از کمبود مترجم زبان اشاره تا لزوم بررسی شنوایی کودک قبل از 3ماهگی

اگر ناشنوایی کودک قبل از 3 ماهگی تشخیص داده شد و قبل از سن شش ماهگی برای کمک شنوایی کودک از وسایل تقویت کننده استفاده شود می‌توان امیدوار بود که مهارت‌های گفتاری کودک تا حد زیادی طبیعی باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، جهانی مهربان‌تر برای ناشنوایان هدفی با یک تلاش جهانی است که موجب شده تا آخرین یکشنبه ماه سپتامبر (برابر با 8 مهر) به عنوان روز جهانی ناشنوایان نام گذاری شود.

در کشور ما نیز همراه با این حرکت جهانی برای نکوداشت روز جهانی ناشنوایان و تکریم جایگاه آنان، روز جهانی ناشنوایان در کشور ما امسال با شعار"زبان دست‌ها را بشنویم و درک کنیم" همراه شد.

سازمان بهزیستی در اطلاعیه‌ای موارد زیر را از مهم‌ترین اهداف و چشم اندازهای خود در راستای تکریم ناشنوایان عنوان کرده است:

- حساس سازی جامعه نسبت به مقوله ناشنوایی، پیشگیری از انواع معلولیت و توانبخشی بهنگام

- آگاهی رسانی در زمینه دستاوردهای فرهنگی، اجتماعی، علمی و هنری افراد دارای معلولیت شنوایی

- پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت شنوایی و خدمات مورد نیاز آنها و گسترش زبان اشاره و مهارت‌های ارتباطی ایشان

- حساس سازی دولت و سیاست‌گذاران نسبت به مقوله معلولیت شنوایی و نیازهای پزشکی، توانبخشی، معیشت، مشارکت و تلفیق اجتماعی افراد دارای معلولیت

- استفاده از تجربیات کشورهای دیگر در پیشگیری از معلولیت‌ها و خدمات قابل ارائه به افراد دارای معلولیت و تبادل اطلاعات با کشورهای شرکت کننده

- فراگیرسازی، شامل سازی و ارتقا کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت شنوایی

- بکارگیری فناوری‌های نوین در جهت افزایش دسترس پذیری و مناسب سازی محیط برای ناشنوایان

بر اساس آمارهای سازمان بهزیستی حدود یک میلیون و پانصد هزار نفر به دلیل نوعی از معلولیت تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند که از این میان، 227,000 نفر (یعنی 14.6 درصد کل معلولان تحت پوشش) دارای معلولیت شنوایی هستند.

ناشنوایی علل مختلفی دارد؛

حدود نیمی از مبتلایان با ناشنوایی به دلیل اختلالات ژنتیکی به این عارضه مبتلا هستند.

مواردی همچون زردی، بیماری‌های مادر در حین بارداری یا مشکلات هنگام زایمان 25% و سایر دلایل ناشناخته نیز 25% موارد ایجاد معلولیت شنوایی را شامل می‌شود.

بر اساس یافته‌های علمی اگر ناشنوایی کودک قبل از 3 ماهگی تشخیص داده شده و قبل از سن شش ماهگی برای کمک شنوایی کودک، از وسایل تقویت کننده صوتی همچون سمعک و برنامه‌های توانبخشی مناسب استفاده شود می‌توان امیدوار بود که مهارت‌های گفتاری و زبان کودک تا حد زیادی قابل مقایسه با کودکان طبیعی باشد.

سازمان بهزیستی با ارائه مداخلات توانبخشی شنوایی شامل: تجویز وسیله کمک شنوایی مناسب نظیر سمعک، تربیت شنوایی، گفتار درمانی و کاشت حلزون در این مسیر یاریگر خانواده‌هاست با این حال آن‌چه مهم است جدی گرفتن برنامه غربالگری، تشخیص و مداخله زودهنگام شنوایی برای نوزادان و شیرخواران است

بر اساس آمارها از ابتدای شروع برنامه غربالگری از سال 1384 تا کنون با سطح پوشش 94% موالید کشوری، وضعیت غربالگری وضعیت خوبی داشته است

همچنین در راستای ارائه خدمات آموزشی و توانبخشی به خانواده و کودک مبتلا به اختلالات شنوایی، 5,300 نفر ناشنوا در 125 مرکز روزانه توانبخشی خدماتی دریافت کرده اند که بنا بر اظهارات مسئولان سازمان بهزیستی تمامی هزینه‌های این مددجویان تحت پوشش یارانه است

ارائه خدمات توانبخشی حرفه‌ای به افراد دارای معلولیت شنوایی در قالب مراکز توانبخشی حرفه‌ای بالای 14 سال

به منظور آماده سازی فرد برای حضور در مراکز شغلی حمایت شده (کارگاه‌های تولیدی حمایتی، واحدهای صنفی تیپ دو و مراکز پشتیبانی شغل)، در مراکز حرفه آموزی، سرفصل‌های آموزشی با عناوین آموزش مهارت‌های پایه، آموزش مهارت‌های اجتماعی و آموزش رفتار کاری ارائه می‌گردد. افراد دارای معلولیت شنوایی نیز در کنار سایر معلولین از این خدمات بهره مند می‌گردند.

