ابهام مهم درباره مراسم تنفیذ مسعود پزشکیان

وب‌گاه عرشه آنلاین 1403/04/18 - 12:14 مشاهده در مرجع

حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در دوره روحانی، در یادداشتی نوشت:«مراسم تنفیذ، حتی به دلیل طولانی بودن انجام مقدمات برگزاری مراسم، می‌تواند به صورت خصوصی، مانند مراسم تنفیذ حکم نخستین رییس‌جمهور در بیمارستان قلب تهران، برگزار گردد؛ چراکه مطابق ماده 1 قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، دوره ریاست‌جمهوری از تاریخ تنفیذ اعتبارنامه به‌وسیله مقام رهبری آغاز می‌گردد.» حمید ابوطالبی،...

حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در دوره روحانی، در یادداشتی نوشت: وفق اصل 131 قانون اساسی «شورایی متشکل از رییس مجلس و رییس قوه‌قضائیه و معاون اول رییس‌جمهور، موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف 50روز رییس‌جمهور جدید انتخاب شود.»

اکنون پرسش مهم این است که وفق قانون اساسی، آیا باید:

رییس‌جمهور برگزیده، در روز پنجاهم بر مسند ریاست‌جمهوری تکیه زند؛ یا آنکه رییس‌جمهور انتخاب شود و هر وقت امکان آن فراهم شد بر مسند ریاست‌جمهوری تکیه زند؛ مثلا 10روز بعد از روز پنجاهم، 20روز بعد، چندماه بعد، و...

اما دلایل قانونیِ تکیه زدن بر مسند ریاست‌جمهوری در روز پنجاهم چیست؟

الف) طبق اصل 132 قانون اساسی در خلال این پنجاه روز، مجلس نمی‌تواند وزرا را استیضاح کند، یا به آنان رای‌عدم اعتماد دهد و... در این معنا، مجلس شورای اسلامی در صورت تعلل و کوتاهی و یا خطای وزرا، توان نظارتی خود را از دست داده و هیچ گونه ضمانت اجرایی در صورت تعلل و قصور دولت وجود نخواهد داشت.

لذا برای جلوگیری از این امر، دلیلی برای تعلل موضوع و از میان رفتن وظایف نظارتی مجلس و خودمختاری وزرا وجود ندارد؛ و 50روز باید مضیق تفسیر شود. تدبیر برگزاری انتخابات توسط شورای موقت ریاست‌جمهوری به جای وزیر کشور نیز به دلیل همین امکان قصور و تعلل وعدم امکان نظارت مجلس بر وزرا است.

ب) طبق نظریه شماره3556 شورای نگهبان در 1360: «عمده‌ی نظر قانون اساسی در اصول 130 و 131عدم وقوع فترت و جلوگیری از تعطیل امور کشور می‌باشد.» عدم وقوع فترت نیز دلیلی دیگر بر تفسیر مضیق دوره مقرر در اصل 131 است.

ج) در اصل 119 قانون اساسی آمده است: «انتخاب رییس‌جمهور جدید باید «حداقل» یک ماه پیش از پایان دوره ریاست‌جمهوری قبلی انجام شده باشد»؛ درحالیکه مطابق اصل131، شورای موقت ریاست‌جمهوری موظف است ترتیبی دهد که «حداکثر» ظرف مدت 50 روز رییس‌جمهور جدید انتخاب شود.

عمده هدف مقنن در ذکر قید حداقل در اصل119 و حداکثر در اصل131، بیان فوریت وعدم فترت و تاکید بر 50روز تمام برای به دست گرفتن امورات قوه مجریه توسط رییس‌جمهور جدید می‌باشد.

د) نحوه اجرای این اصل در زمان شهادت رییس جمهور رجایی (8شهریور1360) تا تنفیذ حکم رییس‌جمهورِ بعدی توسط امام‌خمینی (17مهر1360) چهل روز، و سوگند در مجلس (21مهر1360.44روز بعد، موید عملیِ تفسیر فوق است؛ و جای هیچ‌گونه ابهامی را باقی نمی‌گذارد.

لذا:

مراسم تنفیذ، حتی به دلیل طولانی بودن انجام مقدمات برگزاری مراسم، می‌تواند به صورت خصوصی، مانند مراسم تنفیذ حکم نخستین رییس‌جمهور در بیمارستان قلب تهران، برگزار گردد؛ چراکه مطابق ماده 1 قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، «دوره ریاست‌جمهوری از تاریخ تنفیذ اعتبارنامه به‌وسیله مقام رهبری آغاز می‌گردد.»

جناب پزشکیان رییس‌جمهور منتخب، در راستای تعهدات انتخاباتی خود، لازم است بر پایبندی به قانون اساسی تاکید نماید. درغیراین‌صورت، این یک چالش جدی قانون اساسی خواهد بود که کشور در پایان 50روز، رییس‌جمهور مستقر نداشته باشد؛ و توسط معاون اول غیرمنتخب، به صورت غیرقانونی و با وزرایی بدون نظارت مجلس اداره شود.