احیای دریاچه ارومیه | طرح بزرگ آماده بهره برداری شد

دریاچه ارومیه را باید مظلوم ترین دریاچه ایران دانست که مورد بی مهری قرار گرفته است و خشکسالی تهدیدش می کند. اما با اجرای طرح احیای دریاچه ارومیه، امکان پر آب شدن مجدد آن وجود دارد.

فردا با حضور وزیر نیرو، تعدادی از طرح‌های صنعت آب و برق در استان آذربایجان غربی افتتاح می‌شود که بهره‌برداری از «بند و کانال بادین آباد» به عنوان فاز دوم و نهایی بزرگترین طرح احیای دریاچه ارومیه از مهم‌ترین این طرح‌ها به شمار می‌رود.

فردا، پنجشنه با حضور "علی اکبر محرابیان" وزیر نیرو تعدادی از طرح‌های صنعت آب و برق کشور در استان آذربایجان غربی افتتاح می‌شود که بهره‌برداری از «بند و کانال بادین آباد» به عنوان فاز دوم و نهایی بزرگترین طرح احیای دریاچه ارومیه از مهم‌ترین این طرح‌ها به شمار می‌رود.

طرح انتقال آب به دریاچه ارومیه به عنوان یکی از راهکارهای 19 گانه در شورای ملی مدیریت راهبردی، مورد تأیید قرار گرفت.

بر این اساس با بهره‌برداری فاز دوم بزرگترین طرح محیط زیستی غرب آسیا و افزودن 180 میلیون مترمکعب آب رودخانه بادین آباد به مخزن سدکانی سیب، در مجموع امکان انتقال سالیانه 480 میلیون مترمکعب آب به منظور، تأمین بخشی از نیازهای زیست محیطی دریاچه ارومیه فراهم شد.

این گزارش حاکی است این بند از نوع سنگریزه‌ای با هسته رسی بر روی رودخانه بادین آباد با آورد میانگین سالانه 312 میلیون مترمکعب ساخته شده است که از طریق سیستم انتقال به طول 4595 متر، سالانه 180 میلیون مترمکعب آب را به مخزن سد کانی سیب و از آنجا به دریاچه ارومیه هدایت خواهد کرد.

در فاز اول انتقال آب به دریاچه ارومیه، احداث سد کانی سیب از نوع سنگریزه‌ای با هسته رسی و ارتفاع 57 متر با حجم مخزن 220 میلیون مترمکعب، سامانه انتقال آب متشکل از تونلی به طول 36 کیلومتر و کانال انتقال به طول 11 کیلومتر و لایروبی بخشی از رودخانه گدارچای با هدف انتقال300 میلیون مترمکعب از آب ذخیره شده در سد کانی سیب که بخشی از آورد رودخانه‌های این حوضه در طول سال است، انجام شد و اسفند ماه سال 1401 توسط رئیس جمهور شهید افتتاح شد.

این گزارش حاکی است با توجه به انجام موفقیت آب اندازی آزمایشی این طرح، بهره‌برداری رسمی از آن صورت خواهد گرفت و امید است با انجام سایر تکالیف 18 گانه مصوب برای احیای دریاچه، شاهد پایداری زیستی این عرصه آبی باشیم.

وند خشک شدن و کاهش سطح آب بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران از دهه 1380 آغاز شد. مهر 1392 و در اولین هفته‌های فعالیت دولت یازدهم، کارگروه نجات دریاچه ارومیه با هدف بررسی راهکارهای عملیاتی نجات دریاچه و با مسوولیت وزیر نیرو و با حضور وزرای جهاد کشاورزی و کشور، معاون برنامه‌ریزی ریاست‌جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست شکل گرفت و اوایل بهمن همان سال، ستاد احیای دریاچه ارومیه به ریاست معاون اول رییس‌جمهور تشکیل شد.

هفته اول اردیبهشت 1394 مسوولان وزارت نیرو از وجود 88 هزار حلقه چاه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه خبر دادند و گفتند 50 درصد این چاه‌ها غیرمجاز است. طبق برنامه‌ریزی‌ها، مقرر بود که به موازات کاهش برداشت از منابع زیرزمینی، با یک زمانبندی منظم از میزان مصرف آب بخش کشاورزی کاسته شده و تحت نظارت قرار بگیرد تا به دنبال این صرفه‌جویی‌ها، علاوه بر تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز، میزان روان آب‌های ورودی به دریاچه افزایش یابد. اما از سوی دیگر گفته می‌شد که علاوه بر مصارف غیرمجاز، روند سدسازی‌ها در خشک شدن دریاچه بی‌اثر نبوده چنانکه سال 1396 یک خبرگزاری، فهرستی از 74 سد احداث شده، در دست احداث و در دست مطالعه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه منتشر کرد.

طبق این گزارش 23 سد در مسیر دریاچه ارومیه احداث شده بود که از این تعداد، 14 سد در استان آذربایجان شرقی و 9 سد در استان آذربایجان غربی بودند، 10 سد هم در حوضه اصلی آبریز ارومیه در دست احداث بود که از این تعداد 6 سد در استان آذربایجان غربی، یک سد در استان کردستان و 3 سد در استان آذربایجان شرقی بودند، 41 سد هم در حوضه اصلی آبریز دریاچه ارومیه در دست مطالعه بود که از این تعداد 21 سد در استان آذربایجان شرقی، 18 سد در استان آذربایجان غربی و 2 سد در استان کردستان بود.