تامین وسایل کمک توانبخشی

سازمان بهزیستی هر ساله به کمک بودجه سالانه، بخشی از تجهیزات مددجویان را تأمین می‌کند که برای ناشنوایان هم سمعک و باتری آن در صدر موارد تأمین شده است.

بر اساس اطلاعات سازمان بهزیستی در سال گذشته حدود 20 هزار دستگاه سمعک و 27 هزار عدد باتری سمعک به افراد دارای معلولیت شنوایی تحویل شد.

همچنین بیش از 2,600 نفر از افراد دارای معلولیت شنوایی هم در سال گذشته توانستند با مساعدت مالی سازمان بهزیستی عمل کاشت حلزون را انجام دهند و از خدمات توانبخشی بعد از عمل بهره مند شوند.

با این حال عدد جراحی‌های انجام شده کاشت حلزون در مقایسه با تعداد ناشنوایان عدد بسیار پایینی است.

اگرچه از سال 1401 سازمان بهزیستی اعلام کرده است که جراحی کاشت حلزون برای کودکان زیر سه سال رایگان است؛ با این حال بی خبری خانواده‌ها و عدم پیگیری آنان موجب می‌شود زمان طلایی برای انجام این عمل از دست برود و بعضاً کودک همراه با اختلال شنوایی با اختلال گفتاری هم مواجه شود؛ موضوعی که روند دشوار تر توانبخشی و گفتار درمانی را به همراه دارد.

خدمات شنوایی شناسی و گفتاردرمانی در سطح کشور

متأسفانه همه کودکان مبتلا به ناشنوایی یا کم شنوایی آن اندازه خوش شانس نیستند که به موقع و در سنین زیر سه سال تحت درمان قرار بگیرند؛ به همین دلیل بخشی از افراد ناشنوا یا کم شنوا برای تکلم نیز دچار مشکل می‌شوند.

بر اساس اطلاعات سازمان بهزیستی در سال 1402 در 26 واحد شنوایی شناسی تعداد 23 هزار نفر و در 21 واحد گفتاردرمانی تعداد 4 هزار نفر از افراد دارای معلولیت شنوایی از خدمات تخصصی توانبخشی بهره مند شدند.

با این حال مطالعات نشان می‌دهد هر چه مددجو زودتر تحت پوشش خدمات توانبخشی قرار بگیرد؛ بسیار زودتر از قدرت شنوایی و تکلم بهتری برخوردار شود.

اعزام و تربیت مترجمین زبان اشاره / هنوز هزار مترجم ناشنوایان هم نداریم

در سال گذشته 425 نفر مترجم متقاضی فراگیری زبان اشاره ایرانی از سوی بهزیستی آموزش دیده‌اند و بیش از 7,700 مورد اعزام مترجم برای پیگیری و رفع نیازهای ناشنوایان در سطح کشور انجام شده است.

با این حال علی محمودنژاد مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان که مدتی مشاور قادری رئیس سازمان بهزیستی هم بوده است؛ در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: ما در کشور بیش از 200 هزار ناشنوا و داریم اما حتی هزار مترجم ناشنوایان هم نداریم. یعنی به ازای هر دویست نفر یک مترجم در کشور وجود ندارد. بنابراین ارتباط جامعه عادی با جامعه ناشنوایان بسیار کم است و حقوق این افراد در نبود این ارتباط به‌شدت ضایع می‌شود.

وی ضمن تاکید بر اینکه تمام دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌ها باید یک نفر را به صورت رسمی استخدام کنند گفت: مثلاً وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که منشأ انتشار فرهنگ است یا وزارت گردشگری و و صنایع دستی در کشور ما باید در این زمینه ورود کنند. ناشنوایان در موضوع صنایع دستی نسبت به سایر افراد جامعه به خاطر مهارت‌های حرکتی بسیار توانمندتر هستند ولی همین افراد چون نمی‌توانند با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا وزارت گردشگری و صنایع دستی ارتباط برقرار کنند از این هنر خودشان نمی‌توانند به عنوان یک اشتغال پایدار استفاده کنند.

پرداخت کمک هزینه تحصیلی به دانش آموزان دارای معلولیت شنوایی

بر اساس آمار سازمان بهزیستی در سال 1402 بیش از 18,000 نفر دانش آموزان دارای معلولیت شنوایی از کمک هزینه تحصیلی برخوردار شدند و حدود 2,400 نفر از دانشجویان دارای معلولیت شنوایی هم شهریه دانشجویی دریافت کردند.

با این حال ناشنوایی همچنان یکی از دلایل مهم بازماندگی از تحصیل در کشور است؛ از سوی دیگر کمبود شدید مترجمین زبان اشاره موجب شده است تا ناشنوایان امید و انگیزه‌ای برای تحصیل یا حضور بیشتر در جامعه نداشته باشند.