احیای 50 لنج چوبی / خط ساحلی خلیج فارس گردشگری می شود

رئیس پایگاه میراث لنج سازی گفت: در بندر کنگ حدود 50 لنج برای استفاده گردشگری احیا شده اند در نظر داریم تا از این شناورها پس از تدوین دستورالعمل گردشگری دریایی در خط ساحلی استفاده کنیم.

ایوب زارعی رئیس پایگاه میراث دانش سنتی لنج سازی و دریانوردی خلیج فارس درباره ابلاغ مصوبه امحای لنج‌های سنتی و چوبی در هیأت دولت به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه در جریان ابلاغ مصوبه امحای لنج‌ها نبودیم. از ما مشورتی نمی‌گیرند. همیشه تصمیمات از بالا به پایین و وارداتی کار دستمان داده است. ما با اعضای شورای شهر، لنج داران و فعالان این حوزه و نمایندگان مجلس درباره مصوبه سازمان دریانوردی جلساتی گذاشتیم تا در جریان قرار بگیرند و نظراتشان را بیان کنند چون همه نگران این مصوبه بودند. با معاون میراث فرهنگی کشور نیز جلساتی برگزار کردیم و گفتند که نامه‌ای از سوی وزارت خانه به سازمان دریانوردی ارسال می‌شود. این اطلاع رسانی در فضای مجازی نیز انجام شد ضمن اینکه همراه با نماینده غرب هرمزگان قبل از ابلاغ مصوبه، با رئیس سازمان بنادر جلسه برگزار کردیم. صحبت آنها این بود که صاحبان کالا درصددند، کالای ایمن تری به دستشان برسد به همین دلیل به سمت شناورهای فلزی با حجم کالای بیشتر و به صورت کانتینری می‌روند. ما هم کار خدماتی انجام می‌دهیم. ولی بحث ما این بود که برخی از این مصوبات موجب زیر سوال رفتن حفاظت میراث ناملموس کشور می‌شود. شما شناورهای فلزی را اضافه کنید اما شناورهای سنتی را حذف نکنید.

حتی می‌توان از چوب لنج در المان شهری استفاده کرد

وی گفت: نمی‌شود که لنج‌ها را در مدت 3 سال یا 5 سال امحا کنند. ضمن اینکه این اقدام کاملا اشتباه و برخلاف تعهدی است که ایران نسبت به حفظ این دانش به یونسکو داده است. ما همه اقدامات لازم را انجام داده ایم تا این پرونده از فهرست میراث در خطر بیرون بیاید ولی این مصوبه دوباره دانش لنج سازی را در معرض خطر قرار می‌دهد. این کار غیر منطقی و غیر اقتصادی است و عواقب اجتماعی و زیست محیطی دارد. این تعداد لنج چوبی را می‌خواهند بسوزانند، تکه تکه کنند یا تفکیک کنند؟ درست است که برخی از لنج‌ها قابلیت بازسازی ندارد. ولی ما می‌گوئیم حتی می‌توان چوب آنها را نگه داشت و استفاده‌های دیگری از آنها کرد. یا برخی از آنها را به عنوان المان شهری استفاده کنیم. برخی دیگر به رستوران تبدیل شوند یا حتی چوب لنج‌ها را به عنوان تابلوی شهری می‌توان استفاده کرد و کنارش نوشت که این چوب باقی مانده از کدام لنج و ساخته چه کسی است.

تدوین دستورالعمل گردشگری دریایی

رئیس پایگاه میراث فرهنگی بندر کنگ از تدوین دستورالعمل گردشگری دریایی خبر داد و گفت: این دستورالعمل را با آقای فرهاد نظری نوشته ایم و به سازمان بنادر و دریانوردی برای تصویب ارسال می‌کنیم. قرار شده شناورهایی که می‌خواهند دوباره فعالیت کنند؛ برای بالابردن ایمنی، بازنگری شوند. وقتی تعمیر اساسی می‌شوند، چوب فرسوده آنها نیز تعویض شده و ایستایی لنج بالا می‌رود و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد. اکنون مشکل تهیه چوب برای تعمیر لنج‌ها نداریم. در منطقه، چوب‌های محلی نیز وجود دارد. هزینه چوب هر چقدر هم که گران باشد به همان اندازه ارزش لنج بالا می‌رود.

