آیا عدالت آموزشی نصیب همه دانش آموزان می‌شود
اولین جلسه دورهمی فعالان حوزه عدالت آموزشی با موضوع تبیین «عدالت تربیتی» «و «نصیب آموزشی کشور» به صورت مجازی برگزار شد.
اولین جلسه دورهمی فعالان حوزه عدالت آموزشی با موضوع تبیین «عدالت تربیتی» «و «نصیب آموزشی کشور» به صورت مجازی برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، دورهمی فعالان حوزه عدالت آموزشی تحت قرارگاه جهادی عملیاتی «عدالت تربیتی» و «نصیب آموزشی برابر» با دعوت از صاحب‌نظران این عرصه و استفاده از تجربه میدانی جهادگران عرصه آموزش در حالی برگزار شد که جمعی از مخاطبان به‌صورت مجازی و مستقیم در این دورهمی حضور فعال داشتند.
سجاد اسم حسینی دبیر برگزاری این دور همی در ابتدا گفت: چند روزی از تشکیل قرارگاه جهادی عملیاتی «عدالت تربیتی» و «نصیب آموزشی برابر» با مسئولیت «حمیدرضا خان محمدی» می‌گذرد. در این مدت شبکه‌سازی حوزه عدالت آموزشی آغازشده است تا نظام مسائل و مسئله‌های حوزه عدالت آموزش و تربیتی بررسی و پیگیری شود.
حمیدرضا خان محمدی در قرارگاه عملیاتی «عدالت تربیتی» و «نصیب آموزشی برابر» با تأکید بر اهمیت فعالیت‌های قرارگاه عملیاتی عدالت تربیتی گفت: ایده تشکیل قرارگاه عملیاتی جزی برنامه وزیر آموزش‌وپرورش است که در مجلس ارائه شد، تا علاوه بر اینکه آموزش‌وپرورش بتواند از ظرفیت‌های مردمی، گروه‌های خیریه و افراد دلسوز استفاده کند با هم افزایی هر چه بیشتر از وضع موجود به وضع مطلوب برسیم.
وی اظهار کرد: با دعوت از اساتید با تجربه در این دورهمی ها و مطرح کردن سؤال‌های کلیدی قصد داریم از تجربه میدانی افراد که اهداف مشخص در جهت عدالت آموزشی را پیگیری می‌کنند استفاده بهینه داشته باشیم. چهارچوب این جلسه تبیین عدالت آموزشی است.
نوید ادهم مشاور وزیر و عضو شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به اهمیت تقارن اولین جلسه دورهمی با عنوان عدالت آموزشی و ماه مبارک شعبان و بحث عدالت خواهی و عدالت گستری حضرت امام زمان (عج)، گفت: تعریف عدالت بسیار پیچیده است طوری که دغدغه همه صاحب‌نظران در همه مکاتب تاریخ و اندیشه‌ورزان برقراری عدالت بوده است. از اهمیت این واژه در دین ما این است که حضرت علی (ع) را شهید راه عدالت می‌شمارند. در ضمن از آرمان‌های انقلاب هم بسط عدالت است.
وی به ساده‌ترین تعریف عدالت که «هر صاحب حقی به‌حق خودش برسد» اشاره کرد و اظهار داشت: این تعریف رایج، کج‌تابی‌هایی هم دارد. طوری که عدالت با تساوی یکی نیست. چون همه آدم‌ها یکسان نیستند و نیازهای متفاوت و ظرفیت‌های متفاوتی دارند. اینجا در بحث آموزش می‌توان این‌طور بازگو کرد که عدالت آموزشی و تربیتی از منظر تحول سند بنیادین واژه تربیت به معنی تعلیم و تربیت است. آموزش به معنی آموزش‌وپرورش است.
