانی بیابند.

- فراموش نکرده ایم که چند سال پیش مشکلات فیلم های تان، سلامتی تان را نشانه گرفته بود. الان وضعیت جسمی تان چگونه است و یک توضیحی در این مورد بدهید؟

فعلا که خوبم! ولی سال 91 در همان دوران بازنویسی های فیلمنامه آشغالهای دوست داشتنی بود که دچار گرفتگی عروق مغزی شدم و مثل آقا اسفندیار تا پای مرگ رفتم! ولی بعد از مرخص شدن از بیمارستان با دریافت پروانه ساخت آشغالهای دوست داشتنی کمی بهتر شدم البته بعد از چند بازنویسی دیگر! الان هم می ترسم برای اکران آشغالهای دوست داشتنی مجبور بشوم تا داخل قبر بروم، مثل آقا اسفندیار! امیدوارم آقای دکتر صالحی وزیرمحترم ارشاد و آقای انتظامی سرپرست محترم سازمان سینمائی این بار اجازه دهند که آشغالهای دوست داشتنی در جشنواره فجر حضور پیدا کند و دوباره مثل مدیران پیشین به قول دادن متوسل نشوند.