دستورالعمل گردشگری دریایی، وظایف را بین دستگاه‌ها تقسیم می‌کند در آن صورت سازمان بنادر هم همکاری بیشتری می‌کند

زارعی درباره اینکه چرا تاکنون کسی از لنج‌های چوبی برای حوزه گردشگری استفاده نکرده است، گفت: شاید به این دلیل که سرمایه‌گذاری اقدام نکرده یا اینکه ما طرحی به سرمایه‌گذار نداده‌ایم. شاید یکی از دلایل دیگرش این باشد که هیچ دستگاه دولتی در این زمینه اقدامی نکرده تا برای سرمایه‌گذار فرهنگ‌سازی شود که می‌تواند در این حوزه فعالیت کند و به نوعی تضمینی باشد برای اینکه سرمایه‌گذار بداند پولش را هدر نداده است. زمانی که شهرداری بندر کنگ، «بوم» صد ساله‌ای را خریداری کرد همه گفتند می‌توانستید این هزینه را برای یک لنج سالم بگذارید. پاسخم این بود که ما چه بخواهیم و چه نخواهیم به سمتی می‌رویم که تکنولوژی و امکانات در حال پیشرفت است ولی اگر در زمینه گردشگری کار کنیم، می‌توانیم از دانش لنج‌سازی حفاظت کنیم و یک فعالیت گردشگری متنوعی در رقابت با کشورهای دیگر داشته باشیم. ما این لنج را احیا کردیم تا سازمان بنادر و دریانوردی، آن را به عنوان نمونه ببیند و سازمان‌های مربوطه نیز تائیدیه‌های لازم را برای فعالیت این لنج بدهند.

لنج‌های سنتی؛ شناور روی خط ساحلی خلیج فارس

وی درباره فعالیت با لنج‌های سنتی در حوزه گردشگری دریایی نیز توضیح داد: اولین لنج احیا شده را تا قبل از شهریور برای حوزه گردشگری دریایی راه اندازی می‌کنیم. هدف اصلی ما این است که این لنج بین بنادر حرکت کند یعنی از کنگ به قشم، بندرعباس، کیش و بندر خمیر برود. به نحوی که یک خط ساحلی را طی کند.

احیای 50 لنج برای استفاده در حوزه گردشگری

زارعی در پاسخ به این سوال که چگونه این فعالیت چگونه با ممنوعیت‌های سازمان بنادر در حوزه گردشگری منطبق می‌شود گفت: الان همه مسئولیت‌ها بر دوش سازمان بنادر است اما وقتی دستورالعمل گردشگری دریایی تبیین و مسئولیت‌ها تقسیم شود، این سازمان هم دیگر مقابله نمی‌کند. درحال حاضر برای حوزه گردشگری، یک لنج را احیا کرده ایم یک سرمایه گذار تهرانی نیز لنج دیگری را احیا کرده است. لنج سومی هم در حال احیاست تا به حوزه گردشگری وارد شود تا کنون حدود 50 شناور احیا شده اند.

راه اندازی اولین مدرسه دریانوردی در کنار کارگاه

زارعی درباره مدرسه دریانوردی کنگ هم گفت: مدرسه علوم و فنون دریانوردی و لنج سازی در خلیج فارس نیز از اقدامات دیگرمان در حوزه پایگاه جهانی لنج سازی و دریانوردی است که این مدرسه نیز با دانشگاه علم و صنعت طراحی شده و از شهریور امسال برای ساخت، کلنگ زنی می‌شود. این اولین مدرسه دریانوردی است که در کنار کارگاه لنج سازی ایجاد خواهد شد. این اولین مدرسه‌ای است که روی لنج سازی سنتی کار می‌کند وگرنه مدارس دیگری داریم که حوزه فعالیت آنها روی ناوبری و شناورهای فلزی است.