وی در خصوص سنجش عدالت آموزشی در کشور گفت: کار خوبی که قبلاً انجام‌شده است 20 آیتم سنجش عدالت آموزشی در کل شهرستان‌های کشور سنجیده شد و در این رتبه‌بندی 499 شهرستان شناسایی شدند. در ضمن تشخیص داده شد که کدام یک از شهرستان‌ها نظر آموزشی برخورداری بیشتر و کمتری دارند. یکی از همین شاخص‌ها بحث دسترسی به مدرسه است که جزی حداقل نیازهاست. امید است با تشکیل این قرارگاه‌ها و ورود گروه‌های جهادی بتوان دسترسی به مدرسه را برای همه دانش آموزان مهیا کرد.
وی در ادامه به مهم‌ترین گام برای برقراری عدالت آموزشی اشاره کرد و گفت: مهیاکردن مدرسه به شکل فیزیکی و تأمین نیروی آموزشی مهم‌ترین اقدام است. هرچند بازهم تفاوت‌های معناداری در کیفیت آموزشی وجود دارد.
در ادامه این دورهمی سید منصور واعظ پور استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر در دانشکده ریاضی گفت: یک‌زمانی بودجه آموزش پرورش را به ازای تعداد دانش آموزان تقسیم می‌کردند، اما می‌دانیم که این عدالت نیست درواقع عدالت با برابری متفاوت است. عدالت یعنی این بودجه باید بر اساس موقعیت و نیاز هر دانش‌آموز تقسیم شود.
عضو گروه جهادی السابقون در ادامه اظهار داشت: به حتم نیازهای یک دانش‌آموز در شهر تهران با نیازهای دانش‌آموز دیگر در فلان روستای سیستان و بلوچستان برابر نیست. من دو سال پیش در روستاهایی بودم که حتی برق هم نداشتند. البته که در ابتدای توسعه عدالت در آموزش هستیم! واقعاً از خودمان بپرسیم چرا باید کودک ما در گرمای تابستان در کانکس درس بخوانند؟ ما موظفیم به شرایط و موقعیت افراد توجه کنیم.
واعظ پور در خصوص اینکه بحث محتوا و نرم‌افزاری هم اهمیت بسیار ضروری دارد گفت: اغلب معلم‌هایی که در روستاها تدریس می‌کنند مدام درصدد ترک روستا هستند. بسیاری از این معلم‌ها به شکل خرید خدمت آنجا هستند و معلم رسمی نیستند و این خیلی مشکل ایجاد می‌کند. کاملاً مشخص است که یک معلم با تدریس باکیفیت و با حقوق حداقلی راضی به تدریس در آن منطقه نمی‌شود. دو سال پیش وقتی با معلمی دریکی از این مناطق گفت‌وگو کردم، حدود ماهانه 500 هزار تومان حقوق می‌گرفت. تصور می‌کردم حتماً از کم بودن حقوق دریافتی گلایه می‌کند، اما او فقط درخواست کرد که همین دستمزد اندک را به‌موقع پرداخت کنند. در همین شرایط یک معلم چطور می‌تواند همه پایه‌های ابتدایی را باهم تدریس کند؟ بعد ما توقع داریم عدالت آموزشی باشد؟
اروجی» معاون دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزش‌وپرورش با حضورش در این دورهمی گفت: مقام معظم رهبری نیز در موضوع نصیب آموزش برابر، منظورشان فراتر از دسترسی است همان‌طور که نصیب آموزشی نیز مانند عدالت تربیتی مفهومی گسترده دارد مثل فرصت‌های برابر در کیفیت یادگیری که باید همه دانش آموزان مهیا شود. هرچند در سال‌های اخیر در دسترسی به آموزش توفیقاتی داشتیم، اما همچنان در بروندادهای آموزش‌وپرورش مثل یادگیری راه پرپیچ و خمی را در پیش داریم و همه توفیقات در سایه هماهنگی و انسجام به وجود خواهد آمد.
