ارتباط چاقی با جنسیت و عوامل فرهنگی
ایران یک کشور در حال توسعه با درآمد متوسط تحت تغییرات فرهنگی، محیطی و اقتصادی بوده و شیوه زندگی و رژیم غذایی در چند سال اخیر به طور قابل ملاحظه ای تغییر یافته است؛ این تغییرات اثرات منفی بر مصرف انرژی و هزینهها سرانه داشته.
طی سالهای اخیر، چاقی در سراسر جهان به عنوان یک دغدغه جدی بهداشتی مطرح و موجب تعریف یک روز جهانی برای پرداختن به اطلاعات و آگاهیهای مرتبط با آن، شده است؛ تخمین سازمان بهداشت جهانی آنست که حدود یک میلیارد نفر در جهان با اضافه وزن و چاقی مواجه باشند و در این بین، روند رو به رشد چاقی در کودکان و نوجوانان سلامت آنان را با مخاطره مواجه کرده است.
به گزارش ایسنا، کارشناسان و صاحبنظران عوامل مختلفی را در بروز چاقی و اضافه وزن موثر میدانند که مهمترین آنها، عادات بد تغذیه و سبک زندگی است؛ اگرچه در این ارتباط نقش جنسیت هم مد نظر قرار گرفته اما موضوع مهم، عوامل فرهنگی اثرگذار بر ابعاد مختلف جامعه و موثر بر روشهای تغذیه و سبک زندگی است که باید به شکلی ویژه مورد توجه قرار گیرد.
کارشناس واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای والفجر شیراز چهارشنبه 5 بهمن در یک کارگاه آموزشی، ضمن بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی چاقی را به عنوان یک همهگیری مطرح کرده که بروز آن در حال افزایش است، گفت: چاقی تبدیل به یک مشکل سلامت همگانی شده است، به طوری که تخمین زده می شود در جهان حدود یک میلیارد نفر مبتلا به اضافه وزن و بیش از 400 میلیون نفر مبتلا به چاقی هستند.
محدثه توکلی خاطرنشان کرد: با توجه به نقش چاقی در مشکلات مختلفی همچون بیماریهای قلبی و عروقی، فشارخون، استئوآرتریت و سرطانها، سازمان جهانی بهداشت، چاقی را یکی از 10 عامل خطر مهم بیماریهایی میداند که موجب مرگ و میر میشود.
این کارشناس تغذیه در خصوص ارتباط بین چاقی، جنسیت و عوامل فرهنگی، گفت: امروزه مطالعات نشان داده که عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و البته جنسیت بر چاقی موثر است.
شیوع بیشتر چاقی در زنان
او با بیان اینکه شیوع چاقی در مردان و زنان بین کشورها و حتی مردم یک کشور متفاوت است، گفت: به طور کلی شیوع چاقی در زنان نسبت به مردان بیشتر است، موضوعی که با بالارفتن سن افزایش می یابد. این تفاوت جنسیتی در کشورهای در حال توسعه به ویژه در خاورمیانه و آفریقای شمالی شدیدتر شده است.
کارشناس تغذیه مرکز بهداشت والفجر شیراز گفت: در بانوان میانسال فاکتورهای بیولوژیکی و تغییرات هورمونی، توزیع چربی را تحت تاثیر قرار میدهد و این موضوع با افزایش امکان خطر یا اثر منفی چاقی بر سلامتی همراه است.
عوامل فرهنگی و چاقی
توکلی گفت: عادتهایی که در خانواده شکل گرفته و تکرار میشود، میتواند بر وزن و سلامت بدن تاثیر بگذارد. برخی خانوادهها غذا و نوشیدنیهایی با چربی، نمک یا شکر بالا در دورهمی و میهمانیها یا حتی وعدههای اصلی غذایی خود مصرف میکنند؛ البته خانوادهها زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون یا استفاده از رایانه، تلفن همراه و فضای مجازی میکنند.
او ادامه داد: فرهنگ مذهبی، نژادی و اجتماعی به دلیل شکل دادن به عادتهای زندگی بر وزن و سلامت بدن تاثیر می گذارد. در برخی فرهنگها غذا و نوشیدنیهایی مصرف میشود که از لحاظ چربی، قند و نمک مقادیر فراوانی دارد. عاداتی مانند سرخ کردن غذا، میتواند موجب افزایش دریافت کالری شود؛ مصرف غذاهای پرکالری، چربی و قند به طور منظم عاملی در ایجاد اضافه وزن و چاقی است.
این کارشناس تغذیه خاطرنشان کرد: تفاوتهای محیط زندگی (شهری در برابر روستایی) تفاوت واضحی در میزان شیوع اضافه وزن و چاقی نشان داده است.
او ادامه داد: در اغلب مطالعات، اضافه وزن و چاقی به طور قطعی با سکونت در شهر مرتبط است. گسترش شهرنشینی، افزایش درآمد و سرانه دریافت انرژی در کنار کاهش تحرک فیزیکی، از علت های افزایش شیوع چاقی در جوامع در حال توسعه به شمار میرود.
کارشناس تغذیه مرکز بهداشت والفجر شیراز گفت: ایران یک کشور در حال توسعه با درآمد متوسط تحت تغییرات فرهنگی، محیطی و اقتصادی بوده و شیوه زندگی و رژیم غذایی در چند سال اخیر به طور قابل ملاحظه ای تغییر یافته است؛ این تغییرات اثرات منفی بر مصرف انرژی و هزینهها سرانه داشته.
توکلی با بیان اینکه طبقه اجتماعی و عوامل فرهنگی در چاقی دخالت دارد، گفت: در کشورهای توسعه یافته زنان طبقات پایین از زنان طبقات بالا چاقتر هستند؛ در این کشورها تصور بر اینست که افراد تحصیلکرده با پیامهای بهداشتی مربوط به رژیم غذایی و فعالیت بدنی آشنا بوده و این آگاهی را در رفتارشان منعکس میکنند.
این کارشناس تغذیه خاطرنشان کرد: تحصیلات دانشگاهی میتواند توجه به سلامت، وزن و ظاهر فیزیکی خاص (و در نتیجه تلاش برای دستیابی به یک اندازه یا شکل بدنی خاص) را به دنبال داشته باشد.
توکلی با یادآوری اینکه ویژگی محل زندگی نیز از عوامل مؤثر بر چاقی و اضافه وزن است، گفت: به طور کلی ساکنان محلههایی که دارای مسیرهای پیادهروی و پارک مناسب است، به دلیل افزایش فعالیت بدنی با کاهش بروز چاقی مواجه هستند؛ اما بررسی ها نشان می دهد هرچه محلهای دارای محرومیت بیشتری باشد، تعداد فروشگاههای کمتری داشته باشد، شیوع چاقی و اضافه وزن در ساکنان آن بیشتر است.
تماشاخانه