شهردار بندر کنگ در استان هرمزگان بیان کرد: این بندر پایگاه لنج سازی است. در روستای گوران و کیش هم فعالیت می‌کنند ما با جاسک و بوشهر نیز کار می‌کنیم. آنها هم می‌توانند پایگاهی داشته باشند. منعی ندارد. شاید به این دلیل که ما متقاضی بودیم و وزارتخانه هم پذیرفت که بند کنگ پایگاه شود. بندر کنگ از قدیم الایام فعالیت زیادی در حوزه دریانوردی داشته و شاهراه تجاری خلیج فارس از دوره سلجوقی بوده است و حالا هم به دیار دریانوردان معروف شده است. مسئولیت اجتماعی که نسبت به دریانوردی داریم بیشتر ما را مصمم کرد تا پایگاهی در این زمینه ایجاد کنیم. بنادر خلیج فارس در دوره‌های مختلف در حوزه لنج سازی فعالیت داشته اند. از ایران هم بنادر کنگ، قشم، بوشهر، خوزستان و چابهار کار می کرده اند. در واقع در هر دوره تاریخی برخی از بنادر فعال‌تر بوده اند مثلا در دوره قاجار، لنج سازی در کنگ، کویت و سور عمان رونق داشته است و در دوره پهلوی دوم همه این بنادر.

بزرگترین لنج چوبی منطقه برای امارات ساخته شد

وی گفت: در زمان گذشته مصوبه‌ای وجود داشت که براساس آن ساخت لنج چوبی منع شد و کارگاه‌های فایبرگلاس ایجاد کردند. اما پس از لغو آن مصوبه، دیگر منعی برای ساخت لنج وجود نداشت اکنون نیز لنج چوبی ساخته می‌شود. منتها کمتر حمایت شد. لنج داران هم کمتر به سمت ساخت چوبی رفتند. ضمن اینکه لنج داران سنتی هم هیچ وقت سمت گرفتن تسهیلات نمی‌رفتند. شاید چون بسترش فراهم نبوده و تسهیلات برای شناورهای فلزی بود نه سنتی. در حال حاضر یک لنج چوبی برای قطر در حال ساخت است. چون ساخت لنج در ایران برای آنها ارزان‌تر تمام می‌شود. بزرگترین لنج چوبی منطقه که بیش از 1500 تن ظرفیت داشت هم برای امارات ساخته و فرستاده شد.

در حال حاضر یک لنج چوبی برای قطر در حال ساخت است. چون ساخت لنج در ایران برای آنها ارزان‌تر تمام می‌شود

زارعی افزود: به تازگی کتاب «میراث دریانوردان و لنج‌سازان» که در آن با 250 ناخدا، جاشو و دریانورد مصاحبه شده را نوشته‌ایم. متأسفانه چهار نفر از دریانوردان را که با آنها مصاحبه شده بود، در روزهای اخیر از دست دادیم. از دیگر اقدامات ما در راستای حفاظت از دانش سنتی لنج‌سازی، ساخت 11 فیلم مستند بوده است. همچنین در زمینه دریانوردی، کتاب‌هایی با عنوان «بندر کنگ، شاهراه خلیج‌فارس، بوم مسی و میراث ماندگار دریانوردان» نوشته شده یا در حال چاپ است. همچنین کتاب «بادبان‌های جنوب» نیز توسط علی پارسا نوشته شده است. اقدام دیگری که در راستای ترویج دانش لنج‌سازی انجام شده، این است که دانش‌آموزان را از پیش‌دبستانی به بازدید از کارگاه‌های لنج‌سازی یا موزه مردم‌شناسی می‌بریم تا آنها از نزدیک با این دانش آشنا شوند.