وی بابیان اینکه کیفیت یادگیری در جامعه امروزی یک بحران است، گفت: باید روی مقوله یادگیری تأکید کنیم. بررسی کنیم که چه موانعی بر سر یادگیری باکیفیت وجود دارد؟ اینکه انتظار داریم دانش‌آموزان ما، تمام ساحتی تربیت شوند و یک زندگی بهره‌ور در آینده داشته باشند، بسیار مهم است اما چرا این اتفاق نمی‌افتد؟ همه ما در اجرای عدالت مسئولیم؛ به‌خصوص مسئولان و حاکمیت. همان‌طور که می‌دانیم عدالت در آموزشی و پرورش، دروازه عدالت اجتماعی است. تنها آمدورفت به مدرسه و صرف وقت، به‌منزله یادگیری نیست. اگر تحصیل، یادگیری در برنداشته باشد، فقط اتلاف یک فرصت است.
اروجی در ادامه گفت: آیا دانش‌آموز ما برای یادگیری آماده است؟ اگر همه امکانات را فراهم کردیم، آیا می‌تواند به مدرسه بیاید؟ آیا کودک کار است و خانواده به درآمدش نیاز دارد؟ آیا سوءتغذیه دارد؟ آیا معلولیت دارد؟ آیا بیمار است؟ ما باید به همه این پرسش‌ها پاسخ دهیم. حتی باید بدانیم چه موانعی در داخل مدرسه وجود داشته که یادگیری اتفاق نیفتاده است؟ تراکم دانش‌آموزی چگونه است، مدرسه معلم باکیفیت دارد یا خیر؟ نباید اجازه دهیم هر معلمی به‌ویژه وارد مدرسه ابتدایی شود؛ زیرا تربیت از اوان کودکی آغاز می‌شود. آیا فضا و تجهیزات یکسان است و دانش‌آموزی که در تهران است باآنکه در سیستان و بلوچستان است امکانات برابری دارند؟
صدیقی معلم جهادگر و مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان دیگر شرکت‌کننده در این دورهمی با اشاره به اصل ریشه عدالت در قرآن و به مفهوم آیه 25 سوره حدید، اظهار داشت: اگر این آیه کلیدی دین الهی را مفروض بگیریم؛ امام خمینی (ره) در تفسیر این آیه گفته است؛ ما فردی بالاتر از خود انبیا نداریم. بالاتر از ائمه نداریم. این افراد خویشتن را فدا می‌کردند برای جامعه. خداوند می‌فرماید انبیا را فرستادیم و آیات و میزان و بینات به آن‌ها دادیم تا مردم قیام به قسط کنند و عدالت اجتماعی برقرار شود و... کدام‌یک از انبیا را سراغ دارید که به شکل حاد در برقراری عدالت شرکت نکرده باشند؟
صدیقی در ادامه گفت: با استناد به تفسیری که امام خمینی بر این آیه داشتند ما نمی‌توانیم عدالت را به‌صورت یک پارادایمی به اسم نگاه الهی و اسلامی بگیریم و آن را در یک پارادایم دیگری تفسیر و تأویل کنیم لذا اگر قرار است ما در مورد عدالت آموزشی حرف بزنیم باید برگردیم به حقیقت انقلاب اسلامی و بر اساس آن گفتگو کنیم.
وی به سه سطح از ورود به عدالت آموزشی اشاره کرد و گفت: اول عدالت در لایه خرد است مثل توزیع لوازم‌التحریر و پوشاک برای دانش آموزان مدرسه. دوم عدالت در سطح کلان مثل ایجاد فضا و تجهیزات و تأمین نیروی انسانی و باکفایت در راستای یادگیری. سومین سطح، جایی است که ما ورود نکرده‌ایم و حیاتی‌ترین سطح است یعنی رسیدن به توسعه آموزشی و عدالت آموزشی.
خان محمدی در پایان این دورهمی گفت: قرار است در این دورهمی ها به یک جمع‌بندی برسیم و بسترهای مدیریتی کلان، بستر منابع مالی و کیفیت آموزشی را بررسی کنیم. حتی قوانینی را بررسی کنیم که اعمال آن قوانین، فاصله عدالت آموزشی را بین دانش آموزان کشور ایجاد کرده است.