آیا برجام تصمیم نظام بود؟

به گزارش مشرق، زهرا جوانی عضو هیات علمی دانشگاه و مسئول امور بانوان و خانواده بسیج اساتید دانشگاه آزاد اسلامی طی یادداشتی نوشت: پس از سخنان مدبرانه رهبر معظم انقلاب و اشاره معظم له درباره کارکردهای وزارت خارجه و نقش آن در سیاست خارجی نظام، برخی فضا را فراهم دیدند تا گزاره «برجام تصمیم نظام بود» را تثبیت کنند و اینگونه القا کنند که همانطور که رهبر انقلاب، وزارت خارجه را یک مجری دانسته‌اند، بنابراین برجام نیز محصول تصمیم مجموعه‌های بالادستی نظام است نه وزارت خارجه و دولت.

نکته‌ای که این افراد باید پاسخ دهند اینست که آیا وزات خارجه بعنوان مجری ریل گذاری های مجامع بالادستی، خروجی مطلوب و مورد نظر سیاست‌گذاری ها را داشته است؟

عدم نگاه یکپارچه به بیانات رهبر انقلاب در طول ادوار مختلف غفلت دیگری است که این دوستان آب در آسیاب دشمن ریز مرتکب می شوند.

پاسخ سؤال مطرح شده را برای رسیدن به قضاوتی درست و کامل درباره برجام و نقش دستگاه‌های مختلف در آن را، در دیگر بیانات خود رهبر انقلاب جست‌وجو می کنیم.

رهبر انقلاب از زمان تصویب برجام تا کنون، به کرات از این توافقنامه انتقاد کرده‌اند و حتی آن را خسارت محض نامیده‌اند: «آمریکایی‌ها گفته‌اند که ما تحریم‌ها را برمی‌داریم و روی کاغذ هم برداشتند اما از طرق دیگر جوری عمل می‌کنند که اثر رفع تحریم‌ها مطلقا به‌وجود نیاید و تحقق پیدا نکند... ما ناگزیر باید به همه‌ی تعهدهای خود عمل کنیم [اما] طرف مقابل با طرق مختلف، با شیوه‌های مختلف، با خدعه، با تقلب سر باز می‌زند و به تعهدهایی که کرده است عمل نمی‌کند. این چیزی است که ما امروز در مقابل چشم خودمان داریم می‌بینیم؛ یعنی خسارت محض».

مرور برخی دیگر از بیانات رهبر انقلاب درباره برجام، پاسخگوی این سوال خواهد بود که، چنانچه مجری سیاست‌خارجی کشور از خود اختیاری ندارد و محصول عملکرد آن، همان چیزی است که سیاست گذار از او خواسته است، چگونه محصولی به‌دست می‌آید که «خسارت محض» نام می‌گیرد؟

رهبر انقلاب در سخنان نوروزی خود در سال 95 و در حرم مطهر رضوی، از عبور از خطوط قرمز نظام درموضوع برجام سخن می‌گویند: «در توافق اخیر هسته‌ای که مورد تأیید قرار گرفت و مذاکره‌کنندگان کشورمان نیز مورد قبول بودند، در مواردی، وزیر محترم امور خارجه به من گفت: «ما نتوانستیم برخی خطوط قرمز را حفظ کنیم».

در دیدار ماه رمضان دانشجویان با رهبر انقلاب در سال 98 یکبار دیگر پای برجام به وسط کشیده شد. ایشان در پاسخ به یکی از دانشجویان گفتند: «یکی از دوستان گفتند تصویب برجام را به رهبری نسبت داده‌اند؛ خب بله، اما شما که چشم دارید، ماشاءالله هوش دارید، همه چیز را می‌فهمید! آن نامه‌ای را که من نوشتم نگاه کنید، ببینید تصویب چه جوری است؛ شرایطی ذکر شده که در این صورت این [توافق] تصویب می‌شود. البته اگر چنانچه این شرایط و این خصوصیات اجرا نشد، اعمال نشد، وظیفه رهبری این نیست که بیاید وسط و بگوید برجام نباید اجرا بشود».

نکته بعد، نقش دولت در مجامعی است که نقش سیاست‌گذار را در سیاست خارجی ایفا می‌کنند. شورای‌عالی امنیت ملی که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند، رئیس جمهور را در رأس خود دارد و برخی دیگر از اعضای دولت نیز در آن حضور دارند.

اینجا ممکن است این نکته مطرح شود که در نهایت مصوبات شورای‌عالی امنیت ملی به تأیید رهبری می‌رسد و باز نقش نهایی را رهبری ایفا می‌کند. در پاسخ باید گفت در مواردی مثل برجام، در حالی که رهبر انقلاب از ابتدای مذاکرات به آن خوشبین نبوده‌اند و به کرات، عدم خوشبینی خود را ابراز کرده اند، در نهایت به تصمیم مجامعی چون مجلس شورای اسلامی و شورای‌عالی امنیت ملی گردن می‌نهند و در نهایت با قید برخی شروط، زیر بار برجام می‌روند و اگر آنچه از خروجی شورای‌عالی امنیت ملی عبور کرده بود، منطبق با نظرات ایشان بود چرا 9 شرط را بر آن اضافه کردند؟

و نکته بسیار حائز اهمیت آنکه صرف توافق هیچگاه سیاست نظام و رهبری نبوده بلکه اساسا توافق زمانی معنا دارد که منجر به دست‌یابی کشور به منافع ملی باشد.

در موضوع برجام، رفع تحریم‌ها و حفظ دستاوردهای هسته ای کشور محور اصلی منافع ملی بود که اکنون و پس از گذشت چند سال از امضای برجام، آنچه پیش روی ملت ایران قرار دارد، عدم رفع تحریم‌ها و از دست دادن بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های هسته‌ای کشور است.

از نگاه رهبر انقلاب، توافق نکردن، شرف دارد بر توافق بد: «البته این را هم ما گفتیم که توافق نکردن بهتر از توافق بد است که این حرف را آمریکایی‌ها هم می‌زنند این فرمول، فرمول درستی است؛ توافق نکردن از توافق کردنی که در آن، منافع ملت پامال بشود، عزت ملت از بین برود، ملت ایران با این عظمت، تحقیر بشود [بهتر است]، توافق نکردن شرف دارد بر یک چنین توافق کردنی».

حال قضاوت نهایی با تک تک مردم عزیز...